چرا اصلاح‌طلبان مصرند که آمریکا را تبرئه و روسیه و چین را متهم کنند؟

روزنامه کیهان نوشت: «جبهه اصلاحات» در بیانیه‌ای منطبق با ادبیات آمریکایی‌ها، ضمن تخطئه طرف ایرانی می‌گوید: نباید فرصت را از دست داد و اجازه داد پنجره توافق با آمریکا بسته شود.

در بیانیه‌ای که به نام این طیف صادر شده، آمده است: تعلیق اخیر مذاکرات احیای برجام برای دغدغه‌مندان توسعه و منافع ایران به شدت نگران‌کننده است. بسیاری از کارشناسان دلسوز‌، از جمله وزیر سابق خارجه ایران جناب آقای محمدجواد ظریف‌، نسبت به دو موضوع مکرر هشدار داده بودند: اول؛ ضرورت فرصت‌شناسی و تسریع در حصول توافق و رفع تحریم‌ها (با توجه به اینکه نظام بین‌المللی در معرض تحولات سریع و بعضاً پیش‌بینی ناپذیری است و مخالفان برجام و ایران‌ستیزان هم برای کارشکنی در فرآیند رفع تحریم‌ها فعالند) و دوم؛ ضرورت مبنا قرار دادن منافع ملی ایران‌، و نه‌ترجیحات قدرت‌های بزرگ‌، از جمله روسیه و آمریکا و چین‌، در تصمیمات مذاکراتی کلیدی ایران. متأسفانه شاهد بی‌توجهی به هر دو هشدار بودیم و اکنون ایران در معرض هزینه‌های این بی‌توجهی قرار گرفته است و برای اینکه از خسارات بیشتر پیشگیری شود استفاده بهینه از پنجره فرصت پیش‌رو ضروری است. از طرفی با تصویب طرح غیرکارشناسانه «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» در سال ۱۳۹۹ در مجلس ایران و مجموعه‌ای از کارشکنی‌ها و تاخیراندازی‌های مخالفان برجام در ایران و آمریکا‌، توافقی که سال گذشته قابل حصول بود عقب افتاد و یک سال طلایی از دست رفت و تحریم‌های پرهزینه ادامه یافت. از طرف دیگر هم پیشنهاد مذاکره بدون واسطه‌گری دولت‌هایی مثل روسیه (که منافع خودشان را بر منافع ایران مقدم می‌دارند) اجرایی نشد و اکنون در پی تجاوز روسیه به اوکراین و تغییر موازنات و معادلات بین‌المللی مذاکرات به تعلیق کشانده شده است.

این بیانیه می‌افزاید: «اگر ایران ابتکار عمل افق گشایی نداشته باشد‌، دو حالت متصور است: یا اینکه آمریکا و اعضای کمیسیون مشترک به درخواست روسیه (مبنی بر دریافت معافیت برای برقراری ارتباط تجاری و اقتصادی با ایران) تن می‌دهند و ایران عملاً به مباشر روسیه تبدیل می‌شود و مادامی که روسیه تحریم می‌ماند ایران هم در عمل مشمول تحریم شرکت‌ها و کشورهای جهان می‌ماند‌، و یا اینکه آمریکا و اعضای کمیسیون مشترک به شرط روسیه تن نمی‌دهند و مذاکرات وین شکست می‌خورد و تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران برقرار می‌ماند. به تعبیر دیگر ایران در مذاکراتی که برای رفع تحریم‌ها آغاز کرده اکنون در یک دوراهی باخت باخت قرار گرفته و گروگان منافع و تحمیل کشور ثالثی شده است که اساساً تحریم‌های اخیرش موضوع این مذاکرات نبوده است.

در چنین شرایطی تلاش برای یافتن راه سومی که هم تحریم‌ها را رفع کند و همچنان دقیق باشد که مانع اجرای «قانون بازنگری توافق هسته‌ای با ایران‌، ۲۰۱۵ (INARA)» کنگره شود ضروری‌تر از قبل شده است.

یادآور می‌شود جبهه اصلاحات در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر دچار دوپارگی شد و نامزد انحلال (همچون شورای سیاست‌گذاری) پیش رفت. اما از این وضعیت بحرانی طیف مذکور که بگذریم، درباره تحلیل فوق‌الذکر، قبل از هر چیز باید از نویسندگان بیانیه پرسید برجام چگونه تنظیم و اجرا شده که به مدت ۳ سال نقض شد و ۳ سال دیگر آمریکا توانست از آن خارج شود اما ضمنا دولت روحانی را وادار کند با وجود دو برابر شدن تحریم‌ها، به تعهدات خود به صورت یک‌طرفه عمل کند؟ آیا در تمام این ۶ سال نقض و پایمال شدن برجام، گردانندگان جبهه اصلاحات مرده بودند که نتوانستند یک بیانیه به انتقاد و اعتراض نسبت به این وضعیت توهین‌آمیز صادر کنند؟ یا اینکه آنها به عنوان بزک‌کنندگان برجام، خود را متهم اصلی پدید آمدن چنین توافق خسارت‌باری می‌دانند و بنابراین ترجیح می‌دهند نسبت به دو برابر شدن حجم تحریم‌ها به واسطه برجام، سکوت کنند؟!

ثانیا اصلاح‌طلبان باید توضیح دهند که آیا روسیه تعهدات برجامی را زیر پا گذاشته یا یک‌طرفه آن را لغو کرده و به تحریم ایران پرداخته یا آمریکا؟ اگر مقصر آمریکاست، چرا این طیف اصرار دارند طرف عهدشکن برجام را تبرئه کنند و دیگران (مثلا روسیه و چین) را متهم سازند؟! آیا صرفا کج‌فهمی است، یا فاجعه‌ای بدتر در میان است؟!

ثالثا تا قبل از تصویب قانون راهبردی مجلس برای اقدام متقابل که با ۲ سال تاخیر اتفاق افتاد، آمریکایی‌ها برای دولت روحانی و تیم مذاکره‌کننده‌اش حتی تره هم خرد نمی‌کردند و ۱۲ شرط برای بازگشت به برجام گذاشته بودند. پس از آن هم دولت بایدن مدعی بود فشار حداکثری ترامپ در حفظ و تبدیل به فشار هوشمند برای امتیازگیری بیشتر در موضوعات منطقه‌ای، موشکی و تمدید محدودیت‌های برجامی ایران می‌کند. نویسندگان بیانیه چگونه ادعا می‌کنند فرصت‌سوزی شده است و حال آنکه ۸ سال عمر یک ملت و ظرفیت‌های کشور را صرف التماس از آمریکا و افزایش فشارها کردند؟!

رابعا این طیف و دولت متبوع آنها چگونه پذیرفت که برجام را با وجود قانون ایتا بپذیرند و اکنون اعتراف می‌کند که اجرای برجام با این قانون امکان‌پذیر نیست؟!

خامسا ایران قرار نیست به روند غلط اجرای برجام بازگردد؛ معطل هیچ کشوری هم نمی‌ماند. اگر آمریکا لغو تحریم‌ها برای انتفاع پایدار ایران در حوزه‌های مالی و بانکی و نفتی و سرمایه‌گذاری خارجی، در کنار راستی‌آزمایی و دادن تضمین معتبر را پذیرفت، برجام احیا می‌شود؛ در غیر این صورت، کشورمان به روند فعلی که موجب ۲/۵ برابر شدن صادرات نفت و افزایش ۴۰ درصدی صادرات غیرنفتی در یک سال شده و حجم تجارت خارجی را به نزدیک آمار سال ۹۶ (سال اجرای برجام) رسانده، ادامه می‌دهد. این نکته هم گفتنی است که برخی مدعیان اصلاح‌طلبی و فعالان فتنه سبز متهمان اصلی دعوت آمریکا به اعمال تحریم‌های فلج‌کننده هستند.