نمایندگان از توضیحات ظریف درباره سه سوال قانع شدند/ مشکل آب کشور و سیستان و بلوچستان تنها از طریق حقابه حل‌شدنی نیست/ ایران امنیت افغانستان را امنیت خود می‌داند

اعتمادآنلاین| محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه با اشاره به دو یادداشت اعتراضی به دولت افغانستان و دعوت از وزیر این کشور به وزیر خارجه درباره‌ پرداخت حقابه‌ جمهوری اسلامی ایران از رودخانه هیرمند و حریررود گفت: از دولت افغانستان توقع داریم قبل از این که ایران ناگزیر به اقدام متقابل شود، به نیازهای به حق و قانونی جمهوری اسلامی در موضوع حقابه توجه کند.

ظریف در پاسخ به سوال دهمرده نماینده زابل در خصوص دلیل انجام نشدن اقدامات جدی درباره‌ی حقابه ایران از رودخانه هیرمند از افغانستان گفت: موضوع حقابه جمهوری اسلامی ایران از رودخانه هیرمند و حریررود دو موضوعی است که سال‌ها مساله‌ی دولت ایران و افغانستان بوده است.

وی افزود: قرارداد 1351 بعد از ده‌ها سال مذاکره و گفت‌وگو به نتیجه رسیده است. این از موضوعاتی است که ایران به صورت جدی پیگیری کرده و تاکنون 16 بار جلسه ویژه حقابه هیرمند را بررسی کرده‌اند. در سفرهای روسای جمهور ایران و افغانستان این موضوع همواره مورد بحث جدی با دولت افغانستان بوده است.

وی با بیان این که مشکل آب کشور و سیستان و بلوچستان تنها از طریق حقابه حل شدنی نیست گفت: این موضوع به برنامه جامع احتیاج دارد؛ البته وزارت خارجه به وظایفش در این باره عمل کرده و عمل می‌کند.

وزیر امور خارجه یاد آور شد: در سفری که سال گذشته به افغانستان داشتم با اشرف غنی رئیس جمهور این کشور دیدار داشته و در نهایت توافق شد که کمیته‌های پنج گانه‌ای برای بررسی موضوعات مختلفی بین ایران و افغانستان تشکیل شود. روابط ما در یک مجموعه و بسته دیده شده که حقابه هم یکی از موضوعات آن است. کمیته ویژه‌ای برای بحث آب داشتیم.

به گفته‌ی وی، از 5 کمیته 3 کمیته به نتیجه رسیده و منتظر تعیین تکلیف دو کمیته دیگر هستیم تا به نتیجه برسند. مجموعه‌ی توافقات جامع راهبردی بین ایران و افغانستان در این 5 کمیته در نظر گرفته شده است.

وی افزود: یکی از این سه کمیته، کمیته آب است که از طرف ایران آقای عراقچی معاون وقت حقوقی وزارت خارجه ریاست آن را به عهده داشت که موضوع به نتیجه رسیده است. در حوزه هیرمند افغانستان تعهد کرد که حقابه ایران احترام بگذارند. در حوزه هامون نیز تعهد کرد که آب هامون تامین شود. روش‌های مختلف و مشکلات مورد مطالعه قرار گیرد. همکاری صورت گیرد تا به سمت رژیم حقوقی برای حریر رود حرکت کنیم تا موضوع در دراز مدت حل شود.

وزیر خارجه ادامه داد: براساس قرارداد 1351 میزان حقابه ایران از هیرمند در ماه‌های اسفند و فروردین بسیار ناچیز و حتی کمتر از سال‌های خشک و کم آب بوده است. این برای ما قابل قبول نبود لذا دو یادداشت اعتراضی برای دولت افغانستان ارسال کرده و سفیر افغانستان را به وزارت خارجه دعوت نموده و موضوع را مطرح کردیم.

ظریف افزود: اکنون یک مسیر باقی می‌ماند که آن عمل متقابل است یعنی اقدامی در جهت سختگیری در برخی حوزه‌ها برای افغانستان صورت گیرد؛ لذا ما از دولت افغانستان توقع داریم که قبل از آنکه جمهوری اسلامی ناگزیر به اقدام متقابل شود نیازهای بحق و قانونی ایران را مورد توجه قرار دهد.

وزیر خارجه همچنین با بیان اینکه اجلاس کمیساران آبی ایران و افغانستان در تهران به زودی برگزار خواهد شد، گفت: با توجه به اینکه اجلاس قبلی در زرند برگزار شده اکنون باید این اجلاس در تهران برگزار شود. قبل ازآن باید کمیساران ایران و افغانستان از محل مورد نظر بازدید کنند چون حقابه داده شده بسیار ناچیز بوده است البته افغانستان اعلام کرده که در پنج استانش دچار کم آبی شده است.

وزیر خارجه با بیان اینکه سیستان و بلوچستان به پنج تا هفت میلیارد متر مکعب آب نیاز دارد، گفت: حقابه هیرمند تنها 720 میلیون متر مکعب آب سیستان را تامین می‌کند، باید موضوع هامون نیز مورد پیگیری قرار گیرد تا مشکلات گرد و غباری رفع شود. این نشان می‌دهدکه نیاز به برنامه جامعی وجود دارد، باید تمامی تلاش به کار گرفته شود تا این مشکل حل شود.

ظریف در عین حال گفت: ما اکنون یک راه در پیش داریم و آن اقدام متقابل است این یعنی به حوزه‌های دیگر افغانستان فشارآورده بود که این تنها اهرم درحوزه دیپلماسی است. ما امیدواریم افغانستان ما را مجبور به اعمال فشار نکند و به نیازهای همسایه بزرگ خود یعنی ایران توجه کند که همواره توجه ویژه‌ای به این کشور داشته است.

وزیر خارجه همچنین با بیان اینکه تمرکز این وزارتخانه به احیای شرق کشور است، گفت: ما می‌خواهیم تا بهار را زنده کرده و اقداماتی در مسیر جاده شمال به جنوب و مسیر جنوب به غرب ایجاد کنیم که امیدواریم این اقدامات در بلندمدت منجر به تقویت و توسعه منطقه شود.

وی با تاکید براینکه نیاز به برنامه جامعی درباره تامین آب سیستان و بلوچستان هستیم، گفت: وزارت خارجه در حد توانش دراین راستا فعالیت می‌کند ولی در نهایت اقدام آخرعمل متقابل و فشار سیاسی است. قطعا قبل از اجلاس تهران باید کمیسارای آب از محل بازدید کنند.

در حوزه حفظ امنیت با افغانستان تلاش شد ازطریق گفت‌وگو، ورود اتباع را تسهیل ببخشیم

محمد جواد ظریف همچنین در ادامه جلسه علنی امروز (یکشنبه) به سوال مشترک کیخواه، دهمرده، و شهریاری نمایندگان زابل، زاهدان در خصوص استراتژی و برنامه ایران در تنظیم روابط با کشور افغانستان با توجه به وجود رودخانه‌ها و اکوسیستم آبی مشترک پاسخ داد.

وزیر خارجه در توضیح این سوال گفت: افغانستان برای جمهوری اسلامی ایران اهمیت زیادی دارد چون همواره تنش و بحران در این کشورخسارات زیادی به ما وارد کرده است، نمونه آن تقدیم 11 شهید به خاطر این تنش‌ها در حمله طالبان به مزارشریف است؛ به همین دلیل تامین امنیت افغانستان، پیشرفت توسعه و آبادانی این کشور برای ما اهمیت دارد.

او افزود: تروریسم از نگرانی‌های اصلی ما است که به خاطر دخالت‌های خارجی به وجود آمده، این روزها داعش به افغانستان منتقل شده که خطر تروریسم را افزایش داده است.

وزیر خارجه با بیان اینکه ایران دو موضوع بسیار مهم در روابط با افغانستان دارد، گفت: اولین موضوع رفت و آمدهایی است که به داخل کشور می‌شود که بعضا رفت و آمدهای غیرقانونی مشکلاتی را به وجود می‌آورد. از این رو ما تسهیلات جدیدی را جهت اعطای ویزا به اتباع افغانستانی به ایران در نظر گرفتیم، ودیعه‌ای که باید می‌گذاشتند را برداشتیم تا رفت و آمدها تسهیل داده شود.

به گفته او ، در حوزه موادمخدر نیز توافقات دو جانبه‌ای صورت گرفت، لذا در حوزه حفظ امنیت با افغانستان تلاش شد ازطریق گفت‌وگو، ورود اتباع افغانستانی را تسهیل ببخشیم.

ظریف حقابه رودخانه هیرمند و هریرود را مشکل دیگر با افغانستان عنوان و اظهار کرد: همه اینها در پنج کمیته و در بسته جامعی تنظیم شده، این کمیته‌ها شامل آب، امنیت، مرزها، آموزش و روابط اقتصادی است. مجموعه روابط و توافقات در پنج کمیته به صورت جامع دیده شده که می‌تواند تمامی نگرانی‌ها را رفع کند و همکاری جامعی را تامین نماید.

او یادآور شد: ما این بسته را آماده کردیم تا بتوانیم از امتیازاتی که در 40 سال گذشته از روی برادری و احساس همسایگی ارائه کردیم استفاده کنیم البته ما در حوزه آب و موادمخدر نگرانی جدی داریم.

وزیر خارجه مجددا به موضوع اهتمام برای توسعه اقتصادی شرق کشور اشاره کرد و گفت: از اولویت‌های اصلی معاونت اقتصادی وزارت کشور، بحث توسعه اقتصادی شرق کشور است که در نهایت به نفع ایران، سیستان و بلوچستان، افغانستان و پاکستان خواهد بود.

او همچنین گفت: جمهوری اسلامی ایران در 40 سال گذشته همه گونه مساعدت و همکاری را از روی احساس برادری، اخوت و همسایگی با مردم افغانستان داشته چون امنیت افغانستان را امنیت خود می‌داند.

ظریف در پایان گفت که تمامی تلاش‌ها برای همکاری با افغانستان در قالب سند کامل و کمیته‌های پنج‌گانه گنجانده است.

لغو یک طرفه‌ای روادید با طرف آذری به صلاح نیست

محمد جواد ظریف درادامه در پاسخ به سوال ولی‌الله داداشی نماینده آستارا که از او پرسید چرا رفتار متقابل با دولت جمهوری آذربایجان ندارید، گفت: نگرانی ایشان نگرانی به حقی است.

او ادامه داد: ما در توافقی که با طرف آذری داشتیم عبور مرز تا حدود 45 کیلومتر را توافق کردیم. البته برخی از دوستان از این توافق هم فراتر رفتند و بعد دولت آذربایجان از طریق مجلس این توافق را منتفی کرد. ما هم می‌توانیم در مجلس اقدام متقابلی انجام دهیم. اما از قبل سفر همسایگان آذری به شهرهای زیارتی ایران درآمدهای اقتصادی خوبی برای سایر استان‌ها به وجود می‌آید.

ظریف ادامه داد: اکنون تعداد زیادی از همسایگان آذری برای تشرف به شهرهای مشهد و قم وارد ایران می‌شوند اما سفر ایشان به ایران محدود به این دو شهر نیست. بلکه استانهای همجوار نیز از عواید گردشگری سلامت بهره می‌برند.

وزیرذ امور خارجه خطاب به نماینده آستارا پیشنهاد داد: ما کارمان را انجام می‌دهیم و می‌توانیم شرایطی را با طرف آذری به وجودآوریم تا دوستان هم به صورت مستقیم با آنان به گفت و گو بنشینند.

ظریف گفت: لغو یک طرفه رواید با طرف آذری را با توجه به شرایط کشور به صلاح نمی‌دانم چون منافع اقتصادی زیادی برای ما دارد. در مذاکراتمان با آذری ها رئیس جمهور آذربایجان دستور داد که ویزا در فرودگاه برای مسافران ایرانی صادر شود. در حقیقت این اقدام یک مرحله قبل از لغو روادید است. امیدوارم حل این مشکل بتواند به استمرار روابط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی دو کشور تداوم دهد.

منبع: ایسنا