دشمنی با آمریکا، حلقه اتصال ایران و روسیه و چین

اعتمادآنلاین| وزیر امور خارجه ایران در سفری یک روزه به مسکو با همتای روس خود و همچنین رئیس‌جمهور این کشور دیدار و گفت‌وگوهای فشرده‌ای انجام داد، به گفته محمدجواد ظریف وی حامل پیام مهمی در مورد برجام و مسائل منطقه‌ای از طرف رئیس‌جمهور روحانی به پوتین بوده است. این سفر ظریف دومین سفر او به روسیه در فاصله ‌کمتر از یک ماه بود.

«رضا میرطاهر» تحلیل‌گر مسائل روسیه در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا، درباره دو سفر وزیر امور خارجه ایران به روسیه در فاصله کمتر از یک ماه و انتقال پیام مهمی ار رئیس‌جمهور روحانی به پوتین، گفت: به نظر می‌آید هدف اصلی سفر آقای ظریف کسب هماهنگی‌های لازم با روسیه به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت و از بازیگران مهم بین‌المللی در زمینه مسائل مورد علاقه دو کشور است، طبیعتاً تشدید فشارهای آمریکا علیه ایران و ایجاد موانع و محدودیت‌های بیشتر در مسیر صادرات نفتی و غیر نفتی ایران و در کنار آن تلاش دولت ترامپ برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران که قرار است در اکتبر 2020 یعنی مهرماه 1399 به پایان برسد، از جمله مسائلی است که هم حساسیت تهران در مورد آن زیاد است و هم این که روسیه به عنوان یکی از بازیگران عمده بین‌المللی مواضعی همسو با تهران دارد.

وی افزود: به عنوان مثال در همین سفر اخیر آقای «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه به صراحت اعلام کرد که آمریکا در مسیر تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران موفق نخواهد شد و پیشتر نیز روس‌ها حتی به صورت یک نامه رسمی به سازمان ملل و شورای امنیت مخالفت صریح خودشان را با ادامه تحریم‌های تسلیحاتی ایران که قرار است طبق توافق برجام در اکتبر به پایان برسد، اعلام کردند.

این کارشناس مسائل سیاست‌خارجه ادامه داد: با توجه به این مسئله به نظر می‌رسد که محور اصلی گفت‌وگوهای آقای ظریف با مقامات روسیه اعم از لاوروف وزیر خارجه و ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه بر دو محور "چگونگی حفظ برجام و اجرای آن" و همچنین "جلوگیری از تحقق و موفقیت‌‌ تلاش‌های آمریکا" در زمینه ادامه تحریم‌های تسلیحاتی ایران متمرکز بوده است. چه در مصاحبه‌های مطبوعاتی و چه در دیگر گفته‌های مقامات ایرانی و روسی این مسائل پررنگ بوده است.

وی اضافه کرد: از این لحاظ می‌شود انتظار داشت که مسئله سوریه و چگونگی تحولات این کشور نیز از دیگر موضوعات مورد بحث بوده باشد اما نکته مهمی که در این برهه زمانی لازم است به آن توجه شود، موضوعی است که روس‌ها با درک اهمیت منطقه‌ای و بین‌المللی ایران در یکی دو سال اخیر به ویژه بعد از سفرهای آقای پوتین به ایران و دیدار با رهبری حساب دیگری روی ایران باز کرده‌اند و دیگر به ایران به صورت یک کارت بازی نگاه نکرده، بلکه به عنوان یک بازیگر معتبر منطقه‌ای نگاه می‌کنند که بایستی دیدگاه‌ها، منافع و ملاحظات آن مورد توجه قرار گیرد.

این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه مسکو کاملاً متوجه این مسئله است که ایران به مثابه سد نفوذی برای اقدامات توسعه‌طلبانه آمریکا جهت تشدید و تقویت حضور خود در غرب آسیا به ویژه در آسیای مرکزی و حوزه خزر و همچنین خلیج فارس مطرح است، اظهار داشت: ایران به نحوی پاسبان مرزهای جنوبی روسیه است و این برای روس‌ها اهمیت زیادی دارد که دولت و نظامی در مرزهای جنوبی استقرار داشته باشد که اجازه توسعه‌طلبی‌های غرب را ندهد، به هرحال دشمن مشترک یعنی آمریکا، یکی از حلقه‌های وصل ایران با روسیه و همچنین ایران با چین است که اهمیت این مسئله در ماه‌های آینده بیش از اکنون روشن خواهد شد.

وی درباره این گزاره که «قرارداد ایران با چین و همچنین قرارداد استراتژیک با روسیه باعث پذیرش ایران به عنوان عضوی در سازمان همکاری‌های شانگهای مرکز ثقل این سازمان را از آسیای میانه به فلات ایران و شمال خلیج فارس خواهد آورد» افزود: نکته‌ای که نمی‌توان آن را نادیده گرفت این است که ایران در چند سال گذشته به ویژه از سال 2016 به بعد تلاش مستمری را برای عضویت در سازمان همکاری‌های شانگهای انجام داده است؛ این سازمان هر چند در ابتدا در راستای اهداف امنیتی تشکیل شد اما اکنون وجوه دیگری پیدا کرده و زمینه‌های مختلفی برای همکاری بین اعضای آن از جمله در زمینه اقتصادی نیز وجود دارد.

به گفته میرطاهر، طبیعتاً ایران در راهبرد بلندمدت خودش با توجه به فشارهای مستمری که به آن به ویژه از طرف آمریکا وارد می‌شود و از سویی نا همراهی و خلف وعده اروپایی‌ها در جلوگیری از اقدامات غیرقانونی آمریکا بعد از خروج از برجام، توجه ویژه‌ای به شرق(شرق سیاسی و نه جغرافیایی) انجام داده است. در این شرق سیاسی دو کشور چین و روسیه از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند، این دو کشور از جانب آمریکا به عنوان دشمن تلقی می‌شوند و حتی در اسناد بالادستی آمریکا، مثل سند استراتژیک امنیت ملی 2017 این دو کشور به عنوان قدرت‌های تجدیدنظر در عرصه بین‌المللی شناخته شده‌اند.

وی ادامه داد: لذا آمریکا لبه تیز حملات و اقدامات خودش را متوجه این دو قدرت کرده است و این دو قدرت نیز در تلاش هستند با همراهی و همکاری بیشتر با قدرت‌های منطقه‌ای مثل ایران، اعمال قدرت آمریکا در زمینه‌های مختلف از جمله تجاری، اقتصادی، نظامی امنیتی و حتی سیاسی را خنثی کنند، لذا تاحدی اقدامات اخیر ایران با سیاست کلی روسیه و چین در جهت نزدیکی به ایران به عنوان یک قدرت بسیار پر اهمیت در منطقه غرب آسیا و همچنین تسلط و سیطره آن در حوزه ژئو استراتژیک جهانی یعنی دریای خزر و خلیج فارس، چندان غیرطبیعی نیست، اما برای اینکه اهدافش تا این حد گسترش پیدا کند که بخواهد نقطه ثقل سازمان همکاری‌های شانگهای تغییر کند، هنوز خیلی زود است.

منبع: ایلنا