آیا واقعا ما از روسیه بازی خوردیم؟

اوضاع مذاکرات هسته‌ای در ماه‌های اخیر خوب پیش نرفت. حالا هم که آن قطعنامه ضد ایرانی صادر شده و طرف ایرانی دوربین‌ها را جمع کرده، امید چندانی برای موافقیت این مذاکرات باقی نیست. اگرچه که برخی مثل سخنگوی دولت تاکید دارند بحث روابط با آژانس و مذاکرات وین از هم جدا است یا مثل خطیب زاده توافق را هنوز در دسترس می‌داند به شرط اینکه طرف غربی تغییر رویکرد دهد.

به گزارش نامه نیوز، آنطور که تحلیلگران می‌گویند، گره از این کار به این راحتی‌ها باز نمی‌شود. عدم احیای برجام و کارگر نیفتادن این مذاکرات قطعا عوامل متعددی دارند اما شاهدیم که برخی نقش روسیه و سیاست هایش را در ای بین پررنگ‌تر از آنچه که هست جلوه می‌دهند. مثلا حشمت‌الله فلاحت پیشه چندی قبل گفته بود که ما از روسیه بازی خوردیم. برخی دیگر از تحلیلگران اما اگرچه می‌دانند روسیه به فکر منافع خود است، نقش زیادی در وضعیت فعلی برجام برای این کشور قائل نیستند. 

فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین در این گروه جای می‌گیرد. او در گفت‌وگوی با «نامه نیوز» به تشریح نقش روسیه در وضعیت کنونی برجام و مذاکرات برجامی پرداخت و گفت: «ما درباره روسیه با دو مساله مواجه هستیم. یکی، نگاه آنهایی است که در ایران دل در گرو روسیه دارند و تصور می‌کنند با قرار گرفتن در بلوک ناموجود این کشور برای خود یک چتر حمایتی ایجاد کرده و دیگر نیازمند به جهان غرب نباشند. درحالی که امروز دنیا  مثل زمان تقسیم بندی‌های ایدئولوژیک نیست.»

وی افزود: «یک طرف دیگر قضیه روسیه است که مایل است در جدال های بین المللی خود ، خصوصا اکنون که در جنگ اوکراین به شدت درگیر است، تا حد ممکن از وضعیت ایران به نفع خود استفاده کند. یعنی از قابلیت حضور ایران در بازار انرژی یا عدم حضور آن در بازار انرژی و راهگشایی برای رقابت روسیه و ... استفاده های ابزاری کند. مثل همیشه که این استفاده را از ایران کرده است».

مجلسی با بیان اینکه «روسیه همسایه بسیار ثروتمند و بزرگ ما است» گفت: «منطقی است که ما بیشترین روابط بازرگانی را در آینده با روسیه داشته باشیم. روسیه از اینکه تجارت جهانی تحت سلطه دلار باشد، راضی نیست . مثل چین یا هند که اکنون متحد آمریکا است یا برزیل و آفریقای جنوبی که قبلا تمایل خود را به ایجاد یک بلوک مالی بین المللی اعلام کرده بودند. در این مورد ایران هم باید تمایل خود را داشته باشد و این امر جداگانه‌ای است».

وی تاکید کرد: «اما درباره برجام تصور نمی‌کنم که روسیه مانع مهمی برای برجام بوده باشد. ممکن است که ممانعت های تاکتیکی انجام دهد اما از نظر راهبردی به نفع روسیه است که ایران هم به عنوان یک همسایه ثروتمند بتواند بازار خرید و فروشی برای روسیه باشد چون روسیه کمترین مسیر حمل و نقل را با ایران دارد. هیچ راهی با حمل و نقل دریایی بین ایران و روسیه قابل مقایسه نیست. ایران هم می‌تواند از این طریق بندرهای جمهوری آذربایجان و روسیه و ترکمنستان دست باید و این برای ایران خیلی مهم است. بنابراین حضور ایران در عرصه بین المللی حتی برای روسیه که در برخی زمینه‌ها رقیب ما است، مهم است».

این تحلیلگر مسائل بین‌المللی ادامه داد: «ضمن اینکه، درست است که روسیه در بازار انرژی -به خصوص هم اکنون - تمایل به فروش نفت خود دارد اما عظمت بالقوه آینده روسیه به عنوان ثروتمندترین کشور جهان از نظر منابع، به نحوی است که اینگونه رقابت‌ها برای او ارزشی ندارد و بهره‌مندی از همکاری اهمیت بیشتری دارد».

وی خاطرنشان کرد: «با تمام این حرف ها ، طرف این مذاکرات ما در برجام آمریکا است و او این تحریم‌های کنونی را به ما تحمیل کرده است. بنابراین تا تحریم برداشته نشود، تمام این مذاکرات و این حرف‌ها بی‌نتیجه و بی‌حاصل خواهد بود».