راهکار سعید جلیلی برای ایجاد اشتغال چیست؟

اعتمادآنلاین| سعید جلیلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در نشست بررسی راهکارهای رفع موانع اشتغال در کشور که با حضور کارشناسان کارگروه‌های اقتصادی «دولت سایه» برگزار شد، با اشاره به نکات مطرح شده توسط کارگروه اشتغال، اظهار کرد: مسئله اشتغال از جنبه‌های گوناگون قانونی، عقلی و شرعی یک مسئولیت مهم برای تمام ارکان نظام اسلامی و حتی عموم جامعه است. اینکه رهبری فرمودند این مسائل موجب شرمندگی است، بحث تعارف نبوده است بلکه طبق قانون اساسی ایجاد امکان اشتغال برای همه، وظیفه دولت است.

وی در ادامه با انتقاد از برخی اظهارات درباره آمارهای ایجاد اشتغال، افزود: حل موضوع اشتغال نباید نمایشی و تبلیغاتی باشد. اینکه گفته ‌شود کسی که یک ساعت در هفته به کاری مشغول باشد نیز جز آمار شاغلین است، این حرف بیشتر شوخی است تا واقعیت! اگرچه ممکن است در جایی اشتغال اینگونه تعریف شده باشد اما واقعیت اینست که این را نمی‌توان اشتغال نامید.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در بخش دیگری از سخنان خود، بدست آمدن یک تعریف معقول از اشتغال را اولین قدم برای حل این مسئله خواند و خاطرنشان کرد: باید یک تعریف دقیق و استاندارد از اشتغال داشته باشیم که اگر واقعا به کسی شاغل اطلاق شد، این اطمینان حاصل شود که فرد مشغول کار است و یک درآمد معقول نیز دارد.

جلیلی در ادامه با بیان اینکه خلاء برنامه‌ بلندمدت ایجاد اشتغال از جمله ضعف‌های جدی کشور در این حوزه است، تصریح کرد: اگر فراهم کردن امکان اشتغال طبق اصل 28 قانون اساسی وظیفه دولت است، باید برای آن برنامه داشت. یعنی اگر کشور ما 80 میلیون جمعیت دارد و از این میزان مثلا 25 میلیون نفر با تعریف استاندارد از اشتغال باید کار داشته باشند، باید این وظیفه برای دولت، مجلس و سایرین تعریف شود که اگر قرار است این میزان اشتغال وجود داشته باشد، سهم و برنامه هر دستگاه برای تحقق این هدف چیست؟ در این صورت مثلا به افتتاح 10 کارخانه اکتفا نمی‌شود؛ چرا که با این عملکرد و اکتفا به چند طرح عمرانی و اقتصادی مشخص است که فاصله ما با وضع مطلوب در زمینه اشتغال بسیار زیاد خواهد بود.

وی با تشریح چرایی لزوم برنامه‌ریزی بلندمدت در حوزه اشتغال، گفت: طبیعتا ایجاد شغل به میزان مطلوب، اقتضائاتی دارد که بر اساس آنها و با نگاه به تجارب دنیا و ابداعاتی که خود کشور می‌تواند داشته باشد، باید مجموعه ای از ماموریت برای دستگاه‌ها تعریف شود. یعنی به طور مشخص برای هر وزارتخانه‌ای در این زمینه باید ماموریت‌های مشخص و قابل ارزیابی تعریف شود. مثلا سهم آموزش عالی مشخص شود که چیست؟ این نباشد که بگویند ماموریت ایجاد اشتغال تنها مربوط به وزارت رفاه است و مثلا با آموزش و پرورش یا وزارت‌ خارجه ارتباط ندارد، بلکه بنا به اقتضائات ایجاد اشتغال باید برای هر دستگاه ماموریت‌هایی که ضمانت اجرا داشته باشد، تعریف شده و سازوکار آن نیز مشخص گردد.

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به لزوم محور قرار دادن مسئله اشتغال در نهادها و دستگاه‌های مختلف، اظهار کرد: سازوکارهای تخصیص بودجه برای وزارتخانه ها به گونه‌ای باشد که آنها را در ایجاد اشتغال برای کشور سهیم کند. برای مثال سازوکار تشویقی برای دانشگاه‌ها براساس فارغ التحصیل‌های شاغل آن شکل پیدا کند. آنگاه دانشگاه این ماموریت را پیدا می‌کند که آموزش را به گونه‌ای ارائه کند که دانشجوی آن با فارغ شدن از تحصیل، شاغل هم بشود.

عضو شورای راهبردی روابط خارجی کشورمان در ادامه با ذکر چندین مثال از نحوه ایجاد سازوکارها حمایت از اشتغال در دستگاه‌های مختلف کشور، عنوان کرد: اگر می‌خواهیم مسئله اشتغال را حل کنیم باید آن را در تمامی ابعاد مورد توجه قرار دهیم مثلا در حوزه وزارت خارجه سهم یک سفارتخانه برای افزایش صادرات کشور که موجب اشتغال و ارزآوری می‌شود، باید تعریف گردد و بودجه آن بر اساس کارآیی در انجام این ماموریت تعریف شود و همچنین علاوه بر بودجه، ادامه مسئولیت منوط به انجام درست این وظیفه باشد.

جلیلی در ادامه سخنان خود لزوم طراحی یک فرایند بلندمدت را یادآور شد و گفت: باید فرایندی طراحی شود که زمان شروع و فرجام آن مشخص باشد. ممکن است این فرایند در یک بازه زمانی ده یا پانزده ساله محقق شود اما مهم این است که کشور این اطمینان را داشته باشد که در پایان این فرایند، با سازوکارها و سیاست‌هایی که دنبال می‌شود، شما برای ایجاد اشتغال به شرایط مطلوب رسیده‌اید.

وی در توضیح لزوم طراحی فرایند بلندمدت ایجاد اشتغال در کشور خاطرنشان کرد: اگر فرایند تعریف نشود، کشور همیشه عقب خواهد ماند. چرا که دولت و مجلس دائما در حال تغییر است. بحث ما این است که اگر قرار است در یک کشور 80 میلیونی مثلا 25 میلیون شغل داشته باشیم، برنامه‌ ما برای اشتغال 25 میلیون نفر چیست؟ ممکن است گفته شود تحقق چنین برنامه‌ای 10 سال یا فرضا 15 سال طول می‌کشد، اما این فرایند بالاخره باید شروع بشود. آن‌وقت است که ذیل این برنامه، پروژه‌ها تعریف می‌شود و می‌تواند شامل ده‌ها ابتکار و ابداع متناسب با شرایط بومی کشور باشد.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام عنوان کرد: بازه زمانی این فرایند مثلا برای ده سال آینده تعیین شود که شما به آن نقطه مطلوب برسید. شاید چند دوره مجلس و چند دولت بیایند و بروند تا به آن نقطه مطلوب برسید. حتی اگر به این جمع‌بندی رسیدیم که با تجمیع همه‌ فرصت‌ها فقط 15 میلیون شغل ایجاد می‌شود و هنوز ده میلیون تا 25 میلیون فاصله داریم، آن‌ وقت باید رفت سراغ سایر تدابیر مثل تامین اجتماعی یا بیمه بیکاری و فکری برای این ده میلیون نفر که بیکار می‌مانند، کرد. فکر کنیم خود ما جزء همان 10 میلیون نفر هستیم که باید زندگی کنند.

جلیلی در ادامه سخنان خود، قالب برنامه هفتم توسعه را فرصت مناسبی در این‌باره دانست و تصریح کرد: ما باید بتوانیم به یک چهارچوب و یک سند برسیم که هدف آن تحقق اشتغال برای تمام چند ده میلیون افراد واجد شرایط در کشور باشد. در این سند سهم هر بخش باید معلوم باشد. سهم مسکن، سهم کشاورزی، سهم فضای مجازی، سهم قوای مختلف، سهم نیروهای مسلح، سهم قانون‌گذاری، سهم قوه قضائیه و سایر نهادها باید مشخص گردد. اگر این فرایند طراحی شود، برای مثال برای رفع موانع قانونی و پرکردن خلاء‌های قانونی، مجلس ماموریت پیدا می‌کند؛ دستگاه قضا متناسب وظایف ذاتی خود ماموریت پیدا می‌کند و بر همین مبنا برای وزارت‌خانه‌های مختلف در دولت کار تعریف می‌شود. همه اینها می‌تواند در قالب برنامه هفتم توسعه قرار گیرد.

وی در پایان خطاب به اعضای کارگروه اشتغال دولت سایه گفت: کارگروه اشتغال کارگروهی در کنار سایر کارگروه‌ها نیست بلکه روی دیگر همه آنهاست. بنابراین همه باید در انجام چنین فرایندی همکاری کنند تا ان شاءالله اگر قرار است چنین مسئله مهمی برای نظام اسلامی پیگیری شود، نتیجه آن تقدیم به دولت و مجلس گردد تا خدای‌ناکرده تبعات آن دامن‌گیر کشور نباشد.

منبع: ایسنا