تاثیر دولت آینده بر روی توافق وین چقدر است؟ / امکان احیای برجام با لغو همه تحریم‌ها توسط آمریکا

اعتمادآنلاین| سیدمحمد صدر،‌ دیپلمات و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: در پی اعلام اسامی افراد تأیید صلاحیت شده برای حضور در رقابت‌های ریاست‌جمهوری، گمانه‌زنی‌های زیادی پیرامون مشخص شدن ترکیب تیم سیاست خارجی دولت آینده و احتمال ایجاد یک تغییر اساسی در مقایسه با سیاست خارجی دولت فعلی مطرح شد.

هرچند که این‌ اظهارات در مقطع زمانی فعلی بیشتر به پیش‌بینی می‌ماند اما حتی در صورت تحقق این موضوع نیز همانطور که پیش‌تر مقامات ایالات متحده به آن اذعان کرده‌اند، در ایران سیاست خارجی خیلی تحت تأثیر آمد و رفت دولت‌ها نیست و در نتیجه بعید است این موضوع تأثیری جدی روی مذاکرات هسته‌ای که هم‌اکنون در وین در جریان است بگذارد.

در کشورهای غربی و به ویژه ایالات متحده این ذهنیت وجود دارد که تصمیم‌گیری در حوزه سیاست خارجی در جایگاهی بالاتر از دولت تصمیم‌گیری می‌شود. به همین دلیل در حالی که نقش مجریان در دیپلماسی و موفقیت سیاست خارجی تأثیر بسیار زیادی دارد، احتمال آنکه احساس خطر جدی کنند و بخواهند خدشه‌ای به مذاکرات وارد آورند اندک است.

تغییر و تحولاتی که در حوزه سیاست خارجی ایران شاهد هستیم و نتایج متفاوتی که در دولت‌های مختلف حاصل می‌شود، نه حاصل تغییرات در سیاست کلان کشور که بیشتر محصول توانایی یا عدم توانایی مجریان است. در گذشته کسانی بودند که بدون تخصص وارد حیطه مذاکرات دیپلماتیک می‌شدند و واقعا تصوری نداشتند که چگونه باید مذاکره کرد یا کار را پیش برد.

نتیجه این نوع مذاکره صدور تعداد زیادی قطعنامه علیه جمهوری اسلامی ایران بود و ضروری است هر دولتی که روی کار می‌آید مذاکره‌کنندگانی متخصص و کارآزموده را راهی میدان سخت دیپلماسی کند. با توجه به تحولات ماه‌های اخیر، جمهوری اسلامی ایران نشان داده که اراده کافی برای بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک را داراست.

مشخصا اگر ایالات متحده بپذیرد تحریم‌هایی که پس از توافق هسته‌ای علیه ایران وضع یا اعمال شده را بردارد، توافق برجام احیا شدنی است و زمانی که سیاست نظام اینگونه تعریف شده، طرف مقابل با اتخاذ رویکردی عقلانی و منطقی می‌تواند زمینه را برای احیای توافق فراهم کند.

در صورتی که برجام احیا شود، هرکسی که روی کار بیاید و مسوولیت دولت را بر عهده بگیرد، به مرور زمان با واقعیت‌های عرصه سیاست خارجی آشنا خواهد شد و درخواهد یافت که بهتر است همین شیوه و روش کنونی در سیاست خارجی ادامه پیدا کند.

در گذشته افرادی بودند که از برجام با تعابیری نظیر «شکلات» یاد می‌کردند اما بعدتر زمانی که مسوولیت پذیرفتند و آشنایی بیشتری با مسائل حوزه دیپلماسی پیدا کردند، در حمایت از برجام گام برداشتند.

تجربه سال‌های 1384 تا 1392 یکی از فلاکت بار‌ترین تجارب ایران نه تنها در عرصه سیاست خارجی که در بسیاری از عرصه‌ها نظیر اقتصاد و فرهنگ بود و جمهوری اسلامی هزینه‌های زیادی را برای سیاست خارجی آن بازه زمانی متحمل شد.

به همین دلیل بعید به نظر می‌رسد که کسی بخواهد راه بی‌نتیجه گذشته را یک بار دیگر تکرار کند و در مسیری گام بردارد که در نتیجه آن اجماع جهانی علیه کشور ایجاد شود.

نظام جمهوری اسلامی ایران سیاستی اصولی را دنبال می‌کند که در سطوح بالادستی دولت تعیین شده و از همین رو بعید است با تغییر دولت در شرایط حساس کنونی، تغییر عمده‌ای در این سیاست ایجاد شود.