نواب صفوی و آیت‌اله کاشانی مظلوم واقع شده‌اند

اعتمادآنلاین| نه تنها نواب، بلکه مرحوم آیت‌الله کاشانی همچنین است و کلاً مبارزات و مجاهدات دوران پهلوی دوم به جز هر ساله در مورد نهضت ملی‌شدن صنعت نفت و مرحوم دکتر مصدق (اعم از دوران نخست‌وزیری آن مرحوم تا وقایع 28 مرداد 32 و سقوط دولت ملی و حتی سالروز تولد و وفات دکتر) صفحات جرائد را پر می‌کند، خبری از مرحوم کاشانی و شهید نواب نیست.

نواب صفوی و فدائیان اسلام، از فعالان و پیشتازان نهضت ملی بودند که علاوه بر آنکه بازوهای قوی آیت‌الله کاشانی به شمار می‌آمدند، با «جبهه ملی» هم همکاری داشتند و در جلساتی با حضور دکتر مصدق و دکتر بقایی و سایر اعضای جبهه ملی شرکت می‌کردند. و من شنیده‌ام که طرح قتل «رزم‌آرا» در جلسه مشترک نواب و جبهه ملی تصویب شده است.

همین‌جا (در مورد غربت این بزرگان) به یک استثنا اشاره کنم که مرحوم آیت‌الله طالقانی است. حقیر، آیت‌الله طالقانی را «مصلح انقلابی» خوانده‌ام، چرا که آن مجاهد نستوه و مخلص، با آنکه از مؤسسان اولیه نهضت آزادی ایران به رهبری مرحوم مغفور مهندس بازرگان و از وفاداران و هواداران سرسخت مرحوم دکتر مصدق بود، و با توجه به مرامنامه و اساسنامه نهضت آزادی، این نهضت، اصلاحی (به اصطلاح «رفرمیستی») بوده است نه انقلابی و مهندس بازرگان هم با آنکه نخستین نخست‌وزیر دولت انقلاب اسلامی بود، ولی ـ همه به یاد داریم ـ مشی اصلاحی داشت و بالاخره هم نتوانست با جریانات انقلابی هماهنگ باشد و استعفا کرد و شد آنچه شد اما آیت‌الله طالقانی که عمرش وفا نکرد، به وضوح «انقلابی» بود.

… و اکنون نمی‌دانم که اگر وی زنده می‌ماند، در حوادث پس از انقلاب و موضع‌گیری‌های متضاد و متفاوت سیاسی چه موضعی می‌داشت و از کدام گرایش سیاسی انقلابی اصلاحی پشتیبانی می‌کرد؟ ولی آنچه من خودم مسلم می‌پندارم آنکه: او همان راهی را می‌رفت که در زمان نهضت ملی و اختلافات بین فدائیان اسلام و مصدق و کاشانی به آن راه می‌رفت و آن ـ چنانکه همه می‌دانیم ـ وفاداری صمیمانه با دکتر مصدق، در ضمن ادای احترام نسبت به مرحوم آیت‌الله کاشانی و دیدار با ایشان بود.

از آقای طالقانی، کلمات تندی در مورد مخالفان سرسخت مصدق از قبیل دکتر بقایی کرمانی و مکی و حائری‌زاده یزدی شنیده نشده است. او پشتیبان مخلص و شجاعِ فدائیان اسلام و شخص شهید نواب صفوی بود.

می‌دانیم پس از ترور ناموفق «علاء» در سال 1334 ـ که رژیم دربه‌در دنبال نواب می‌گشت ـ آیت‌الله طالقانی ـ نواب را پناه داد و چندی در منزل خود مخفی کرد.

می‌توانم بگویم مرحوم طالقانی با سابقه مبارزاتی که از زمان رضاشاه داشت، در کوران حوادث، آبدیده شده بود و در حالی که روحاً انقلابی بود، اما در مشی و رفتار و جهت‌گیری سیاسی، کاملاً روش اصلاحی داشت و از این رو من او را «مصلح انقلابی» نامیده‌ام.

منبع: روزنامه اطلاعات