فقه باید انسان معاصر را مخاطب خود قرار دهد

اعتمادآنلاین| احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری، گفت: پیدایی دو تحول موضوعی و مناسباتی در جامعه، به ظهور انسان معاصر با نیازها، ادبیات، سطح توقع و امکانات جدید انجامیده است.

وی با اشاره به دو چالش عمده در برابر فقه، بیان کرد: شرایط جدید فراروی فقه که از آن به چالش تعبیر می‌کنیم عبارت از دو تحول عمده است که رخ داده است و آن، تحول موضوعی و تحول مناسباتی است.

مبلغی در توضیح تحول موضوعی گفت: امروزه موضوعات در جامعه انسانی دچار تحول اساسی شده اند که عبارت است از "چند لایه‌ای شدن موضوعات"، "در هم تنیده شدن موضوعات"، "فرامرزی شدن موضوعات" و "آینده‌ای شدن بخشی از هویت موضوعی موضوعات".

وی افزود: در اثر این تحولات چندگانه، موضوعات اولا به شدت تکثیر شده اند، ثانیا تکثیر آنها جنبه تصاعدی به خود گرفته است و ثالثاً موضوعات به غایت پیچیده شده‌اند، رابعاً قدرت فرصت بخشی و یا تهدیدکنندگی آنها به صورت جدی بالا رفته است.

مبلغی در توضیح تحول مناسباتی گفت: مناسبات جامعه پابه‌پای تحول در موضوعات گاه به صورت متاثر از آن ها و گاه به صورت موثر بر آنها تحول پذیر شده است.

وی گفت: ضرورتی که امروزه فرا روی فقه قرار گرفته است، توجه به قانون، رفتن به سمت قانون و توسعه آن متناسب با اقتضائات قانون است.

مبلغی یادآورشد: نگاه رهبر معظم انقلاب مبنی بر فرایندی دیدن قانون از یک سو، جذب و جلب مشارکت حداکثری در این فرآیند از طرف دیگر و همچنین تمرکز بر تهیه و تنظیم و تصویب قوانین بر اساس فقه، راهبردی عمیق را فراروی حوزه و نظام ارائه می کند که لازم است حوزه علمیه در این زمینه سریعاً جایگاه و نقش خود را تعریف و بازسازی کند.

وی با اشاره به ضرورت تبیین مقصود از عنوان "چالش‌های فراروی فقه"، گفت: چالش عبارت از فراروی قرارگرفتن شرایطی جدید برای یک شیء است؛ بگونه ای که بقاء یا کارکرد آن شیء در قبال آن شرایط، به بازتعریف و بازسازی فعالیت و روش آن شیء وابسته و منوط می‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس خاطرنشان کرد: بنابراین چالش در ذات خود نه فرصت محض است و نه تهدید محض؛ بلکه وضعیتی است که دو موقعیت فرصت و تهدید را فرا روی آن شیء قرار می دهد.

مبلغی گفت: به این معنا پیدایی و طرح چالش های فراروی فقه، در صورتی فرصت است که ما به سمت تخصصی سازی، توسعه بخشی و بازسازی روش فقه به پیش برویم.

وی گفت: ابعاد این فرصت تا آنجا پیش می رود که فقه می تواند از امکانات نهفته در شرایط جدید استفاده کند و حضور و پویایی خود گسترش دهد.

مبلغی افزود: البته باید بدانیم به موازات این فرصت، از سویی این شرایط، تهدید نیز وجود دارد و آن، به انزوا و انفعال کشیده شدن فقه است.

وی اظهار کرد: وقوع این تهدید در صورت عدم توسعه دقیق فقه، عدم بازسازی روش فقه و عدم ایجاد مدیریت علم در قبال امکانات و نیروی انسانی در حوزه های علمیه نسبت به فقه است.

عضو مجلس خبرگان رهبری بیان کرد: البته ضرورت برقراری مدیریت علم در قبال امکانات و جغرافیای فقه را نباید به دخالت در فرایند مطالعه و تحقیق فقها تفسیر کنیم یا بازگشت دهیم؛ بلکه این مدیریت با توجه به ابعاد تهدید فراروی فقه و در جهت فراهم آوری بستر به منظور مواجهه با این تهدید باید شکل بگیرد.

منبع: ایرنا