ایجاد جهش تولید در کشور بدون رفع چالش‌های کسب و کار ممکن نیست

اعتمادآنلاین| دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با عنوان «درباره جهش تولید : چارچوب مفهومی و نظری الگوی راهبردی حمایت از تولید در ایران» آورده است: با وجود سال‌ها سیاستگذاری با هدف حمایت از تولید ، هم گزارش‌های بین‌المللی و هم ارزیابی‌های داخلی، نشانگر وضعیت نامناسب محیط کسب و کار و امنیت سرمایه‌گذاری در ایران است.

در این گزارش آمده است: انحصار و وجود موانع جدی در اعطای مجوز به کسب وکارها، تنگنای تأمین مالی تولید، بی‌ثباتی مقررات و اتخاذ تصمیم‌های ناگهانی، عایدی بالای فعالیت‌های نامولد و رقیب تولید، مشکلات فراوان در استیفای حقوق مالکیت و اجرای قراردادها، در کنار برخی مسائل و مشکلات ناشی از تحریم‌های اقتصادی وضعیتی را در محیط کسب وکار و تولید کشور ایجاد کرده که نرخ رشد اقتصادی ایران پایین است

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی یادآورشد: عمده صنایع ایران از فناوری قدیمی استفاده می‌کنند و از منافع فناوری‌های پیشرفته محرومند، کیفیت محصولات ایرانی نسبت به رقبای خارجی، معمولاً پایین بوده و سهم اغلب محصولات ایرانی در بازارهای جهانی اندک است.

گزارش حاضر، حاصل جمع‌بندی بیش از 20 گزارش پژوهشی تهیه شده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس، در پاسخ به این سؤال است که «دولت و مجلس چگونه می‌توانند به تولید کمک کنند؟» پاسخ به این سؤال در قالب یک مدل مفهومی ارائه شده است که روابط مؤلفه‌های اصلی حمایت از تولید در ایران را نشان می‌دهد. مؤلفه‌هایی نظیر: محیط فعلی و مطلوب فعالیت واحدهای تولیدی، مسیرهای نامولد رقیب و موازی تولید و سرمایه‌گذاری، راهبرد توسعه صنعتی یا اولویت‌های تولیدی کشور، امنیت سرمایه‌گذاری و نیروهای محرک سرمایه‌گذاری از جمله تعرفه‌های واردات، معافیت‌های مالیاتی، تسهیلات بانکی و اعتبارات حمایتی.

در پیش فرض این تحقیق آمده است: در هر جامعه‌ای (از جمله ایران)، برخی انسان‌ها شمّ کارآفرینی (توان تشخیص فرصت‌ها، تحمل خطر ورود به کسب وکارهای جدید و سرمایه‌گذاری و تأسیس واحد تولیدی) بالاتری نسبت به دیگران دارند که اگر فضای سرمایه‌گذاری و محیط کسب وکار مناسب باشد، این افراد به نسبت شمّ اقتصادی و روحیه کارآفرینی خود، به میدان می‌آیند و ظرفیت‌های کارآفرینی آنها از حالت بالقوه به بالفعل تبدیل و موجب تأسیس یا توسعه کسب وکارها می‌شوند. به عبارت دیگر، در فضای سرمایه‌گذاری و محیط کسب وکار مطلوب، بنگاه‌ها با سهولت متولد می‌شوند و رشد می‌کنند.

براساس مطالعات مرکز پژوهش‌های مجلس، آسیب‌شناسی‌های حمایت‌های صورت گرفته از تولید در ایران، تجربیات سایر کشورها در حمایت از تولید و نیازها و ضرورت‌های تسهیل تولید در ایران، راهبردهای حمایت از تولید در ایران را می‌توان به عنوان چارچوبی برای ایجاد جهش تولید در کشور در هشت سرفصل اصلی شامل تدوین راهبرد توسعه صنعتی و انتخاب پیشران‌ها، شفافیت، رقابت و تسهیل ورود به کسب وکارها و اداره بنگاه‌ها، کاهش هزینه فرصت تولید از طریق هزینه‌دار کردن فعالیت‌های نامولد رقیب تولید ارائه کرد.

همچنین تأمین امنیت سرمایه‌گذاری و کاهش هزینه‌های مبادله، توسعه و ارتقای تأمین مالی تولید، ثبات و پیش‌بینی‌پذیری بازار ارز و حفظ رقابت‌پذیری تولید داخل، دستیابی به فناوری‌های برتر و تجاری‌سازی آنها و رسمی شدن کسب وکارها و کاهش بخش غیررسمی در اقتصاد، نیز از دیگر این موارد برای ایجاد جهش تولید در کشور عنوان شده‌ است.

یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد: ایجاد جهش تولید در کشور بدون رفع چالش‌های مربوط به محیط کسب و کار و همچنین کاهش انگیزه در فعالیت‌های سوداگرانه رقیب تولید از طریق اتخاذ سیاست‌های مالیاتی مناسب و تعیین و معرفی اولویت‌های توسعه صنعتی (سیاست صنعتی) شامل کسب وکارهای پیشران به منظور حمایت زمان‌دار، شفاف و دارای ساز وکار اصابت دقیق، ممکن نیست.

مرکز پژوهش‌های مجلس خاطرنشان کرد:‌ همچنین حمایت‌های تعرفه‌ای، بانکی، یارانه‌ای و نظایر آن از تولید، بدون تأمین الزامات پیش گفته، اثری جز توزیع رانت‌های غیراثربخش (مانند سال‌های گذشته) ندارد و اهداف جهش تولید را محقق نخواهد ساخت.

منبع: ایلنا