فریدون مجلسی، کارشناس مسائل بین‌الملل، در گفت‌وگو با «اعتمادآنلاین»:
غرب می‌دانست که رئیس دولت بعدی از قالب مجلس یازدهم روی کار خواهد آمد/ جابهجایی قدرت در پاستور تاثیر خاصی بر مذاکرات برجامی نمی‌گذارد/ برجام از دید آمریکا به خاطر موجودیت اسرائیل است/ ایران باید نگاه خود را در رابطه با عربستان کمی تغییر دهد تا بتواند در
فریدون مجلسی گفت: کشورهایی چون آمریکا، انگلیس، فرانسه و... حتی قبل از خود ما از اوضاع داخلی ایران، شرایط و روند کارها و همچنین نگرانی‌های حکومتی و برنامه‌ریزی‌ها باخبر بودند. در واقع از زمانی که مجلس یازدهم با آن فرایند تشکیل شد می‌دانستند که رئیس دولتِ بعد از حسن روحانی هم از قالب همان مجلس روی کار خواهد آمد.
اعتمادآنلاین| «سیاست کلان خارجی به دولت‌ها ربط ندارد و نظر نظام باید اعمال شود.» این تحلیل در حوزه سیاست خارجی همواره یکی از مهم‌ترین نکاتی بوده که درباره رابطه ایران با دیگر کشورها و به طور ویژه کشورهای غربی مطرح می‌شود. از سوی دیگر شواهد و رویدادهای مربوط به انتخابات 1400 نیز مؤید این احتمال است که دولت سیزدهم با رویکردی کاملاً متفاوت با دولت حسن روحانی زمام امور را در حوزه سیاست خارجی در دست خواهد گرفت. این در حالی است که در ماه‌های پایانی دولت دوازدهم اراده برای احیای برجام از سوی طرفین این قرارداد در مذاکرات وین شدت گرفته و حصول به نتیجه هم اکنون در دسترس‌تر از گذشته به نظر می‌رسد.
فریدون مجلسی، کارشناس مسائل بین‌الملل، در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین اظهار می‌کند، ایالات متحده به وحدت حاکمیت در ایران علم دارد و دولت آمریکا از این امر مطلع است که هر کسی در انتخابات 1400 رئیس‌جمهور ایران شود، لزوماً باید تابع نگاه و نظر حاکمیت سیاسی باشد. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه خواهید خواند.
***
*جابهجایی قدرت در پاستور چه تاثیری بر احیای برجام خواهد گذاشت؟
نکته مسلم این است که کشورهایی چون آمریکا، انگلیس، فرانسه و... حتی قبل از خود ما از اوضاع داخلی ایران، شرایط و روند کارها و همچنین نگرانی‌های حکومتی و برنامه‌ریزی‌ها باخبر بودند. در واقع از زمانی که مجلس یازدهم با آن فرایند تشکیل شد، این کشورها می‌دانستند که رئیس دولتِ بعد از حسن روحانی هم از قالب همان مجلس روی کار خواهد آمد.
بنابراین مذاکره‌هایی را که هم‌اکنون در جریان است طوری مدیریت کردند که مورد تایید حاکمیت سیاسی ایران باشد تا در صورت عوض شدن دولت، تکلیف مساله هسته‌ای روشن باشد و دولت بعدی نخواهد منکر تفاهم احتمالی شود و برنامه دیگری تعیین کند. البته دولت روحانی اگر تمایلی به حل مساله نداشت، وارد فضای مذاکره نمی‌شد و مسئولیت آنچه را روی خواهد داد قبول نمی‌کرد. در این صورت دولتی که 2 ماه دیگر شروع به کار خواهد کرد خودش همه امور را رتق‌وفتق می‌کرد. بنابراین تصور نمی‌کنم جابهجایی قدرت در پاستور تاثیر خاصی بر مذاکرات برجامی بگذارد.
*اما گروه‌های مختلفی از اصولگرایان ضدیتی آشکار با مذاکره به هر شکلی دارند!
همان‌طور که به درستی اشاره کردید، گروه‌های رادیکال داخلی اساساً تمایلی به سازگاری با غرب و کنار آمدن با مطالبه‌های غربی‌ها ندارند. 18 سال است مذاکرات در جریان است و یک بار هم به نتیجه رسید اما بعد از چند ماه با کارشکنی رادیکال‌های داخلی و خارجی باطل شد. آن هم در شرایطی که آمریکایی‌ها بوئینگ و ایرباس به ما فروختند. این چراغ سبز ایالات متحده در حالی نشان داده شد که اساساً برجام از دید آمریکا به خاطر موجودیت اسرائیل است. چون آنها ایرانی را که اتمی باشد تهدیدی بزرگ برای حیفا و تل‌آویو تلقی می‌کنند و به همین دلیل، همواره از بابت پنهان‌کاری احتمالی ایران در موضوع هسته‌ای نگران‌اند.
*«سیاست کلان خارجی به دولت‌ها ربط ندارد و نظر نظام باید اعمال شود.» اگر این گزاره را بپذیریم، به نظر شما بالاخره تکلیف و مسئولیت دولت در قبال فضای هسته‌ای چیست؟
ببینید، وقتی اوضاع کشور از لحاظ مالی و... وخیم شد و تنگنا به طور جدی ظهور کرد، مذاکره برای نظام سیاسی جدی شد. حتی پیش از اینکه دولت احمدی‌نژاد مسبب اصلی تحریم‌ها و تهدیدها شود هم مذاکراتی در مسقط شروع شده بود چراکه در آن برهه صدها میلیارد دلار نفتی نصیب ایران شده بود. به همین دلیل می‌توان گفت نظام سیاسی ایران در برهه فعلی اهمیت پایان اختلاف با نظام بین‌الملل را درک کرده است.
به هر حال دنیا عوض می‌شود و مثلاً رابطه‌های سیاسی ایران با چین و روسیه باعث ایجاد گشایش اقتصادی خواهد شد و مساله‌های دیگر را هم یکی‌یکی می‌توان حل کرد. همچنین باید بدانیم، مملکت ما بزرگ و به لحاظ منابع طبیعی غنی است پس می‌توانیم تا حدی گلیم‌مان را از آب بیرون بکشیم. با این حال مایه تاسف است که اذعان کنیم، اصرار به رویکردهای فعلی در سیاست خارجی باعث می‌شود شأنِ مردم ایران هیچ گاه لحاظ نشود، به طوری که نمی‌توانیم حتی شرایط کشورهایی چون امارات و عمان را داشته باشیم.
*ایران و عربستان از مهم‌ترین کشورهای منطقه خاورمیانه هستند که در چند وقت اخیر چراغ سبزِ پایان تنازع را روشن کرده‌اند. دولت احتمالی اصولگرا چه نگاهی نسبت به سعودی‌ها خواهد داشت؟
به هر حال حرکت‌هایی برای پایان اختلاف 2 کشور انجام گرفت. با این توضیح که مشخصاً عربستان تمایل دارد برای کاهش هزینه‌های منطقه‌ای که این روزها گریبانش را گرفته با ایران وارد تعامل شود؛ اما به این شرط که ما هم نسبت به گذشته نگاه‌مان را به عربستان کمی تغییر دهیم تا بلکه بتوانیم در سیاست منطقه‌ای حرف‌های بیشتری برای گفتن داشته باشیم.
*در سوال آخر، آیا برای کاخ سفید مهم است که در ایران کدام طیف زمامدار امور دولت باشد؟
ایالات متحده به وحدت حاکمیت در ایران علم دارد و دولت آمریکا از این امر مطلع است که هر کسی در ایران به قدرت برسد، لزوماً باید تابع نگاه و نظر حاکمیت سیاسی باشد. روش مدیرتی امور سیاست خارجی در ایران بستگی زیادی به رویکرد حاکمیت سیاسی دارد که به همین دلیل دولت‌ها نمی‌توانند تشخیص و نظرشان را به طور صد درصدی در اداره امور اعمال کنند.
دیدگاه تان را بنویسید