ماه عسل دولت و مجلس به پایان رسید؟/ بودجه؛ آغاز پروژه‌خواهی نمایندگان

اعتمادآنلاین| روزنامه جوان نوشت: معاون پارلمانی رئیس‌جمهور نشست خبری روز گذشته‌اش را بر محور «تعامل دولت و مجلس» برگزار کرد. با این حال، صحبت‌های او گاه رنگ و بوی گلایه و انتقاد گرفت. او از تعامل با کل مجلس گفت، در عین حال از رویکرد برخی نمایندگان مجلس نسبت به دولت انتقاد کرد.

در بیرون از رابطه مجلس یازدهم و دولت سیزدهم، کسانی هستند که هر روز از «یکدستی» قوای مقننه و مجریه می‌نویسند و تعامل با مجلس را برای دولت سید ابراهیم رئیسی، مسیر سهلی برای عبور می‌دانند. این افراد که اغلب از جریان اصلاح‌طلب هستند، می‌خواهند بگویند مسیر دولت متبوع آنان در اداره کشور سخت بوده، اما رئیسی راه همواری در پیش دارد. در واقعیت، اما آنچه سیدمحمد حسینی، معاون امور مجلس رئیسی می‌گوید، شیوه سختگیرانه و گاه انتظارات نابه‌جای مجلس انقلابی نسبت به دولت همسو با خود است. سختگیری مجلس نسبت به دولت البته اتفاق بدی نمی‌تواند باشد و گلایه معاون رئیس‌جمهور هم از این باب نیست. مجلس ناظر بر دولت است و نظارت هم اگر با سختگیری نباشد، تشریفات زایدی خواهد شد که فقط به درد پر کردن بیلان کاری سالانه می‌خورد. گلایه معاون رئیس‌جمهور از سؤالات دست و پا گیر بود؛ ناراحتی‌اش از تعداد بالای طرح‌ها در برابر لوایح بود؛ انتقادش از نگاه بخشی‌نگر برخی نمایندگان و پروژه خواهی‌شان از دولت بدون در نظر گرفتن توان دولت بود.

سخنان معاون امور مجلس وقتی در کنار یکی از شنیده‌های اخیر محافل سیاسی قرار می‌گیرد، رنگ و بوی تلخی می‌گیرد؛ شنیده‌هایی که حکایت از عزم برخی نمایندگان مجلس برای استیضاح وزیر کشور دارد. انگیزه این اقدام هم گویا ترتیب اثر ندادن احمد وحیدی به نظرات این نمایندگان در انتصاب مسئولان استانی دولت است.

رهبر انقلاب 6 خرداد سال جاری و در اولین سالگرد آغاز به کار مجلس یازدهم نکاتی را حول محور آسیب‌هایی که ممکن در کار نماینده مجلس پیش بیاید، بیان فرمودند. از جمله این آسیب‌ها را «ورود نمایندگان در مسائل اجرایی» عنوان کردند و در توضیحش گفتند که «فرض بفرمایید وارد شدن در اینکه مدیرکلّ فلان تشکیلات در شهر ما یا در استان ما مثلاً چه کسی باشد، چه کسی نباشد؛ استاندار، فرماندار و از این قبیل.»‌جالب آنکه رهبری، نه فقط «وارد شدن در این مسائل» را، بلکه «با مسئول اجرایی در این زمینه گفتگو کردن و توافق کردن» را دارای «خطراتی» دانستند که «بایستی اجتناب بشود» و تأکید کردند که «نمایندگان محترم از این مسائل اجرایی باید کناره بگیرند.»

نمایندگان قانع شوند که به جای طرح لایحه تهیه شود

یکی دیگر از گلایه‌های حسینی از نمایندگان مجلس تعداد بالای طرح‌ها بود. طرح، پیشنهادی است که نمایندگان مجلس برای قانونگذاری به مجلس ارائه می‌کنند. ولی حسینی معتقد بود که بهتر است به جای طرح، لایحه تنظیم شود. لایحه همان پیشنهاد است، ولی دولت ارائه می‌کند.

معاون پارلمانی رئیس‌جمهور با بیان اینکه 557 طرح از سوی نمایندگان مطرح شده است، گفت: «نگاه رئیس‌جمهور این است که به طور کلی لایحه تهیه شود، زیرا در تهیه لایحه کار کارشناسی دقیق‌تری انجام می‌شود و مسائلی مثل بار مالی آن دقیق‌تر بررسی خواهد شد. باید نمایندگان قانع شوند که به جای طرح، لایحه تهیه شود.»

در همان سخنان رهبری که اشاره کردیم، ایشان یکی از آسیب‌های نمایندگی را همین ارائه طرح به جای لایحه دانستند: «در یک مواردی -در مسائل حسّاس و مهم- ترجیح این است که به جای طرح، لایحه مطرح بشود. چون خصوصیّت لایحه این است که امکان تواناییِ کارشناسی دولت هم پشتوانه‌اش است؛ چون دولت هم دستگاه کارشناسی وسیعی دارد...» ایشان دلیل دیگری را برای این امر ذکر می‌کنند؛ اینکه «وقتی که لایحه باشد، چون مجری دولت است، طبعاً با موافقت بیشتری اجرا خواهد شد.»

نکته جالب آنکه محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس هم که روز گذشته به مناسبت روز دانشجو در جمعی دانشجویی در دانشگاه شهید بهشتی حضور یافته بود، به موضوع تعداد زیاد طرح‌ها در مجلس اشاره کرده بود.

نمایندگان توقع 20 پروژه بزرگ دارند

معاون رئیس‌جمهور در بخش دیگری از سخنانش به پروژه‌خواهی نمایندگان اشاره کرد: «از نمایندگان توقع داریم محدودیت‌های دولت را در نظر داشته باشند. برخی نمایندگان توقع 20 پروژه بزرگ دارند که اجرای همه آن‌ها در توان دولت نیست. انتظار داریم نمایندگان واقع بین باشند.»

قالیباف روز گذشته در دانشگاه شهید بهشتی گفت که وقتی نماینده‌ای به شهرش می‌رود، مردم همه خواسته‌های اجرایی را هم که وظیفه دولت است، از او مطالبه می‌کنند. او طبعاً از این وضعیت راضی نبود، اما نکته‌ای که وجود دارد قول و وعده‌های اجرایی نمایندگان به مردم در فصل انتخابات است. آن‌ها پس از اینکه با چنین وعده‌هایی رأی مردم را جلب می‌کنند، در مجلس برای برآورده کردن وعده‌های خارج از مسئولیت خود، دولتی‌ها را تحت فشار می‌گذارند. این اعمال فشار می‌تواند با سؤال و تذکر و استیضاح و نطق علیه دولتمردان انجام پذیرد.

معاون امور مجلس رئیس‌جمهور می‌گوید: «255 مورد سؤال از دولت انجام شده است و به 5/4 برابر قبل رسیده است که این حق نمایندگان است، ولی اگر وزرا دائم قرار باشد به سؤالات پاسخ دهند به کار خود نمی‌رسند. 100 سؤال را فقط سه نماینده مطرح کرده‌اند. بیشترین سؤال از وزارت نیرو شده است. وزیر جدید که نقشی در مسائل کم آبی نداشته است، ولی 39 سؤال از او طرح شده است. برنامه ریزی برای حل بحران آب انجام شده است و دولت توان خود را برای حل بحران به کار برده است. عهد دولت ساخت 4 میلیون مسکن در چهار سال است. نمایندگان صبر کنند اگر کم کاری شد، سؤال کنند، ولی تازه کار شروع شده است.»

باز هم به بخش دیگری از آسیب شناسی رهبری در خرداد امسال مراجعه کنیم: «یکی از این آسیب‌ها این است که نماینده از توانایی‌هایی که قانون برایش فراهم آورده به نفع مسائل شخصی خود یا مسائل گروهی خود یا مسائل قومی خود استفاده کند؛ این توانایی‌ها چیست؟ استیضاح، سؤال، تحقیق و تفحّص؛ این‌ها توانایی‌های شما است، این‌ها به نماینده مجلس قدرت می‌دهد؛ از این‌ها فقط‌وفقط در جهت مرّ قانون و حقیقت باید استفاده کرد. یکی از آسیب‌ها این است که نماینده مجلس خدای نکرده وسوسه بشود از این توانایی‌ها استفاده کند برای مسائل دیگری.»

بخشی نگری نباشد

وقتی چشم نماینده تنها به صندوق رأی و میزان محبوبیتش در حوزه نمایندگی‌اش باشد، طبعاً به جای نگاه ملی نگاه بخشی نگر خواهد داشت. حسینی با بیان اینکه تعامل خوبی بین دولت و مجلس برای بررسی بودجه شکل می‌گیرد و مشکلی هم به وجود نمی‌آید، می‌گوید: «به هر حال هر چه مجلس تصویب کند، دولت آن را اجرا خواهد کرد. با این حال توقع ما این است که نمایندگان بخشی نگری نکنند. توجه به مسائل استانی مهم است، اما نباید طرح‌هایی مطرح شود که اجرای آن در توان دولت نباشد.»

معاون پارلمانی رئیس‌جمهور در پایان، در پاسخ به این پرسش که چرا تعداد سؤالات نمایندگان از دولت سیزدهم نسبت به دولت دوازدهم در یک دوره زمانی مشابه چهار و نیم برابر شده است، خاطرنشان کرد: «شاید نمایندگان در آن مقطع امیدی به حل مشکلات و دیدار با رئیس‌جمهور و مطرح کردن مسائل خود نداشتند، اما در این دوره از دولت توقع زیادی دارند. 220 نماینده هم از رئیس‌جمهور حمایت کردند بنابراین مطالبات بیشتری دارند، اما با این حال نمایندگان محدودیت‌های دولت را هم در نظر بگیرند و در طرح مسائل خود بخشی نگری نکنند.»