غلامرضا ظریفیان، کنشگر سیاسی اصلاح‌طلب:
اگر گشایش‌های سیاسی تصنعی نباشد، موثر است
یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت: اگر استفاده ابزاری از دولت نشود و گشایش سیاسی تصنعی نباشد اقدام خوبی است. البته مشارکت سیاسی و انتخاباتی اقتضائاتی دارد که باید به آن توجه شود. الان به نظر نمی‌رسد این اقتضائات فراهم شده‌باشد.
اعتمادآنلاین| غلامرضا ظریفیان، کنشگر سیاسی اصلاح‌طلب درباره گشایش سیاسی و چارچوب‌های آن توضیح می‌دهد. در ادامه گفت‌وگوی او در این باره را می‌خوانید:
شرایط معیشتی و اقتصادی، آنچنان درگیری‌های جدی برای مردم ایجاد کرده که گویا بحث‌های مربوط به آزادی‌های سیاسی یا حقوق شهروندی در اولویت‌های اول مردم قرار ندارند. با این حال مطالبه‌ای چون رفع حصر همچنان در سطح جامعه مطرح می‌شود. ازسویی گشایش‌هایی هم در این حوزه اتفاق افتاده است. به نظر شما چقدر محتمل است که رفع حصر اتفاق افتد و پی روی آن گشایش‌های سیاسی دیگری نیز رقم بخورد؟
وضعیت جامعه ما به گونه‌ای است که از هر گشایش کوچک و بزرگی استقبال می‌شود. از سویی تصمیم‌گیران هم باید از هر گشایشی که در مسیر تامین رضایت مردم و منافع مردم و بازگشت به خواست مردم باشد، استقبال کنند به هر حال ما اکنون با شرایط سخت اقتصادی و اجتماعی روبرو هستیم همچنین با بحران سلامت هم دست به گریبانیم بنابراین بایداز هر گشودگی استقبال کرد. به خصوص اگر این گشایش در شرایط محصوران باشد که از شخصیت‌های بزرگ این کشور بوده و هستند و رفع حصر آرزوی بسیاری است تا این شخصیت‌های بزرگ به زندگی عادی و جامعه بازگردند و از رنج حصر بیرون بیایند. در گذشته هم برخی گام‌هایی در این عرصه برداشته‌اند و راه‌هایی را باز کرده‌اند اما این راه ابتر ماند و بسته شد ولی به هر حال باید از هر گشودگی در فضای سیاسی استقبال کرد.
اما در مورد عرصه سیاست نمی‌توان هنوز به این نتیجه رسید که گشایش سیاسی در راه است. اخیرا آقای کروبی دیدارهایی داشته‌اند که همین موضوع احتمال رفع حصر را قوت بخشید اما نمی‌توان با استناد به این مسائل به چنین نتیجه‌ای رسید که برنامه‌هایی برای گشایش سیاسی وجود دارد. در واقع نمی‌توان این‌گونه استنباط کرد که ما در عرصه سیاسی خصوصا در انتخابات آینده با فضای بازتری مواجه خواهیم بود. به نظر من هنوز زود است که این‌گونه استنباط کنیم به خصوص که رفتارها و کنش‌ها همگی عکس این استنباط را نشان می‌دهد. برخی اقدامات از جمله طرح اصلاح قانون انتخابات و انقباضی برخورد کردن با مساله جمهوریت و شرایط انفعالی و تعلیق احزاب کشور همگی عکس این برداشت را نشان می‌دهد. همچنین مشکلات معیشتی مردم و مسائل اقتصادی جامعه، نوع نگاهی که بخشی از نمایندگان مجلس دارند و ایده‌ها و طرح‌هایی که به دنبال آن هستند نیز نشان می‌دهد فعلا اولویتی برای گشایش‌های سیاسی در حاکمیت وجود ندارد. اما به هر حال امیدواریم و آرزو داریم که این نوع رویکردها نشانه‌ای بر گشودگی در عرصه سیاسی و البته باقی عرصه‌ها باشد. اگرچه این روزها باید به اقدامات کوچک دل‌خوش بود اما به نظر من برای قضاوت در مورد بازگشت به مسیر قانون اساسی، مسیر رضایت عمومی و ایجاد فضای مناسب برای حضور سیاست‌ورزان دلسوز زود است و این موضوع دور از انتظار به نظر می‌رسد.
البته برای خروج از بن‌بست امروز به جز بازگشت به مبانی اساسی که مردم برای آن انقلاب کردند یعنی آزادی، جمهوریت، اسلام متکی و مبتنی بر حقیقت، حضور حداکثری مردم برای تعیین سرنوشت، توزیع عادلانه ثروت و ... راهی وجود ندارد. این انتظار که ما با یکی دو حرکت تصور کنیم گشایشی در کار است، نتیجه‌گیری زودهنگامی است.
اساسا به نظر شما و با نگاهی به مجموعه رفتارهای حاکمیت رفع حصر محتمل است یا خیر؟
رفع حصر در برخی بازه‌های زمانی مطرح شد. پروژه هم تا حدی پیش رفت اما به دلایلی متوقف شد. امروز هم، در چنین شرایطی با توجه به وضعیت جسمی محصورین و شرایط کشور چنین امری محتمل است. به نظر می‌رسد امروز نه تنها در میان اصلاح‌طلبان تمایل و درخواست رفع حصر وجود دارد بلکه در بخشی از اصولگرایان یا حتی میان برخی نیروهای امنیتی که شرایط کشور را رصد می‌کنند، تمایل به رفع حصر وجود دارد و می‌خواهند چنین اتفاقی بیفتد. بنابراین امیدوارم چنین اجماعی که در حال صورت گرفتن است، فرصت رفع حصر را ایجاد کند. احتمال رفع حصر البته به شکل تدریجی بسیار زیاد است.
درست است که تصمیم‌گیر اصلی در مورد رفع حصر حاکمیت است و این موضوع مشخصا به دولت ارتباط ندارد با این حال برخی معتقدند که عزم جدی در دولت برای رفع حصر وجود دارد تا لااقل این موضوع در کارنامه سیاسی دولت که اتفاقا درخشان هم نیست، نقطه عطفی محسوب شود. چقدر با این نگاه هم‌نظر هستید؟ همچنین پیرو مسائلی که اخیرا پیش آمده برخی کارشناسان معتقدند که احتمالا در اواخر دولت حسن روحانی با گشایش‌های سیاسی دیگری نیز مواجه خواهیم بود تا به نوعی بازار گرمی برای صندوق رای سال 1400 صورت گیرد. شما با این نگاه موافقید؟
در اینکه به هر حال رفع حصر از وعده‌های مهم حسن روحانی بود و البته در اینکه گام‌های مهمی هم در این زمینه برداشته‌شد، تردیدی نیست. با این حال باید بدانیم که در این موضوع دولت صاحب‌اختیار نیست. همچنین تصور می‌کنم اگر دولت بخواهد رفع حصر را به اقدامات خود پیوند بزند و آن را جزیی از کارنامه سیاسی‌اش تلقی کند، ممکن است با نتیجه عکس روبرو شود. رقبای آقای روحانی همان‌طورکه در این 8 سال نشان دادند، مایل نیستند دولت کارنامه موفقی از خود به جای بگذارد بنابراین اگر بدانند رفع حصر با این موضوع پیوند می‌خورد، شاید موانعی را نیز ایجاد کنند تا این اتفاق رخ ندهد.
فارغ از حصر اگر فرض را بر این بگیریم که دولت در حوزه‌های تحت اختیار و امر خود تصمیم به ایجاد گشایش‌هایی بگیرد به نظر شما باید وارد چه حوزه‌هایی بشود؟
آن‌طورکه به نظر می‌رسد مهم‌ترین بحث امروز اقتصاد است و طبیعی است که دغدغه اول دولت هم مقوله معیشت و اقتصاد باشد تا بتواند با همکاری 3 قوه کاری از پیش ببرد و گشایش‌های اقتصادی ایجاد کند. همچنین امروز مردم با بحران سلامت مواجه و با کرونا درگیرند بنابراین اینکه دولت بتواند چنین بحرانی را کنترل کند هم از اهمیت بسزایی برخوردار است. بنابراین اگر مدیریت در دو حوزه اقتصاد و سلامت تحولی ایجاد شود، مردم دلگرم می‌شوند. علاوه بر این با اینکه همه سیاست خارجی در اختیار دولت نیست اما اگر در عرصه گفت‌وگو توفیقاتی کسب و مجوزهایی برای مذاکره اخذ کند هم در افزایش امید مردم بی‌تاثیر نخواهد بود. در واقع به نظر من دولت بیش از این برای انجام اقداماتی ظرفیت ندارد.
از سویی طبیعتا چون دولت مجری انتخابات است و در این زمینه اختیاراتی دارد باید از حداکثر حقوقش برای دفاع از برگزاری انتخابات آزاد و حضور کاندیداها با گرایش‌های مختلف، استفاده کند. علاوه بر این پروژه نیمه‌کاره حقوق شهروندی نیز باید پیگیری شود. همچنین به نظر من در این ماه‌های پایانی دولت باید راه گفت‌وگوی جدی را اما نه به شکل موسمی با نخبگان عرصه سیاسی و اقتصادی باز کند تا ببیند جامعه چگونه می‌اندیشد.
برخی معتقدند اگر گشایش‌های سیاسی هم در اواخر دولت روحانی رخ دهد با توجه به اینکه ماه‌های پایانی است و کارکرد تبلیغاتی هم ندارد، احتمالا کارویژه محول شده به حسن روحانی و دولتش است تا تنور انتخابات را داغ کند. شما تا چه اندازه با این تحلیل موافق هستید؟
ما باید از هر اقدامی که به مشارکت واقعی مردم کمک می‌کند، استقبال کنیم حتی اگر به قول شما یک کارویژه باشد اما باید یک کارویژه درست باشد نه صرفا استفاده ابزاری چرا که بعدا دوباره مردم را دچار سرخوردگی‌ها و ناامیدی‌های عمیق می‌کند. در واقع اگر این گشایش‌ها حقیقی باشد و نه مصنوعی و برای ایجاد بازار گرمی، موثر است. طبیعتا به دلیل شرایطی که ما با آن روبرو هستیم باید از همه ظرفیت‌ها از جمله دولت استفاده کرد تا هم شکاف دولت- ملت کاهش یابد هم ناامیدی انباشته تا حدی ترمیم شود. چرا که اگر این وضعیت تغییری نکند با بحران‌هایی مواجه خواهیم بود که آن بحران‌ها قطعا نه به نفع ملت است و نه به نفع نظام. بنابراین اگر استفاده ابزاری از دولت نشود و گشایش سیاسی تصنعی نباشد اقدام خوبی است. البته مشارکت سیاسی و انتخاباتی اقتضائاتی دارد که باید به آن توجه شود. الان به نظر نمی‌رسد این اقتضائات فراهم شده‌باشد چه آنکه انتخابات میان دوره‌ای مجلس بسیار نگران‌کننده بود. اگرچه با نزدیک شدن انتخابات می‌توان امیدوار بود که فضا تغییر کند اما باید اقتضائات واقعی مشارکت فراهم شود و دولت نقش تزیینی نداشته‌باشد.
منبع: روزنامه اعتماد
دیدگاه تان را بنویسید