آیا محمدجواد ظریف باید استعفا دهد؟

اعتمادآنلاین| اولین حضور محمد جواد ظریف وزیر خارجه در مجلس یازدهم با تنش‌هایی همراه بود و شاهد بودیم که چطور برخی از نمایندگان مجلس یک دست اصولگرا در مقابل او صف آرایی کرده و حاشیه‌ساز شدند. ظریف در دفاع از خود کم نگذاشت و با آنانی که وی را دروغگو می‌خواندند یادآور شد که نظر رهبری در وی و عملکردش چیست. با این حال آقایان نماینده کوتاه نماینده و راه خود را می‌رفتند. بر این اساس می‌توان انتظار داشت که تعامل دولت به خصوص وزارت امور خارجه آن و مجلسی که از یک سو به وزیر می‌تازد و از سوی دیگر رویای استیضاح رئیس جمهور را می‌بافد، به کجا خواهد کشید.

گذشته از این موضوع، اما آنچه دیروز در مجلس رخداد تبعات بسیاری دارد. مثلا اینکه وجهه بین‌المللی آقای وزیر مخدوش شده و مسیرش در پیشبرد سیاست‌های کلان کشور در حوزه سیاست خارجی ناهموارتر از قبل می‌شود. از همین رو است که برخی از کارشناسان و تحلیل‌گران معتقدند ظریف باید یک بار برای همیشه یک تصمیم جدی بگیرد و این ماجرا‌ها را تمام کند.

قاسم محبعلی از مدیران ارشد وزارت خارجه دولت اصلاحات یکی از همین کارشناسان است. او گفت: «در کشور‌هایی که ساختار دموکراتیک دارند طبیعی است که حزب مخالف از دولت انتقاد کنند. در کشور ما، اما قدری غیرطبیعی به نظر می‌رسد، زیرا وزیر خارجه نماینده هیچ حزبی و جریان سیاسی نیست و همان‌طور که خود آقای وزیر اشاره کردند وزارت خارجه تابع سیاست‌های کلی نظام است و وزیرخارجه ایران برخلاف وزرای خارجه کشور‌های دموکراتیک که معمولا خودشان مولف و صاحب نظر و سیاست هستند، صرفا تبعیت می‌کند».

وی افزود: «این موضوع از یک کاستی به شمار می‌رود. به اضافه اینکه وقتی به وزیر خارجه تابعی که مثل سرباز در حوزه سیاست خارجی عمل می‌کند، حمله می‌کنند حتما اعتبار او در سطح جامعه بین‌المللی کاهش پیدا می‌کند و او دیگر قادر نیست که به ماموریت‌هایی که به او ابلاغ شده به خوبی عمل کند».

محبعلی در شرح چشم‌انداز روابط دولت و مجلس و در پاسخ به اینکه آیا حواشی دیروز مقدمه مشکلات آتی خواهد بود؟ گفت: «این رفتار نشان می‌دهد که چنین احتمالی وجود دارد. به نظر من وزیرخارجه و دولت باید تصمیم جدی در این خصوص بگیرند. نمی‌شود که ایشان به اصطلاح چوب دو سر طلا شود و هم از سوی جامعه بین‌المللی مورد انتقاد باشد و هم از سوی کسانی که مدعی هستند نزدیکترین دیدگاه را با راس نظام و حاکمیت دارند. ایشان باید یک تصمیم جدی بگیرد و تکلیف خودش را مشخص کند».

این کارشناس مسائل بین‌المللی در پاسخ به اینکه ظریف چه تصمیم جدی می‌تواند برای تغییر این شرایط اتخاذ کند؟ گفت: «به هرحال وظیفه او است که متناسب با شرایط تصمیم بگیرد. بالاخره وزیر خارجه یک کارمند و یک شخص عادی نیست. او در قبال وظایفی که بر اساس قانون اساسی و منافع ملی به او محول شده است، مسئولیت دارد و باید پاسخگوی جامعه، جامعه بین‌المللی و حتی تاریخ باشد. توجه داشته باشید که تصمیمات سیاست خارجی آثار چند نسلی دارد و حتی ممکن است که نسل‌های متعدد آینده را تحت تاثیر قرار دهد. اگر ایشان قادر نباشد که به وظایف خود عمل کند، باید فکر دیگری کند و اجازه دهد کسی که می‌تواند با این ساختار و تشکیلات کار کند، جای او را بگیرد».

وی تاکید کرد: «دیدگاه کارشناسی و حرفه‌ای این سیاست‌های که مجلس یازدهم از ایشان می‌خواهد را برنمی‌تابد. شاید درک ایشان و کارشناسان وزارت خارجه این باشد که منافع ملی از طریق این سیاست‌های ماجراجویانه تامین نمی‌شود؛ بنابراین باید یک انتخاب داشته باشد. یا خودش را کاملا منطبق با این سیاست‌ها کند که در این صورت برخلاف نظر خود و کارشناسان عمل کرده است یا راه دوم را انتخاب کن. در شرع می‌گویند «حکم در موضوع» یعنی کارشناس حق دارد در موضوعاتی که صاحب نظر است بر اساس نظر خود عمل کند. این شرایط به ظریف می‌گوید که شما باید تخصص و دانش خود را کنار گذاشته و به حرف کسانی عمل کنی که در سیاست خارجی و سیاست بین المللی آشنایی و تخصص ندارند و بر اساس منویاتی حرف می‌زنند که ممکن است با تمامیت ارضی، امنیت ملی، سلامت و معیشت مردم را به خطر اندازد. به خصوص اینکه این روز‌ها سلامت و معیشت مردم به شدت تهدید می‌شود».

محبعلی در تشریح دومین راه پیش روی ظریف نیز گفت: «راه دوم این است که اجازه بدهد کسی بیاید که خواسته‌های نمایندگان مجلس را نعل به نعل پیاده کند، زیرا آن‌ها مدعی هستند که می‌توانند مشکلات کشور را حل کند لذا بهتر است همان کسی که می‌خواهند بیاید و طرف گفتگو با کشور‌های خارجی شود تا ببینند که آیا این حرف‌هایی که می‌زنند واقعا منافع کشور را تامین می‌کند یا اینکه وضعیتی شبیه زمان احمدی‌نژاد ایجاد کرده و کشور را به قهقرا می‌برد».

وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه «باتوجه به اینکه ظریف یکبار استعفا داد، اما روی آن پافشاری نکرد، در او می‌بینید که چنین تصمیمی بگیرد؟» گفت: «من جای ایشان نیستم و این را نمی‌دانم. به عنوان یک کارشناسی که زمانی دستی بر سیاست خارجی داشته، اما می‌گویم که سیاست خارجی تابع هوا و هوس و رفتار ماجراجویانه نیست. سیاست خارجی بر اساس منطقی تصمیم می‌گیرد. مناسبات قدرت در جامعه بین‌المللی تعریف شده است و کشور را باید در این گرداب با سیاست‌های هوشمندانه پیش برد. این طور نیست که در کسی در گوشه‌ای بنشیند و حرف‌هایی بزند لذا من بعید می‌دانم کسی که به منافع ملی، تمامیت ارضی، حاکمیت ملی و عزت ایران و مردم ایران معتقد است بتواند با این سیاست‌ها کنار آید».

منبع: نامه‌نیوز