تهدید به رد صلاحیت!/ وقتی شورای نگهبان حضور حداقلی رقبای اصولگرایان را بر نمی‌تابد

اعتمادآنلاین| در حالی که شورای نگهبان با رد صلاحیت گسترده نامزدهای انتخابات تلاش در تک‌قطبی‌شدن انتخابات داشت و تقریبا هم موفق بود، اکنون حداقل حضور نامزدهایی غیر از اصولگرا را که تاکنون نامزد رسمی اصلاح‌طلب‌ها هم نبوده و بعید است این‌گونه هم شود نیز بر‌نمی‌تابد و به دنبال رد صلاحیت آنهاست.

به گزارش روزنامه شرق، احمد خاتمی عضو شورای نگهبان گفته است: چون مبنای شورا نظارت استصوابی است، اگر در خلال مناظره‌های نامزدها مشخص شود فردی صلاحیت نداشته یا صلاحیت داشته و الان اتفاقی پیش آمده که صلاحیتش را از دست داده، شورای نگهبان تا لحظات آخر هم می‌تواند صلاحیت را مورد بررسی و تجدید نظر قرار دهد. این سخنان عضو شورای نگهبان واکنش بسیاری از فعالان سیاسی را به دنبال داشت.

به دنبال اظهارات عبدالناصر همتی، نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم در صداوسیما که گفته بود: «چرا باید به دخترخانمی که وقت گذاشته و تحصیل کرده است، پیامک بدهیم و بگوییم شما حجابت را در ماشین رعایت نکردی و به آنها استرس وارد کنیم؟» سیداحمد خاتمی، عضو فقهای شورای نگهبان ضمن هشدار به این نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: «معنی ندارد کاندیدایی بگوید چرا خانمی که در ماشین نشسته را دعوت به حجاب می‌کنید؟ ماشین فضای عمومی است و حجاب هم جزء متن دین است. امر به حجاب هم امر به دین است و این کاندیدا بعدا می‌خواهد بیاید و قسم بخورد من به اسلام عمل می‌کنم. از کاندیدا‌های مورد تأیید می‌خواهم که مراقب حرف‌هایشان باشند و تخریب نکنند و تهمت نزنند و خلاف واقع نگویند».

پیش از این نیز هادی طحان‌نظیف، عضو حقوق‌دان شورای نگهبان، هفدهم اردیبهشت گفته بود: چون مبنای شورا نظارت استصوابی است، اگر در خلال مناظره‌های نامزدها مشخص شود فردی صلاحیت نداشته یا صلاحیت داشته و الان اتفاقی پیش آمده که صلاحیتش را از دست داده، شورای نگهبان تا لحظات آخر هم می‌تواند صلاحیت را مورد بررسی و تجدیدنظر قرار دهد.

نگرانی اصولگرایان از مناظرات انتخاباتی به احتمال ریزش رأی آنها باز می‌گردد؛ زیرا وقتی به روند انتخابات 92 و 96 نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم اصولگرایان بازندگان قطعی مناظرات بودند و اتفاقا بی‌اخلاقی خاصی هم در این مناظرات رخ نداده است. اما در موقعیتی برعکس یعنی زمان حضور محمود احمدی‌نژاد نامزد مورد حمایت اصولگرایان در انتخابات 84 و 88، شاهد انواع اتهام‌زنی و رفتار خلاف اخلاق از او در مناظرات بودیم و هرگز سخن از تجدید بررسی صلاحیت‌ها به میان نیامد و همراهی شورای نگهبان با احمدی‌نژاد مثال‌زدنی بود. حال که ترکیب نامزدها به شکلی چیده شده تا یک شخص خاص بیشترین شانس را برای ورود به پاستور داشته باشد، حتی حداقل حضور و صحبت منتقدان هم با تهدید رد صلاحیت مواجه می‌شود. اینکه خطر قرمز شورای نگهبان به نقد نامزد انتخابات به پیامک‌های حجاب «که در بسیاری از موارد به اشتباه فرستاده شده بودند» محدود می‌شود، در رابطه با رجل سیاسی و سازوکار فعالیت نامزدها نیازمند بررسی جدید هستیم؛ زیرا بسیاری معتقدند عملکرد شورای نگهبان مشارکت را مانند انتخابات مجلس به حداقل خواهد رساند.

البته با توجه به انتقادات به رد صلاحیت گسترده نامزدها به شورای نگهبان، احمد خاتمی همچنین گفته است: هیچ کجای دنیا وقتی هرکسی از راه آمد و گفت می‌خواهم کاندیدای ریاست‌جمهوری شوم، نمی‌گویند اهلا و سهلا و بفرمایید و می‌گویند شرایطش را دارد یا نه؟ سخنگوی شورای نگهبان نیز با رد احتمال کاهش مشارکت به علت نبود نامزدهای جریان‌های مختلف سیاسی گفته است: بر اساس نظرسنجی‌هایی که مؤسسات دولتی داشته‌اند، تأثیر آرای شورای نگهبان در بررسی صلاحیت‌ها بر میزان مشارکت بسیار اندک است. حال باید دید با ادامه رقابت‌های انتخاباتی همراه با تهدید شورای نگهبان بر اعمال نظارت استصوابی و ادامه فشار بر محدودسازی نامزدها، چه بر سر مشارکت و همراهی مردم در انتخابات خواهد آمد.