انتخابات شوراهای شهر و روستا استانی می‌شود؟ / رئیس کمیسیون‌ شوراهاهای مجلس: قانون انتخابات را اصلاح کنیم، مشارکت انتخابات حداکثری می‌شود

اعتمادآنلاین| محمدصالح جوکار رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس از طرح‌های انتخاباتی مطرح در این کمیسیون دفاع می‌‌کند و می‌‌گوید ضعف‌های موجود در قوانین انتخاباتی نمایندگان را مجاب کرده تا به سراغ اصلاح آنها بروند. به گفته وی در حال حاضر دو طرح اصلاح قانون انتخابات شوراهای شهر و روستا و ریاست جمهوری در کمیسیون شوراها در حال بررسی است. جوکار احتمال می‌‌دهد انتخابات شوراها به صورت استانی و در چند مرحله برگزار شود.

٭٭٭

نمایندگان سه طرح اصلاحی برای قوانین انتخاباتی آماده کرده‌اند. در این میان طرح مربوط به قانون انتخابات ریاست جمهوری بیشتر انتقاد برانگیز شده و منتقدان می‌‌گویند مجلس درصدد محدود کردن حق نامزدها و گسترده‌تر کردن دایره نظارت‌های شورای نگهبان شده است.

در قانون انتخابات ریاست جمهوری بیشترین بحثی که همواره مطرح بوده در مورد شرایط اختصاصی نامزدهای انتخاباتی است. واقعیت این است که قانون اساسی بحث شرایط و شاخص‌ها را تعیین نکرده و تنها به طور کلی موضوعات سیاسی و مذهبی را مطرح کرده و از مدیر و مدبر بودن رئیس جمهوری گفته است. اما واقعاً این رجل سیاسی به چه معناست؟ این موضوع احتیاج داشت تا تبیین شده و شاخص‌های آن مشخص شود. مدیر و مدبر بودن معانی مختلفی دارد و کلی است. باید باز شود. لذا در طرح مورد نظر بحث سر این بود که با توجه به جایگاهی که ریاست جمهوری دارد، شاخص‌های او را مشخص کنیم. دغدغه ما هم این است که بالاترین مقام اجرایی کشور شرایط مطلوبی داشته باشد. فردی که می‌‌خواهد به مدت 4 سال رئیس جمهوری شود باید از جهت سلامت جسمی و طهارت روحی در حد عالی باشد و بتواند تحمل سختی‌ها را داشته و در مسائل مهم کشور راهگشا باشد.

خب این موارد که در قانون فعلی هم از سوی شورای نگهبان اجرا می‌‌شود.

برابر قوانین جاری ما، فردی که برای ریاست جمهوری انتخاب شد باید طبق سوگندنامه کار خود را دنبال کند. در این بخش لازم است برای همه روشن شود کسانی که نامزد می‌‌شوند باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند؛ از لحاظ شرط سنی، تحصیلی، تجربیات و فعالیت‌های اجرایی. مهم‌تر از اینها هم پشتیبانی نخبگان جامعه و احزاب سیاسی از کاندیداها است. اینکه جمعیت زیادی بیایند برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کنند و احراز شرایط نشوند و رد شوند اصلاً برای ما خوب نیست. ما واقعاً وقت زیادی برای بررسی همه این افراد و اقداماتی که لازم است در رابطه با احراز شرایط آنان انجام شود، نداریم. پالایش این کار را بر عهده آزمون‌هایی گذاشته‌ایم که قرار است در صورت تصویب قانون برگزار شود. فردی که به انتخابات ریاست جمهوری وارد می‌‌شود و می‌‌خواهد 4 سال کشور را اداره کند باید سیستم‌های بالادستی نظام را بداند و با قانون اساسی آشنا باشد. بالاترین حجم قانون اساسی در مورد مأموریت رئیس جمهوری است. دقیقاً باید اینها را بداند و با احکامی که مربوط به قوه مجریه است، آشنا و اشراف لازم داشته باشد. این یک بعد کار ما است. بحث مقطع تحصیلی هم مطرح است. باید دید با تجربیات موجود آیا این فرد قابلیت رئیس جمهوری شدن را دارد. این هم یکی دیگر از بحث‌هایی است که در قانون جدید به آن توجه کرده‌ایم. بنابراین بیشتر کار ما در مورد تعیین شاخص‌هاست. حالا مسائلی مطرح می‌‌شود که این طرح شامل موارد جنسیتی و ... هم می‌‌شود که باید بگویم ما اصلاً وارد این موضوع نشده‌ایم.

اما اصل انتقاد به گسترده‌تر شدن دایره نظارت‌هاست و اینکه مثلاً نامزدها باید آزمون بدهند یا اینکه کاندیداهای ریاست جمهوری باید برنامه‌های خود را هم به شورای نگهبان بدهند.

ممکن است فردی مستقل بیاید و برنامه را هم خودش تنظیم کند و بدهد. یا ممکن است که احزاب یا نخبگانی پشت سر او بوده باشند و برنامه تنظیم کنند. کاری به این موضوع نداریم اما اساس ما این است که فرد حتماً برای کشورداری برنامه بدهد. نمی‌شود فردی بیاید و رأی هم بیاورد و وقتی بپرسیم برنامه‌ات چیست، چیزی برای گفتن نداشته باشد. او باید از قبل برنامه داشته باشد تا مردم با شفافیت و آسودگی خاطر رأی بدهند.

برخی معتقدند با این اصلاحیه مشارکت مردم در انتخابات کمتر خواهد شد

قطعاً با این کار به دلیل روشن شدن بسیاری از مباحث و مسائل حضور حداکثری در انتخابات خواهیم داشت.

برخی منتقدان هم می‌‌گویند از آنجا که نمایندگان نمی‌خواستند تن به رفراندوم قانون اساسی بدهند، با این طرح بدل الگوی نخست وزیری را دارید پیش می‌‌برید؟

نه اینها هیچ ارتباطی با هم ندارند. نخست وزیری ساختار سیاسی قدرت را تغییر می‌‌دهد و یک ساختار پارلمانی روی کار می‌‌آید. ما که نمی خواهیم ساختار را تغییر بدهیم، ریاست جمهوری رأی خود را مستقیم از مردم می‌‌گیرد. فقط هم تعهدات افزایش پیدا می‌‌کند و هم شاخص‌ها شفاف می‌‌شود.

حالا کمیسیون چطور توانسته در 3 ماه سه طرح مهم انتخاباتی بدهد؟ این موضوع این شائبه را به ذهن متبادر کرده که گویا طرح‌ها از قبل آماده بوده است؟

ما الان دو طرح بیشتر در کمیسیون نداریم. یکی انتخابات ریاست جمهوری و دیگری هم شوراهای شهر و روستا. فعلاً اولویت کار ما همین دو تا است. البته الان بحث انتخابات ریاست جمهوری را در دستور کار کمیسیون قرار داده‌ایم.

آیا در تدوین این طرح‌ها از نظرات نمایندگان احزاب، اساتید دانشگاه‌ها و حقوقدان‌ها هم استفاده کرده‌اید مثلاً از چه احزاب یا اساتیدی؟

مرکز پژوهش‌ها، وزارت کشور و شورای نگهبان در کنار ما هستند و نظرات‌شان را می‌‌گیریم و جمع بندی می‌‌کنیم. به زودی هم طرح به صحن خواهد آمد چرا که معتقدیم این مصوبه تا پایان فصل پاییز مصوب شود و بشود برای انتخابات 1400 آن را استفاده کرد. اما در مورد انتخابات شوراها یک بحثی داریم که اگر بتوانیم به تصویب برسانیم خیلی خوب است. انتخابات شوراها که بیشتر جنبه خدمت‌رسانی دارد با انتخاباتی که کاملاً سیاسی است یعنی انتخابات ریاست جمهوری، همزمان شده است. این درست نیست و قطعاً انتخابات شوراها تحت‌الشعاع ریاست جمهوری قرار می‌‌گیرد. حتی ممکن است که تصمیم بگیریم این انتخابات همزمان نباشد و بنا به شرایطی که در استان‌ها وجود دارد به صورت مستقل برگزار شود. همچنین از یک تاریخی شروع و در یک تاریخی هم به پایان برسد. این پیشنهاد کارشناسی شده‌ای است که داریم بررسی می‌‌کنیم.

یعنی استانی برگزار شود؟

بله؛ یعنی بگوییم که مثلاً از اول خرداد 99 انتخابات شوراها را شروع می‌‌کنیم تا پایان مرداد 99. هر تعداد استان همزمان انتخابات را برگزار کنند. حتی ممکن است که انتخابات را در طول دو روز برگزار کنیم که تجمع زیادی هم شکل نگیرد. چرا که احتمالاً وضعیت کرونا تا آن زمان هم همچنان ادامه خواهد داشت. بنا به نظر کمیسیون شکل و شیوه کار الزاماً این نیست که انتخابات شوراها را در یک روز و همزمان با انتخابات ریاست جمهوری انجام دهیم. شوراها متفاوت است و می‌‌تواند در زمان متفاوتی برگزار شود.

چرا به لایحه جامع انتخاباتی توجهی نشد؟

ما هنوز لایحه‌ای از دولت دریافت نکرده‌ایم. چیزی که داریم طرح است. ما با توجه به وقت کم باید تکلیف قانون را مشخص کنیم. طرح در اولویت قرار گرفته و در دستور کار است و لایحه‌ای هم دریافت نکرده‌ایم. هر لایحه ای بوده در مجلس گذشته بوده و اگر دولت می‌‌خواهد آن را به جریان بیندازد باید دوباره به مجلس ارسال کند.

منبع: روزنامه ایران