مناظره یا میدان کینه توزی‌ها؟ / عارف: کاندیداها برنامه اقتصادی خود را ارائه دهند

اعتمادآنلاین| 24 ساعت پس از پایان دومین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم، هنوز موج انتقادها به آنچه بعدازظهر روز سه‌شنبه با حضور 7 کاندیدای انتخابات و مجری صداوسیما روبه‌روی چشمان مخاطبان رقم خورد، فروکش نکرده و در این ساعاتی که از آن رویارویی انتخاباتی می‌گذرد، بحث از نفس انجام این مناظره و چند و چون برگزاری آن، اگر نگوییم بیش از خود انتخابات، باید اعتراف کنیم که ‌نسبت به همان اندازه مورد توجه افکار عمومی بوده است.

به گزارش روزنامه اعتماد، مناظره‌ای که این‌بار نه‌تنها همچون مناظره نخست، مورد انتقاد ناظران و مخاطبان قرار گرفت، بلکه این‌بار کاندیداها، حتی آن محافظه‌کارترین کاندیدای متمایل به منتهی‌الیه راست سیاسی ایران نیز زبان به نقد آن گشوده و جالب آنکه شاید یکی از جدی‌ترین و تندترین انتقادها هم از زبان همین کاندیدای خاص مطرح شد؛ سعید جلیلی که به ‌لحاظ سمت و سویی سیاسی به جبهه پایداری نزدیک است و اگرچه حتی این تشکل سیاسی اصولگرا نیز از رییسی اعلام حمایت کرده اما او چندان روی خوشی به همفکرانش برای کناره‌گیری به نفع رییسی نشان نداده، در جریان مناظره دوم به ‌شدت نسبت به چگونگی برگزاری آن و به‌ خصوص نحوه انتخاب و طرح پرسش‌ها انتقاد کرد و ادامه برگزاری این مناظره‌ها به‌ شیوه کنونی را «بیهوده» توصیف کرد.

اما این تنها سعید جلیلی نبود که در مناظره، بر مناظره نطق کرد. جز او و البته جز محسن مهرعلیزاده و عبدالناصر همتی که به عنوان 2 کاندیدای غیراصولگرای انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم که شنیدن انتقاد از صداوسیما از زبان‌شان دور از انتظار نیست، در جریان مناظره دوم برخی اصولگرایان حاضر در صحنه انتخابات نیز به انتقاد از این مناظره‌ها و چگونگی برگزاری آن پرداختند.

چنانکه علاوه بر محسن رضایی که اصولا با گاردی بسته و رویکردی انتقادی وارد گود رقابت شده، حتی امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی که ظاهرا از آنجا که می‌داند شانسی برای ریاست‌جمهوری ندارد و احتمالا یکی از همان پوششی‌هایی خواهد بود که روز آخر به نفع رییسی کناره‌گیری خواهند کرد، می‌خواهد جایزه اخلاق را به نام خود ثبت کند و تا توان دارد، با ملاحظه‌گری اظهارنظر کرده و می‌کند، در این فقره ساکت نماند و به چند و چون برگزاری مناظره‌ها انتقاد کرد. در این شرایط و در حالی که عملا اکثر کاندیداهای این انتخابات نیز منتقد چگونگی برگزاری مناظره‌ها بودند، می‌شد حدس زد که ناظران بیرونی چه نگاهی به این صحنه دارند.

ناظرانی که البته نگاهی متفاوت از کاندیداها داشتند و نه‌تنها به صداوسیما به عنوان مقصر اصلی نحوه برگزاری مناظره‌ها انتقاد داشتند، بلکه همزمان به خود کاندیداها نیز انتقاد داشتند.

از جمله روح‌الله جمعه‌ای، مشاور وزیر کشور که در توییتی نوشت: «انتقاد و اعتراض به مناظرات انتخاباتی بیش از آنکه به سیاستگذاری، اجرا، سوالات، اظهارات و مواضع نامزدها و... باشد به عدم سنخیت ماهیت این‌گونه مناظرات با ساختار فرهنگی، دینی، قانونی و حقوقی کشورمان بستگی دارد.»

او همچنین نوشت: «مناظره واقعی یعنی نظرگاه گفتمانی، نه مجادله رای‌طلبانه!»

این نگاه البته پس از مناظره نخست نیز با انتقادهایی گسترده روبه‌رو شد. انتقادهایی که شاید اوج آن، انتقادی بود که از زبان محمدرضا عارف مطرح شد.

او که پس از مناظره اول در این رابطه با ایسنا به گفت‌وگو نشسته بود، آنچه بیش از هر چیز در مناظرات اخیر، اذهان را به خود مشغول کرده، «سقوط اخلاق سیاسی» عنوان کرده و گفته است: «قرار بود در نظام جمهوری اسلامی ایران، جمهوریت، متصف به ارزش‌های اسلامی، از جمله اخلاق باشد. وقتی جمهوریت تحت‌الشعاع قرائت‌های سلیقه‌ای قرار می‌گیرد و قرائت ضدحقوق مردم میدان‌داری می‌کند، اسلام اخلاقی و انسانی در حاشیه قرار می‌گیرد.»

عارف که ریشه این معضل را در نحوه بررسی صلاحیت داوطلبان ارزیابی کرده، معتقد است: «اگر با تفسیری حقوقی به بررسی صلاحیت پرداخته می‌شد، کاندیداهای حاضر در عرصه، بسی اخلاقی‌تر، انسانی‌تر و اسلامی‌تر عمل می‌کردند.»

آنچه اما در این میان در گفته‌های عارف نسبت به دیگر منتقدان تاحدودی تازگی داشت و کمتر عنوان شده بود، به پیشنهاد او به کاندیداها مربوط بود. آنجا که عارف گفت: «به عنوان یک شهروند ایرانی از نامزدهای محترم انتخابات می‌خواهم با شفافیت برنامه‌های اقتصادی خود را در موضوعاتی مانند مهار تورم، اشتغال، قیمت ارز، قیمت حامل‌های انرژی و نیز قیمت اقلام مصرفی نظیر گوشت و مرغ اعلام کنند و متعهد شوند اگر در یک بازه زمانی مشخص -به عنوان مثال یک‌ساله- به وعده‌های خود در خصوص موارد اعلام شده، عمل نکردند یا نتوانستند عمل کنند، با عذرخواهی از مردم برای ادامه مسیر در راستای پاسخ به مطالبات بحق مردم چاره‌اندیشی کنند.»