دولتی‌ها در روزهای تعطیلات نوروزی چه کردند و چه گفتند؟ / از گره کور رفراندوم تا سیاست کلاب هاوسی

اعتمادآنلاین| صبح امروز رسما سال کاری 1400 برای تمامی مشاغل و مراکز آغاز شد، اما مطابق معمول و البته به ‌دلیل شرایط شیوع کووید19 و همچنین گذراندن ماه‌های پایانی دولت دوازدهم، هیات دولت مشابه روزهای جاری سال کاری به فعالیت‌شان ادامه دادند.

به گزارش روزنامه اعتماد، جز سخنرانی‌ها یا یادداشت‌های مرسوم روزهای ابتدایی سال، جلسات هیات دولت، ستاد مدیریت کرونا، ستاد هماهنگی اقتصادی دولت، نشست خبری سخنگوی دولت و سفرهای استانی معاون اول رییس‌جمهوری ادامه داشت. ‌جز آن نرم‌افزار تازه‌کار «کلاب هاوس» به عنوان بستر ارتباطی صوتی جدید هم در روزهای تعطیلات نوروز شاهد حضور پرحاشیه‌ترین وزرای دولت دوازدهم یعنی محمدجواد آذری‌جهرمی و محمدجواد ظریف بود که به سوالات برخی خبرنگاران و کاربران پاسخ دادند و البته حضورشان حواشی متعددی ایجاد کرد. رویدادی که نشان داد بستر تازه‌ای برای سیاست‌ورزی به توییتر و تلگرام اضافه شده است.

اینجا سوییس نیست!

رییس‌جمهوری در آخرین جلسه هیات دولت که در ایام تعطیلات نوروزی برگزار شد به موضوع تکراری اما مهم «رفراندوم» اشاره کرد. سخنان او در مورد رفراندوم مطابق معمول مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. او در سخنانی به مناسبت 12 فروردین به اصل 59 قانون اساسی و مراجعه به آرای عمومی اشاره کرد، آن را راهکار حل مشکلات پیچیده کشور دانست و سوییس را مثال زد که به قول رییس‌جمهورش برای هر مساله بزرگ و کوچکی رفراندوم برگزار می‌کند. با این حال روحانی در خلال موضع‌گیری‌ مثبت در مورد رفراندوم با کنایه تاکید کرد که اینجا سوییس نیست و ما هم مثل سوییس نیستیم. این اولین‌بار نیست که روحانی از برگزاری رفراندوم حمایت می‌کند؛ اقدامی که البته پیش از آن با واکنش‌های منفی از سوی برخی نهادها از جمله شورای نگهبان مواجه شده ‌بود.

واکسن خصوصی؟

از دیگر اظهارات رییس‌جمهوری که مورد توجه قرار گرفت، «واکسن» بود. موضوعی که امروز همچون چالشی پیش پای دولت قرار گرفته است. روحانی در نشست هیات دولت که روز چهارشنبه برگزار شد، این پرسش را مطرح کرد که چرا یک ایرانی برای دریافت واکسن باید به کشورهای دیگر برود؟ پرسشی که افکار عمومی انتظار دارند پاسخ آن را در خلال سخنان رییس‌جمهوری بشنوند، نه سوال خودشان را. به هر روی روحانی اعلام کرد که برنامه واکسیناسیون مجانی بر اساس سند ملی واکسیناسیون انجام خواهد شد اما برای واردات واکسن توسط بخش خصوصی و با ارز نیمایی هم مشکلی وجود ندارد. این اظهارات چراغ سبزی برای واردات واکسن از سوی بخش خصوصی بود که می‌تواند در شرایط بحرانی شیوع کرونا و ساختارهای معیوب داخلی دردسرها و مفاسدی به‌ دنبال داشته‌ و احتمالا نوعی شکاف طبقاتی را بیش از پیش نمایان کند.

تراژدی واکسن کرونا در ایران همچنان ادامه دارد. در روزهای تعطیلات نوروز علی ربیعی، سخنگوی دولت نیز در اولین نشست خبری سال 1400 اعلام کرد که ایران اطلاع یافته یکی از شرکت‌های سازنده واکسن به‌ دلیل آنکه برخی مواد اولیه از امریکا تامین می‌شود، متعهد شده که واکسن‌ها را در اختیار ایران قرار ندهد. با همه این اوصاف او تاکید کرد ایران برای خرید حدود 42 میلیون دز واکسن وارداتی از مسیر خرید مستقیم و واردات از سبد کوواکس از ماه‌ها قبل اقدام کرده و تا امروز حداقل خرید بیش از 21 میلیون دز واکسن قطعی شده اگرچه در زمان تحویل آن بدقولی‌هایی صورت گرفته است.

انتخابات بدون تعطیلی

انتخابات، ستادهای مجازی کاندیداهای احتمالی و صحبت از خرداد 1400 در طول این 14 روز حتی یک روز هم تعطیل نشد و تصاویر، اظهارات و حضور انتخاباتی تعطیلی‌بردار نبود. به این موضوع در سخنرانی‌های رییس دولت در این چند روز به‌ خصوص در آستانه روز جمهوری اسلامی اشاره شد. حسن روحانی در جمع هیات دولت با اشاره به رفراندوم 12 فروردین سال 58 تاکید کرد که حضور مردم، 47 روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی نشان داد که اداره ایران در اختیار مردم است. او از این فرصت استفاده و به چالش انتخابات خردادماه پیش‌رو یعنی احتمال مشارکت حداقلی نیز اشاره کرد و گفت که اگر انتخاباتی با مشارکت حداکثری نداشته ‌باشیم، ضربه بسیار بزرگی به راه و روشی زده‌ایم که 12 فروردین انتخاب کرده‌ایم؛ چراکه به‌گفته او، اگر روزی انتخابات از نظر مردم بیفتد، به معنای پایان تمام حرکت‌ها و انقلاب‌ها در کشور است. روحانی همچنین تاکید کرد که برگزاری انتخاباتی باشکوه منوط بر این است که هر تفکری احساس کند، ‌نماینده‌ای در انتخابات دارد. رییس‌جمهوری در نشست ستاد تنظیم بازار که دهم فروردین برگزار شد هم با کنایه هشدار داد که نباید به‌ خاطر انتخابات 1400 یا انتقام از انتخابات قبلی، مشکلات را چند برابر جلوه داد. حسام‌الدین آشنا، مشاور او نیز در یک بگومگوی تریبونی در هفته آغازین سال 1400 در واکنش به مقایسه انجام شده توسط مشاور رییس مجلس درباره سفرهای روسای قوای مقننه و قضاییه در ایام نوروز با حضور رییس‌جمهوری در ساختمان ریاست‌جمهوری گفت: «تفاوت در این است که او در پایان دوره و آن دو احتمالا در ابتدای رقابت انتخاباتی هستند.» علاوه بر سخنرانی روحانی که در آن به انتخابات خرداد 1400 پرداخت، محمدجواد ظریف به عنوان یکی از گزینه‌های احتمالی این انتخابات نیز تاکید کرد به هیچ‌وجه قصد حضور ندارد. او که در یک اتاق گفت‌وگو در «کلاب هاوس» حضور جنجالی داشت، با این اظهارات عملا خود را از گردونه این رقابت حذف و خیال برخی رقبا را راحت کرد.

از برجام تا همکاری با چین

تحریم و سیاست خارجی همچون همیشه از محورهای سخنرانی دولتی‌ها از جمله رییس‌جمهوری در 14 روز گذشته بود. «اگر بگذارند تلاش می‌کنیم پایان دولت حداقل پایان بخشی از تحریم‌ها باشد» بخشی از اظهارات روحانی در همان هفته ابتدایی سال جدید بود. کنایه‌ای به جریان رقیب که تمایل دارد این اتفاق پس از انتخابات رقم بخورد، آن هم بی‌آنکه توجهی به این اظهارات رهبری داشته‌ باشند که «خنثی ‌کردن تحریم‌ها همزمان با تلاش برای رفع تحریم‌ها» را سال گذشته متذکر شدند. با همه این اوصاف روحانی در یکی از جلسات ستاد ملی مدیریت کرونا و نشست ستاد هماهنگی اقتصادی دولت ابراز امیدواری کرد که دولتی بدون تحریم و کرونا را تحویل دهد. او همچنین در شصتمین افتتاح طرح‌های ملی کشور که 12 فروردین برگزار شد، هشدار داد: «نوبت 1+5 است که به وظایف خود عمل کند، هر روز تاخیر به ضرر آنهاست» آن هم در حالی که چند روز پیش از آن خطاب به طرف‌های برجامی گفته ‌بود: «میان ما و شما برجام قرار دارد. اگر شما به کل برجام برگردید ما هم به کل برجام برمی‌گردیم» در گیرودار برجام و سیاست خارجی جمهوری اسلامی در قبال 1+5 سند همکاری ایران و چین امضا شد که موجی از واکنش‌ها را به دنبال داشت. روحانی در دیدار با وزیر امور خارجه چین بر همکاری‌های راهبردی تاکید و از محمدجواد ظریف تا حسام‌الدین آشنا از این سند دفاع کردند. در همین بازه زمانی ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه هم در پیام نوروزی خطاب به روحانی نوشت که گسترش همکاری ایران-روسیه پاسخگوی منافع دو ملت و تحکیم‌کننده ثبات منطقه است. استحکام روابط ایران با چین و روسیه و هرچه دورتر شدن از روابط خارجی با کشورهای غربی موافقان و مخالفان متعددی دارد که در روزهای تعطیلات بیش از رسانه‌ها در فضای مجازی به آن پرداختند.