رئیسی با کمترین درصد آرا در جمهوری اسلامی بر کرسی رئیس‌جمهوری نشست

اعتمادآنلاین| ساعاتی پس از پایان رای‌گیری در 29 خرداد، براساس آنچه در سامانه اخذ رای در دسترس وزارت کشور و نمایندگان کاندیداهای مستقر در ستاد انتخابات کشور قرار داشت، مشخص بود که رییس دستگاه قضا پیشتاز است و قرار است ساکن بعدی پاستور سید ابراهیم رییسی باشد.

به گزارش روزنامه اعتماد: از آن‌جا که در انتخابات ریاست‌جمهوری مرسوم نیست آرا به تفکیک حوزه‌های انتخابیه اعلام شود بلکه آرای تجمیع شده و مورد تایید هیات نظارت به صورت رسمی از سوی وزارت کشور رسانه‌ای و سپس آمار تفکیکی مطرح می‌شود، بالاخره ظهر روز 29 خرداد آمار نهایی از سوی سخنگوی ستاد انتخابات و پس از آن در بعدازظهر همان روز از سوی وزیر کشور اعلام شد.

براساس آمار اعلامی مجموعا 28 میلیون و 933 هزار و 4 نفر در انتخابات شرکت کردند. از آنجا که تعداد واجدین شرایط رای‌دهی 59 میلیون و 310 هزار و 307 نفر بوده بنابراین میزان مشارکت در دوره سیزدهم انتخابات ریاست‌جمهوری عدد 48.8 را نشان می‌دهد. با این حساب می‌توان گفت طی قریب به 43 سال گذشته و برگزاری انتخابات برای تعیین رییس‌جمهوری، دوره سیزدهم تا امروز کم‌‌مشارکت‌ترین انتخابات بوده است.

پیش از مشخص شدن میزان مشارکت در این انتخابات، دوره ششم انتخابات ریاست‌جمهوری که در سال 1372 برگزار و حاصل آن انتخاب آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی برای دومین‌بار شد، با میزان مشارکت کمی بیش از 50درصد یکی از کم‌مشارکت‌ترین انتخابات جمهوری اسلامی بود. همچنین دوره هفتم ریاست‌جمهوری در سال 76 که حاصل آن انتخاب سید محمد خاتمی شد تا امروز با مشارکتی نزدیک به 80درصد بیشترین مشارکت مردمی را به دنبال داشته است.

اوضاع سبد رای ابراهیم رییسی نیز دست‌کمی از مشارکت در این دوره ندارد. براساس اینفوگرافی که «اعتمادآنلاین» منتشر کرده، ابراهیم رییسی تنها 30درصد از آرای واجدین شرایط را در دور اول ریاست‌جمهوری‌اش کسب کرده که از زمان ریاست‌جمهوری ابوالحسن بنی‌صدر تاکنون کمترین درصد آرا نیز بوده، آن‌هم در شرایطی که میزان واجدین شرایط افزایش داشته است. در رتبه بعدی اما حسن روحانی و محمود احمدی‌نژاد قرار دارند که هر کدام حدود 37درصد از آرا را در دوره اول انتخاب کسب کرده‌اند. با نگاهی به میزان مشارکت و درصد آرای کسب شده متوجه می‌شویم که دغدغه و معضل بحران مشارکت که از ماه‌ها پیش بسیاری از تحلیلگران و ناظران سیاسی بر آن تاکید می‌کردند، درست بوده و نهادهای نظارتی نیز نتوانستند در راستای حل این معضل گام موثری بردارند.

تهرانی‌ها چقدر مشارکت کردند؟

آنچه در همان ساعات اولیه در ستاد انتخابات کشور شنیده می‌شد، نشان می‌داد که در بسیاری از مراکز استان رقابت اصلی میان سید ابراهیم رییسی و البته آرای باطله شکل گرفته است. البته در برخی مناطق نیز محسن رضایی آرای بیشتری کسب کرده‌ بود. نتایج نهایی و مورد تایید وزارت کشور و هیات نظارت نیز نشان داد که پس از آرای رییس فعلی دستگاه قضا و منتخب ریاست‌جمهوری فعلی، در رده بعدی میزان آرای باطله قرار دارد؛ آرایی که به تعبیر عباس عبدی، تحلیلگر «نظرسنجی‌ها امکان سنجش آن را ندارند مگر برحسب ارقام متعارف گذشته» و از قضا امسال شگفتی‌ساز شدند. به هر روی هنوز آرای تمام حوزه‌های مختلف انتخابیه به تفکیک اعلام نشده است اما شکرالله حسن‌بیگی، رییس ستاد انتخابات استان تهران جزییات میزان مشارکت و آرای استان تهران در انتخابات ریاست‌جمهوری را دیروز اعلام کرد.

به گفته حسن‌بیگی براساس تجمیع نتایج صندوق‌های رای انتخابات ریاست‌جمهوری، از مجموع 9 میلیون و 815 هزار و 77 نفر واجدین شرایط شرکت در انتخابات در استان تهران، 3 میلیون و 346 هزار و 580 رای اخذ شده که معادل مشارکت 34.38درصد واجدین شرایط در استان تهران و درصد مشارکت شهر تهران 26درصد بوده است. همچنین در انتخابات ریاست‌جمهوری استان تهران 54درصد مشارکت‌کنندگان مردان و 46درصد را زنان تشکیل دادند. بنابر اعلام پایگاه اطلاع‌رسانی استانداری تهران، سید ابراهیم رییسی 2 میلیون و 159 هزار و 504 رای معادل 64.26درصد آرا، محسن رضایی 314 هزار و 772 رای معادل 9.36درصد آرا، عبدالناصر همتی 295 هزار و 211 رای معادل 8.78درصد آرای استان تهران و سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی 178 هزار و 252 رای معادل 5.30درصد آرا در استان تهران را کسب کرده‌اند. از آنجا که تهران به عنوان پایتخت و قطب اصلی سیاسی کشور عمدتا آرای سیاسی و جناحی قابل تحلیلی دارد بنابراین آمار تفکیکی استان نیز به مراتب از اهمیت بسزایی برخوردار است. براساس نتایج صندوق‌های استان تهران 398 هزار و 841 رای باطله ماخوذه معادل 11.86درصد آرا و تعداد 13 هزار و 771 رای معادل 0.4درصد آرای باطله غیر ماخوذه در استان تهران به ثبت رسیده است.

ماجرای اختلاف آرای اعلامی با آرای شمارشی چه بود؟

بعد از اعلام آمار نهایی سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 از سوی وزیر کشور تفاوت مجموعه آرا با آرای تفکیک شده شبهاتی را به وجود آورد. در واقع مجموعه آرای اعلام شده از سوی وزیر کشور با میزان آرای کاندیداها به علاوه آرای باطله همخوانی نداشت. حساب و کتابی ساده نشان می‌داد که چیزی حدود 440 هزار و 158 رای در اعلام آرای نهایی کم است و تصور بر این بود که اشتباهی در این حساب و کتاب رخ داده است، اما ساعاتی بعد از ایجاد این شبهات در رسانه‌ها و فضای مجازی مشاور وزیر کشور در این مورد توضیح داد.

روح‌الله جمعه‌ای در توییترش نوشت: «اختلاف آرای اعلامی با آرای شمارشی، مربوط به تعرفه‌هایی است که توسط رای‌دهنده اخذ شده ولی به صندوق انداخته نشده یا با توجه به برگزاری همزمان 4 انتخابات با هم اشتباهی توسط رای‌دهنده در صندوق مربوط به انتخابات دیگر انداخته شده است.» به بیانی دیگر این تعرفه‌هایی که در مشارکت کلی به حساب می‌آیند اما در شمارش لحاظ نشده‌اند یا تعرفه‌هایی بوده که مفقود شده یا با توجه به همزمانی برگزاری 4 انتخابات به اشتباه به صندوقی دیگر انداخته شده و بنابراین محاسبه نمی‌شوند.

به جز آرای مفقوده که احتمالا از محل اخذ رای خارج شده است، به عنوان مثال اگر رای انتخابات ریاست‌جمهوری در صندوق رای انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس انداخته شود، جزو آرای باطله همان صندوق به حساب می‌آید بنابراین بخشی از آرای باطله انتخابات ریاست‌جمهوری نیست. درنهایت نیز همه این آرا در مشارکت نهایی به حساب می‌آیند.

برگزاری دو انتخابات میان‌دوره‌ای و انتخابات شورای شهر

همزمان با برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، 3 انتخابات میان‌دوره‌ای خبرگان، مجلس و انتخابات شوراهای شهر و روستا نیز روز جمعه برگزار شد. نتایج انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس 5 حوزه از 6 حوزه تا بعدازظهر دیروز مشخص شد. ولی‌الله بیاتی در حوزه انتخابیه تفرش، آشتیان و فرهان، ابراهیم نجفی در حوزه انتخابیه آستانه‌اشرفیه، سید مرتضی حسینی از حوزه انتخابیه میانه، فتح‌الله توسلی از حوزه انتخابیه بهار و کبودرآهنگ و سید ناصر حسینی‌پور از حوزه انتخابیه گچساران و باشت به مجلس راه پیدا کردند. نتایج انتخابات تهران تا لحظه نگارش این گزارش هنوز مشخص نیست و همه منتخبان راه یافته به مجلس نیز اصولگرا هستند. براساس اعلام وزارت کشور آیت‌الله سید محمد سعیدی از قم، آیت‌الله صادق پیشنمازی از مازندران و آیت‌الله محمدرضا مدرسی از خراسان رضوی نیز نمایندگان جدید مجلس خبرگان هستند.

3 گزینه تهران هم که اگرچه هنوز روند شمارش آرا در این حوزه انتخابیه به پایان نرسیده، احتمالا به گزینه‌های مورد حمایت جامعتین و شورای وحدت می‌رسد. چراکه عصر دیروز شکراله حسن‌بیگی، رییس ستاد انتخابات استان تهران با اشاره به آمار به دست آمده تا این جای کار، اعلام کرد که علیرضا اعرافی با یک میلیون و 63 هزار و 572 رای، حسینعلی سعدی با 654 هزار و 637 رای و احمد دانش‌زاده مومن با 583 هزار و 363 رای بیشترین آرا را کسب کردند.

اما همزمان با این دو انتخابات میان‌دوره‌ای، انتخابات شوراهای شهر و روستا نیز برگزار شد که نتایج بعضی حوزه‌ها مشخص و بعضی همچنان اعلام نشده است. شهر تهران نیز از جمله حوزه‌های انتخابیه‌ای است که هنوز تکلیف آن مشخص نشده اما شنیده‌ها حاکی از آن است که همه لیست شورای ائتلاف به سرلیستی مهدی چمران موفق شده به شورای شهر تهران راه یابد. البته این گمانه‌ را خبرگزاری راست‌گرای تسنیم نیز منتشر کرده است. این فهرست به فهرست نزدیکان قالیباف معروف شده‌ بود و برخی چهره‌ها و نام‌های آن حواشی مالی مختلفی به دنبال داشتند.

در این میان البته اخباری ضدونقیض هم به گوش می‌رسد. چنان‌که همزمان دو منبع مختلف اخباری را درباره آخرین وضعیت شمارش آرای انتخابات شورای شهر تهران در اختیار خبرنگار ما قرار داده‌اند که در تناقض با یکدیگرند و به این دلیل «اعتماد» نمی‌تواند هیچ‌کدام از این دو ادعا و شنیده را به‌طور مستقل تایید کند. شنیده‌هایی که اولی به‌نحوی همین پیشتازی لیست شورای ائتلاف از دیگر فهرست‌های انتخابات شوراها را تایید می‌کند؛ آن‌هم به‌نحوی که شاید بتوان گفت که حتی جابه‌جایی یک نفر در فهرست 21 کاندیدای پیروز انتخابات شورای شهر تهران در دوره ششم نیز نامحتمل و بعید باشد. چه آنکه بنابر آن‌چه این منبع مدعی شده، فاصله نفرات بیست‌ویکم و بیست‌ودوم آنقدر زیاد هست که شمارش آرای باقی مانده نیز احتمالا قادر به تغییر نتایج نباشد.

از آن‌سو اما یک منبع آگاه دیگر در اظهاراتی کاملا متضاد با آن‌چه تا اینجا گفتیم، مدعی است که اگرچه لیست شورای ائتلاف را باید لیست برنده انتخابات شورای ششم پایتخت قلمداد کرد اما این به معنای آن نیست که هر 21 عضو این لیست در رده‌های اول تا بیست‌ویکم قرار گرفته و 21 کرسی پارلمان شهری پایتخت را به نام خود زده‌اند. بر این اساس گفته شده احتمالا 17 نفر از اعضای شورای ائتلاف در جمع 21 نفر نخست قرار خواهند گرفت و 4 کرسی باقیمانده به کسانی می‌رسد که در لیست شورای وحدت و جبهه پایداری حاضرند و هیچ بعید نیست حتی تا 2 کرسی به دو نفر از اعضای لیست جمهور یعنی همان لیست موردحمایت جبهه اصلاحات ایران برسد. 2 چهره اصلاح‌طلبی که ازجمله اعضای شورای شهر پنجم نیز هستند و در جریان تبلیغات انتخاباتی، علاوه بر فعالیت در چارچوب لیست جمهور، به عنوان اعضای این فهرست انتخاباتی، فعالیت‌های انفرادی را نیز دنبال کرده و به‌دلیل سابقه بیشتری که نسبت به دیگر اعضای لیست جمهور دارند، از شانسی بالاتر برخوردارند.

با این همه اما شامگاه گذشته چند کانال تلگرامی نزدیک به جناح راست اسامی 30 نفر نخست انتخابات شورای شهر تهران را در قالب اخبار غیررسمی منتشر کردند که بر اساس آن 21 عضو لیست شورای ائتلاف، در رده‌های اول تا بیست‌ویکم قرار گرفته و نفر بیست‌ودوم نیز ازجمله کاندیداهای حاضر در لیست موردحمایت جبهه پایداری بود، نه حتی سردار طلایی که سرلیست شورای وحدت بود. نکته جالب دیگر در این اخبار غیررسمی نیز آنکه پس از مهدی چمران و پرویز سروری که به عنوان دو سرلیست شورای ائتلاف در رده‌های اول و دوم قرار گرفتند، نرجس سلیمانی، دختر بزرگ شهید سلیمانی که حضورش در این لیست انتخاباتی با حاشیه‌هایی نیز همراه بود، در رده‌ سوم قرار داشت. هرچند این‌ها هیچ‌کدام به تایید هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها نرسیده و برای آنکه از نتایج رسمی مطلع شویم، هنوز باید چند ساعتی دندان روی جگر بگذاریم.