نظر شورای نگهبان درباره آخرین مصوبات مجلس چیست؟

اعتمادآنلاین| عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، در نشست خبری امروز خود، نظرات شورای نگهبان راجع به این مصوبات را به شرح زیر اعلام کرد:

لایحه موافقتنامه چهارچوب تسهیل تجارت بدون کاغذ فرامرزی در آسیا و اقیانوسیه

مصوب جلسه مورخ نوزدهم آبان ماه یکهزار و سیصد و نود و هشت مجلس شورای اسلامی در جلسه مورخ 06/09/1398 شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که مغایر با موازین شرع و قانون اساسی شناخته نشد.

لایحه موافقتنامه کشتیرانی تجاری دریایی در دریای خزر بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری قزاقستان

که مصوب جلسه مورخ بیستم آبان ماه یکهزار و سیصد و نود و هشت مجلس شورای اسلامی در جلسه مورخ 06/09/1398 شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که مغایر با موازین شرع و قانون اساسی شناخته نشد.

لایحه اصلاح و تمدید مدت اجرای آزمایشی قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد

که با اصلاحاتی در جلسه مورخ دوازدهم آبان ماه یکهزار و سیصد و نود و هشت به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است؛ در جلسه مورخ 29/08/1398 شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت و با توجه به اصلاحات به عمل آمده به‌شرح زیر اعلام نظر می‌گردد:

1_ اطلاق تبصره ذیل بند (د) ماده 17، در خصوص حمایت از افراد و به‌طور خاص عدم افشای نام افراد ارائه دهنده اطلاعات منوط به تأیید مرجع ذی‌صلاح حتی در مواردی که اشخاص بدون سوءنیت اقدام به ارائه اطلاعات کرده‌اند، مغایر شرع تشخیص داده شد.

2_ ایراد سابق این شورا در خصوص ماده 28، با توجه به اصرار مجلس شورای اسلامی بر مصوبه خود، کماکان به قوت خود باقی است.

طرح استفساریه بند (2) ماده (2) قانون مالیات‌های مستقیم

مصوب جلسه مورخ سیزدهم آبان ماه یکهزار و سیصد و نود و هشت مجلس شورای اسلامی در جلسه مورخ 29/08/1398 شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که به‌شرح زیر اعلام نظر می‌گردد:

_ از آنجا که طرح مذکور منجر به توسعه دستگاه‌های معاف از مالیات گردیده، تفسیر نیست و قانونگذاری جدید محسوب می‌شود و لذا مغایر اصل 73 قانون اساسی و نظر تفسیری شماره 583/21/76 مورخ 10/3/1376 شورای نگهبان از این اصل شناخته شد.

طرح اصلاح موادی از قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی

که با اصلاحاتی در جلسه مورخ نوزدهم آبان ماه یکهزار و سیصد و نود و هشت به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است؛ در جلسه مورخ 29/08/1398 شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت و با توجه به اصلاحات به عمل آمده به‌شرح زیر اعلام نظر می‌گردد:

_ ماده 3 که رئیس جمهور را در صورت تغییر «بیش از نیمی از وزرا» مکلف به ارائه اسامی وزرای پیشنهادی به مجلس شورای اسلامی کرده است، با اصل 136 قانون اساسی که تغییر «نیمی از وزرا» را موجب ضرورت تقاضای رأی اعتماد برای هیأت وزیران از مجلس شورای اسلامی دانسته است، مغایر شناخته شد.

لایحه موافقتنامه سرویس‌های هوایی دوجانبه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت کشور کویت

مصوب مصوب جلسه مورخ چهاردهم آبان ماه یکهزار و سیصد و نود و هشت مجلس شورای اسلامی در جلسه مورخ 06/09/1398 شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که به‌شرح زیر اعلام نظر می‌گردد:

- استفاده از واژگان غیرفارسی «سرویس» در عنوان و مواد متعددی از موافقت‌نامه و «آرم» در بند 6 ماده 7 آن، مغایر اصل 15 قانون اساسی است.

لایحه عضویت دولت جمهوری اسلامی ایران در مؤسسه بین‌المللی تحلیل سامانه‌های کاربردی

مصوب جلسه مورخ بیست و یکم آبان ماه یکهزار و سیصد و نود و هشت مجلس شورای اسلامی در جلسه مورخ 06/09/1398 شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که به‌شرح زیر اعلام نظر می‌گردد:

1_ با توجه به این که به‌موجب بند 4 ماده 15 مصوبه، پیوست این منشور بخش جدایی‌ناپذیر منشور قلمداد شده و این بخش همراه با مصوبه به این شورا ارسال نشده است، امکان اظهارنظر در این خصوص وجود ندارد. لذا لازم است، «پیوست» ارسال شده تا اظهارنظر گردد.

2_ اطلاق بند 4 ماده 1، بند 4 ماده 3 و بند 2 ماده 10 مصوبه از جهت پذیرش اعمال قوانین غیرمنطبق با موازین شرعی دولت‌های دیگر مغایر موازین شرع شناخته شد.

تذکر:

- با توجه به این که در مصوبه دو ماده 6‌ وجود دارد، ماده 6 دوم بر اساس متن انگلیسی منشور مؤسسه، به (6 الف) اصلاح شود.

طرح الحاق یک تبصره به ماده (5) قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی

مصوب جلسه مورخ بیست و ششم آبان ماه یکهزار و سیصد و نود و هشت مجلس شورای اسلامی در جلسه مورخ 06/09/1398 شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که به‌شرح زیر اعلام نظر می‌گردد:

- از آنجا که به‌موجب جزء 2-3 بند (الف) سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی، بانکداری توسط بنگاه‌ها و نهادهای عمومی غیردولتی، مشروط به تعیین سقف سهام هریک از سهامداران با تصویب قانون شده است، اطلاق تبصره الحاقی به ماده 5 قانون مذکور، از حیث عدم رعایت سقف سهام، برخلاف سیاست‌های مذکور بوده و در نتیجه مغایر بند 1 اصل 110 قانون اساسی شناخته شد.

لایحه ایجاد هشت منطقه آزاد تجاری - صنعتی، اصلاح محدوده سه منطقه آزاد تجاری - صنعتی و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی

که با اصلاحاتی در جلسه مورخ بیست و هفتم آبان ماه یکهزار و سیصد و نود و هشت به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است؛ در جلسه مورخ 06/09/1398 شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت و با توجه به اصلاحات به عمل آمده به‌شرح زیر اعلام نظر می‌گردد:

-علی‌رغم اصلاحات به‌عمل آمده، از آنجا که بر اساس اصل 74 قانون اساسی، پیشنهاد لایحه دارای فرآیند خاصی است و باید پس از تصویب هیأت وزیران به مجلس تقدیم شود، نامه هیأت وزیران در خصوص موافقت با اصلاحات انجام‌شده توسط مجلس شورای اسلامی، رافع ایراد سابق این شورا نخواهد بود لذا ایراد سابق این شورا در خصوص مغایرت این مصوبه با اصل 74 قانون اساسی کماکان به قوت خود باقی است.

طرح الحاق موادی به قانون نحوه اجرای اصل چهل و نهم (49) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

که با اصلاحاتی در جلسه مورخ بیست و هشتم آبان ماه یکهزار و سیصد و نود و هشت به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است؛ در جلسه مورخ 13/09/1398 شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت و با توجه به اصلاحات به عمل آمده به‌شرح زیر اعلام نظر می‌گردد:

- در ماده 19 الحاقی موضوع ماده 4 مصوبه، اطلاق نامشروع دانستن اموال ناشی از استفاده ناروا و من‌غیرحق از موقعیت شغلی، خلاف شرع دانسته شد. همچنین در این ماده، عبارت «سوءاستفاده از فروش زمین‌های موات و مباحات اصلی» ابهام دارد، پس از رفع ابهام اظهارنظر خواهد شد.

لایحه اصلاح مواد (1)، (7) و (30) قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی

مصوب جلسه مورخ بیست و هفتم آبان ماه یکهزار و سیصد و نود و هشت مجلس شورای اسلامی در جلسه مورخ 20/09/1398 شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که به‌شرح زیر اعلام نظر می‌گردد:

- با عنایت به این‌که در مصوبه مجلس شورای اسلامی، تغییرات اساسی نسبت به لایحه ارسالی دولت صورت گرفته است، مغایر اصل 74 قانون اساسی شناخته شد.

اصلاح اساسنامه شرکت‌های سهامی آب منطقه‌ای ایلام، کرمانشاه، همدان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، ‌خراسان جنوبی، کرمان، ‌کهگیلویه و بویراحمد و یزد

مصوب جلسه مورخ شانزدهم مرداد ماه یکهزار و سیصد و نود و هشت هیأت وزیران در جلسه مورخ 13/09/1398 شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که مغایر با موازین شرع و قانون اساسی شناخته نشد.

اصلاح اساسنامه سازمان خصوصی‌سازی

مصوب جلسه مورخ بیست‌ام شهریور ماه یکهزار و سیصد و نود و هشت هیأت وزیران در جلسه مورخ 13/09/1398 شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که مغایر با موازین شرع و قانون اساسی شناخته نشد.

تذکر:

- در صدر این مصوبه، اصلاح اساسنامه سازمان خصوصی به ماده (27) قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی مستند شده است، حال آنکه ماده مذکور، مستند صلاحیت هیأت وزیران در تصویب اساسنامه این سازمان می‌باشد و نه اصلاح آن. لذا لازم است مصوبه مذکور به «قانون استفساریه در خصوص اصلاح اساسنامه سازمان‌ها، شرکت‌ها و موسسات دولتی و وابسته به دولت» مصوب سال 1377 مستند گردد.

اساسنامه شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران (مادر تخصصی)

مصوب جلسه مورخ نهم تیر ماه یکهزار و سیصد و نود و هشت هیأت وزیران در جلسات متعدد شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که به‌شرح زیر اعلام‌نظر می‌گردد:

1_ تبصره ماده 1، از این جهت که روشن نیست آیا شرکت از شمول همه قوانین مستثنی می‌گردد و یا صرفاً از شمول دو قانون مذکور مستثنی شده است و همچنین از این حیث که مشخص نیست آیا شرکت فقط از شمول قوانین مصوب آتی مستثنی خواهد شد یا از شمول قوانین گذشته نیز استثنا می‌شود، ابهام دارد، پس از رفع ابهام اظهارنظر خواهد شد.

2_ ماده 3، از این حیث که مشخص نیست مقصود از رعایت قوانین و مقررات مربوطه در تأسیس شرکت‌های تابع فرودگاهی، شامل رعایت اصل 85 قانون اساسی نیز می‌شود یا خیر، دارای ابهام است، پس از رفع ابهام اظهارنظر خواهد شد.

3_ در ماده 5،

1_3_ اطلاق وظایف و اختیارات مندرج در بند (الف) مغایر با جزء (1) بند (الف) سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی است و در نتیجه با بند (1) اصل 110 قانون اساسی مغایر شناخته شد.

2_3_ اطلاق اختیار مستفاد از تبصره این ماده نیز مغایر با جزء (1) بند (الف) سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی است و در نتیجه با بند (1) اصل 110 قانون اساسی مغایر شناخته شد.

4_ بند (ز) ماده 11 مبنیاً بر ابهام مذکور در خصوص ماده 3 دارای ابهام است و پس از رفع ابهام اظهارنظر خواهد شد.

5_ در ماده 13، در خصوص شرایط اعضای هیأت مدیره، باید شرط «اسلام» و «ایمان» ذکر گردد و الاّ اشکال دارد. همچنین از این جهت که مرجع تشخیص «وثاقت» و «امانت داری» در این ماده مشخص نشده است، ابهام دارد، پس از رفع ابهام اظهارنظر خواهد شد.

6_ در ماده 17، از آنجایی که مشخص نیست آیا مدیرعامل و اعضای هیأت‌مدیره حق پذیرش سمت در سایر شرکت‌ها (به غیر از شرکت‌های مادرتخصصی و شرکت‌های زیر مجموعه آن‌ها) را دارند یا خیر، محل ابهام است، پس از رفع ابهام اظهارنظر خواهد شد.

7_ در ماده 24، در خصوص شرایط نمایندگان مدیرعامل و اعضای هیأت مدیره نیز ایراد و ابهام مذکور در ماده 13 جاری است.

8_ ماده 37، از جهت عدم پیش‌بینی و تکلیف درج درآمدها و هزینه‌های شرکت در قانون بودجه سنواتی، مغایر اصل 52 قانون اساسی شناخته شد.

تذکر:

_ در بند (ح) ماده 19، کلمه استیجار صحیح است.

رئیس محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با سلام و تحیّت

عطف به نامه شماره 9703938 مورخ 17/02/1398؛

موضوع ردیف‌های 5، 4، 2، 1 تصویب‌نامه شماره 171349/ت 52137 هـ مورخ 26/12/1394 هیأت وزیران در خصوص اصلاح سهام واگذار شده برخی از شرکت‌ها به سهام عدالت، در جلسه مورخ 22/08/1398 فقهای معظم شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که به شرح ذیل اعلام نظر می‌گردد:

_ با توجه به شرط فسخ مقرر در قرارداد واگذاری سهام به شرکت­های استانی، مصوبه مورد شکایت مغایر شرع تشخیص داده نشد.

رئیس محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با سلام و تحیّت

عطف به نامه شماره 9702959 مورخ 17/02/1398؛

موضوع ماده 8 و تبصره ذیل آن از آیین‌نامه نحوه استفاده از زمین و منابع ملی در مناطق آزاد تجاری - صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب 23/12/1372 وزرای عضو شورای عالی مناطق آزاد تجاری- صنعتی، در جلسه مورخ 22/08/1398 فقهای معظم شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که به شرح ذیل اعلام نظر می‌گردد:

_ مصوبه مورد شکایت، مغایر شرع شناخته نشد.

رئیس محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با سلام و تحیّت

عطف به نامه شماره 9703469 مورخ 17/02/1398؛

موضوع ردیف 4، 1 تصویب‌نامه شماره 150897/ت 53158 هـ - 1/12/1395 هیأت وزیران، در جلسه مورخ 22/08/1398 فقهای معظم شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که به شرح ذیل اعلام نظر می‌گردد:

_ با توجه به شرط فسخ مقرر در قرارداد واگذاری سهام به شرکت­های استانی، مصوبه مورد شکایت مغایر شرع تشخیص داده نشد.

رئیس محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با سلام و تحیّت

عطف به نامه شماره 97/958 مورخ 24/02/1398؛

موضوع بند 1 مصوبه جلسه هجدهم مورخ 5/9/1396 شورای تأمین استان یزد، در جلسه مورخ 22/08/1398 فقهای معظم شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که به شرح ذیل اعلام نظر می‌گردد:

_ مصوبه مورد شکایت مبنی بر عدم معرفی عضو علی‌البدل فی­نفسه مغایر شرع شناخته نشد؛ تشخیص قانونی بودن آن با دیوان محترم عدالت اداری است.

رئیس محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با سلام و تحیّت

عطف به نامه شماره 9702729 مورخ 24/02/1398؛

موضوع بخش سوم بخشنامه شماره 3/11 سازمان تأمین اجتماعی در خصوص نحوه تشخیص حقوق، مزد، مزایا و سایر هزینه‌های مشمول حق بیمه، در جلسه مورخ 22/08/1398 فقهای معظم شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که به شرح ذیل اعلام نظر می‌گردد:

_ مصوبه مورد شکایت فی­نفسه خلاف شرع شناخته نشد؛ تشخیص قانونی بودن آن با دیوان محترم عدالت اداری است.

رئیس محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با سلام و تحیّت

عطف به نامه شماره 9703465 مورخ 30/02/1398؛

موضوع بند 4-1 صفحه 37 دفترچه مقررات طرح تفصیلی شهر شهریار در خصوص تأمین خدمات در اراضی بزرگ، در جلسه مورخ 30/08/1398 فقهای معظم شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که به شرح ذیل اعلام نظر می‌گردد:

_ همان‌گونه که در نامه شماره 3441/102/96 مورخ 12/9/1396 بیان شده است، بند مورد شکایت از ضوابط و مقررات طرح تفصیلی شهریار خلاف شرع شناخته شد. توضیح اینکه گرفتن اراضی اشخاص به صورت رایگان و بدون رضایت آنان و بدون مجوز قانونی وجهی نداشته و خلاف شرع می‌باشد، لذا بندهای 4-1-2 و 4-1-1 ضوابط و مقررات طرح تفصیلی شهریار خلاف شرع دانسته شد.

رئیس محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با سلام و تحیّت

عطف به نامه شماره 9701003 مورخ 30/02/1398؛

موضوع دستورالعمل شماره 2783/404/63 - 20/6/1396 اداره کل وصول مطالبات و اجرا بانک کشاورزی در خصوص نحوه آزادسازی وثایق وتضامین، در جلسه مورخ 30/08/1398 فقهای معظم شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که به شرح ذیل اعلام نظر می‌گردد:

_ با توجه به اینکه در تبصره 35 قانون بودجه سال 1396 تصریح شده است که پرداخت اصل تسهیلات ذی‌ربط موجب بخشودگی سود تسهیلات مذکور است، لذا وجهی برای نگه‌داشتن وثایق گیرنده تسهیلات بدون رضایت او وجود نداشته و مصوبه مورد شکایت از این جهت خلاف شرع است.

منبع: ایسنا