آیا انتخابات به صورت الکترونیکی برگزار خواهد شد؟

اعتمادآنلاین| برگزاری انتخابات به صورت الکترونیکی یکی از دغدغه‌های دهه‌های اخیر در کشور است. در دوره‌های مختلف دولت و شورای نگهبان درباره الکترونیکی شدن انتخابات و تجهیز زیرساخت‌های اجرای آن و شرایط تامین امینت صحبت کرده‌اند. اما آنچه بعد از گذشت سال‌ها همچنان در گرو رایزنی است الکترونیکی شدن کامل انتخابات است.

دوم اسفندماه یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار می‌‌شود و آن‌طور که مقامات وزارت کشور اعلام کرده‌‌اند، فقط قسمت احراز هویت به صورت الکترونیکی انجام می‌شود.

هرچند وزارت کشور اعلام کرده بود تامین بودجه هم یکی از مشکلاتی است که سر راه اجرای انتخابات الکترونیکی وجود دارد، اما اگر شورای نگهبان با تمام‌الکترونیکی شدن انتخابات موافقت کند، شرایط اجرای آن مهیا خواهد شد ( بیشتر بخوانیم ).

عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، اما در نشست خبری اخیر خود که روز شنبه 12 بهمن برگزار شد، وقتی خبرنگاران از او درباره برگزاری انتخابات الکترونیکی و اجرای آن در انتخابات پیش‌ رو سوال کردند، ترجیح داد سکوت کند. او گفت که خبرنگاران درباره این موضوع از وزارت کشور نظرخواهی کنند ( بیشتر بخوانیم ).

شورای نگهبان با صندوق اخذ رأی الکترونیکی موافقت نکرده است

اما در آستانه برگزاری انتخابات مجلس یازدهم امیر شجاعان، رئیس مرکز توسعه دولت الکترونیکی، روز 15 بهمن اعلام کرد که برای استفاده از دستگاه‌های اخذ رأی با شورای نگهبان به توافق نرسیده‌اند و صرفاً احراز هویت به صورت الکترونیکی انجام می‌شود.

او در این باره توضیح داد: «ملاک رأی افراد، نتیجه پاسخ استعلام از پایگاه ثبت احوال است که با تجهیزات خوبی انجام می‌شود، در انتهای کار نتایج به صورت جلسه‌های مربوط به تجیمع آرا از طریق تجهیزاتی که در شعب مستقر است ارسال می‌شود.»

رئیس مرکز توسعه دولت الکترونیکی تاکید کرد: «نکته حائز اهمیت این است که تمام عملیات تجمیع، به صورت تمام مکانیزه انجام می‌شود، اما بر سر استفاده از دستگاه الکترونیکی اخذ رأی، هنوز با شورای نگهبان به توافق نرسیدیم و در هیچ شعبه‌ای هم این دستگاه را به کار نخواهیم گرفت.» ( بیشتر بخوانیم )

تاکید دولت بر امنیت بیشتر انتخابات با الکترونیکی شدن آن

برگزاری انتخابات به صورت الکترونیکی از موضوعاتی است که به نظر می‌آید با همه مشکلاتی که احتمالاً پیش روی اجرای آن وجود دارد، مورد علاقه و توجه دولت است. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری، روز دوشنبه هفتم بهمن بعد از اعلام نتیجه بررسی صلاحیت‌ها، علاوه بر توصیه‌ها و درخواست‌ها درباره رد صلاحیت‌ها، در مورد برگزاری انتخابات الکترونیکی هم موضوعاتی را مطرح کرد.

رئیس‌جمهوری خطاب به استانداران و فرمانداران تاکید کرد: «شما به عنوان امانت‌دار رأی مردم و صندوق‌های آرا مسئولیت مضاعفی دارید. البته من این شکل که صندوق آرا داریم را نمی‌پسندم، اما الان دیگر چاره نداریم. هرچه هم با آقای وزیر کشور در هر دوره‌ای تاکید کردیم به هر حال نشد که این انتخابات را الکترونیکی کنیم.»

او در بخشی از این صحبت‌ها، که البته حواشی گسترده‌ای هم در پی داشت و از آن سوءتعبیر شد، بیان کرد: «افغانستان هم این کار (انتخابات الکترونیکی) را اجرا کرد. اینکه چیزی نیست. آخر این چیست؟ دومرتبه روی ورقه بنویسد، دومرتبه در صندوق بیندازد و باز یکی می‌خواند، یکی علامت می‌زند و معلوم نیست آن چه چیزی را می‌خواند و این کجا را علامت می‌زند. آخر هم که می‌خواهند تجمیع کنند چه بساطی پیش می‌آید. آنجا باید مراقب و مواظب باشیم، خیلی از انتخابات در تجمیع مشکل پیدا می‌کند.»

روحانی افزود: «الکترونیکی کنیم و کمی مردم راحت شوند و خیال‌شان آسوده شود، الان هم شما باید تلاش کنید که خیال مردم را آسوده کنید... مردم دل‌شان قرص باشد که رأی آنها کم و زیاد نشود این خیلی مهم است، اعتماد و اطمینان مردم بسیار مهم است.» ( بیشتر بخوانیم )

اختلاف‌نظر وزارت کشور و شورای نگهبان بر سر برگزاری انتخابات الکترونیکی

پیش از این محمدجواد کولیوند، رئیس کمیسیون شوراهای مجلس شورای اسلامی، گفته بود جلسات مشترک شورای نگهبان و وزارت کشور برای الکترونیکی شدن انتخابات یازدهمین دوره مجلس همچنان از چند ماه قبل ادامه دارد، اما هنوز به نتیجه قطعی و نهایی نرسیده است.

رئیس کمیسیون شوراهای مجلس با اشاره به اختلاف نظر وزارت کشور و شورای نگهبان بر سر برگزاری تمام‌‌الکترونیکی انتخابات مجلس گفت: «هنوز شورای نگهبان و وزارت کشور برای برگزاری یازدهمین دوره انتخابات مجلس به صورت تمام‌الکترونیکی در حوزه نرم‌افزار، سخت‌‌افزار و اینکه سِروِر اصلی در کجا باید قرار گیرد در حال بحث و بررسی هستند، شورای نگهبان باید این مراحل را تایید کند تا انتخابات به صورت تمام‌الکترونیکی برگزار شود منتها هنوز از سوی این شورا تایید نشده است.» ( بیشتر بخوانیم )

نگاه منفی شورای نگهبان نسبت به برگزاری انتخابات الکترونیکی

اما نظر منفی اعضای شورای نگهبان نسبت به برگزاری انتخابات پیش‌ رو به صورت الکترونیکی بارها اعلام شده بود. کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، در یک برنامه تلویزیونی در پاسخ این سوال که «برخی معتقدند الکترونیکی شدن انتخابات گره‌گشای خیلی از سختی‌هاست و می‌تواند در کم کردن تخلفات و خطاهای احتمالی موثر باشد»، گفت: «به صورت مطلق با این گزاره موافق نیستم. موافق هستم که در برخی جاها سرعت را افزایش می‌دهد و برخی جاها اعتماد را بیشتر می‌کند، ولی نه در همه مراحل. با وجود این، اعلام کردیم تا جایی که امکان‌پذیر است و اختیارات ما اجازه می‌دهد، تا جایی که امکانات خوب باشد و این اطمینان داده شود که رأی مردم مخدوش نمی‌شود، ما همراهی خواهیم کرد که انتخابات الکترونیکی برگزار شود.»

او ادامه داد: «در فرایند الکترونیکی گاهی مراحلی که در فرایند انتخابات دستی داریم، قابلیت بازیابی ندارد. باید چنین امکانی وجود داشته باشد که بتوانیم رأی را با کسی که رأی داده منطبق کنیم. در دنیا هم به همین صورت است. اگرچه سرعت در انتخابات الکترونیکی پسندیده است، از آن طرف سرعت تقلب هم افزایش پیدا می‌کند.» ( بیشتر بخوانیم )

آیت‌الله محمد یزدی، عضو فقهای شورای نگهبان، نیز با تاکید بر سرعت بالای برگزاری انتخابات الکترونیکی عنوان کرد: «با توجه به اینکه راه‌هایی برای دخالت در سیستم‌های ماشینی وجود دارد، نظر اعضای شورای نگهبان این است که فعلاً می‌توان به سیستم دستی اطمینان و اعتماد بیشتری داشت.»

با این تفاصیل، به نظر می‌رسد با وجود اجرای الکترونیکی بخشی از انتخابات مجلس یازدهم، دولت‌ها هنوز برای اجرای انتخابات تمام‌الکترونیکی راهی طولانی پیش رو دارند ( بیشتر بخوانیم ).