متولیان «طرح صیانت» دلیل قانع‌کننده‌ای برای تصمیمات خود ندارند

محمدصادق جوادی‌حصار، سخنگوی حزب اعتماد ملی طی یادداشتی برای روزنامه اعتماد نوشت: 1) مردم ایران این روزها با معضلات فراوانی در استفاده از اینترنت مواجه هستند و هر روز اخبار تازه‌ای در خصوص کاهش پهنای باند شنیده می‌شود. بر اساس برخی اخبار رنکینگ جهانی ایران در ارایه خدمات اینترنتی نیز دچار نزول شده است، بنابراین مجموعه نشانه‌ها، حاکی از آن است که روند محدودسازی فضای مجازی آغاز شده است. قبل از هر تحلیلی باید دید از منظر قانونی آیا موضوع صیانت از فضای مجازی تعیین تکلیف شده است؟ اگر قانونی وضع شده باشد، باید مشخص شود، آیا نحوه عملکرد مسوولان در محدودسازی‌ها منطبق با قانون است یا خیر؟ اما در شرایطی که هنوز قانونی، تصویب نشده، هر نوع محدود‌سازی پهنای باند در واقع تحدی به حقوق شهروندی مردم است. به قول دوست نکته‌سنجی که می‌گفت، برای کاهش تصادفات جاده‌ای که نباید آسفالت‌های خیابان‌ها را جمع کرد یا جاده‌ها را مسدود ساخت، بلکه راهکار مقابله با افزایش تصادفات جاده‌ای، فرهنگ‌سازی، آموزش و استانداردسازی خودروهاست. در خصوص آسیب‌های فضای مجازی نیز راهکار معقول، محدودسازی یا مسدودسازی نیست؛ بلکه راهکار عاقلانه، فرهنگ‌سازی، افزایش آموزش‌های عمومی و مسلح کردن اقشار مختلف مردمی به سواد رسانه‌ای است.

2) در مرحله بعد، باید دید آیا کاهش پهنای باند یا محدودسازی فضای مجازی، باعث افزایش رضایت عموم مردم است یا بر آتش گسترش نارضایتی‌های عمومی می‌افزاید؟ در جمهوری اسلامی، ملاک و میزان رای و نظر مردم است. در سال‌های ابتدایی انقلاب امام خمینی(ره) در دیدار با خبرگان به این نکته کلیدی اشاره کردند که ملاک و میزان در تصمیم‌گیری‌ها، رای و خواسته ملت است، حتی اگر ملت خواسته‌هایی داشته باشند که شما فکر می‌کنید به نفع آنها نیست.

امام در ادامه تاکید می‌کنند؛ «حتی جایی که احساس می‌کنید، فلان تصمیم به نفع مردم نیست، باید خواسته ملت را عملیاتی کنید تا زمانی که مردم متوجه منافع بلندمدت خود شده و در مسیر صلاح حرکت کنند. شما ولی و قیم مردم نیستید که برای آنها تصمیم بگیرید.» بنابراین در فرآیند تصمیم‌سازی‌ها باید به این نکته مهم نیز توجه شود که آیا اتخاذ فلان تصمیم با خواسته و رای ملت سازگاری دارد یا نه.

 3) در جهان امروز، اینترنت و ابزارهای نوین ارتباطی در کنار بسیاری از امکانات رفاهی، فرهنگی، آموزشی و...در زمره حقوق غیر قابل سلب ملت‌ها قرار دارد و از لوازم ضروری زندگی آنهاست.محدودسازی اینترنت و کاهش پهنای باند، مانند آن است که سیاستگذاران، اقدام به بستن بیمارستان‌ها، نانوایی‌ها و... کنند. امروز بسیاری از نیازهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، آموزشی و...از طریق فضای مجازی انجام می‌شود و کاهش پهنای باند با هر بهانه‌ای که انجام شود، روند عادی زندگی مردم را مختل می‌کند. ضمن اینکه آرامش روحی آنها را به هم می‌ریزد و احساس جدا ماندن از جریان سیال ارتباطی را به آنها منتقل می‌کند. آن ‌دسته از افراد و جریاناتی که تصور می‌کنند، محدودسازی اینترنت یک ضرورت است، قبل از هر تصمیمی باید اقدام به تصویب قانون در فضای شفاف کنند. اینکه بدون اطلاع‌رسانی عمومی و تصویب قانون به صورت شفاف، پهنای باند کاهش پیدا کند، نشان‌دهنده این واقعیت است که متولیان دلیل قانع‌کننده‌ای برای تصمیمات خود ندارند.

4) مساله مهم بعدی آن است که برخی به اشتباه تصور می‌کنند، موارد استفاده از فضای مجازی تنها به برخی موضوعات حاشیه‌ای محدود می‌شود، این در حالی است که دامنه وسیعی از موضوعات مرتبط با کسب و کار، آموزش، انتقال دانش و فناوری و... در بستر فضای مجازی انجام می‌شود. این نوع مشاغل و فعالیت‌ها با کاهش سرعت اینترنت دچار عسر و حرج می‌شوند. این اظهارات به این معنا نیست که دولت نباید نظارتی بر فضای مجازی داشته باشد و این فضا را به حال خود رها کند، مساله بر سر روش‌هایی است که از طریق آن این نظارت‌ها اعمال می‌شود.تجربه ثابت کرده، روش‌های سلبی اغلب به نتایج مورد نظر ختم نمی‌شود و بهتر است با استفاده از الگوهای ایجابی و تخصصی، روند نظارت بر فضای مجازی را پیگیری کرد. اگر دولت نتواند با استفاده از رویکردهای تخصصی و عالمانه این معادلات را حل و فصل کند، پس اساسا چه ضرورتی به ایجاد چنین ساختارهای عریض و طویل و صرف هزینه‌های هنگفت برای آنها وجود دارد.

5) این روزها همه صاحب‌نظران و اساتید دانشگاهی با چشمان نگران، پیگیر روش‌هایی هستند که در ساختارهای تصمیم‌ساز برای حل معادلات به کار گرفته می‌شود. محروم ساختن جامعه از ابزارهای نوین ارتباطی باعث خواهد شد تا تجربیات قبلی از مواجهه با ابزارهای نوین ارتباطی تکرار شود. نتیجه چنین اشتباهاتی نیز از قبل مشخص است، تکنولوژی مسیر خود را طی می‌کند و خود را در دسترس مخاطبان قرار می‌دهد. در این میان این اعتماد عمومی به نهادهای تصمیم‌ساز است که خدشه‌دار می‌شود، اگر بدانند...