در نظام اداری کشور دست‌اندرکاران دولتی شجاعت ابراز واقعیت‌ها را ندارند

روزنامه جمهوری اسلامی نوشت: مرداد ماه امسال، یادآور قرار گرفتن دولت سیزدهم در آستانه یکسالگی است. اگر خود دولتمردان کنونی درصدد ارزیابی کارنامه یکساله خود برنیایند، مردم این کار را خواهند کرد. بنابراین، بهتر است به حکم «حَاسِبُوا قَبْلَ أنْ تُحَاسَبُوا» خود مسئولین و دست‌اندرکاران دولت به ارزیابی عملکرد خود بپردازند و براساس نتیجه‌ای که از این ارزیابی می‌گیرند، برای سه سال باقیمانده دولت سیزدهم برنامه‌ریزی کنند.

ارزیابی، سه نوع است؛ بدبینانه، خوشبینانه و واقع ‌بینانه.

بدبینانه و خوشبینانه را دیگران که مخالفان و حامیان دولت هستند انجام می‌دهند و البته هیچکدام دارای ارزش واقعی نیستند. اولی مایل است دولت را ناکام جلوه دهد و دومی می‌خواهد ضعف‌ها را نبیند و بگوید دولت محبوب من کامیاب و موفق است. فقط ارزیابی واقع‌بینانه است که می‌تواند قابل اعتماد و اتکا باشد.

دولت اگر می‌خواهد در سه سال باقیمانده عمر خود برنامه‌ریزی صحیحی کند تا موفق عمل نماید، باید به یک ارزیابی واقعی از عملکرد یکسال اول عمر خود دست یابد. ارزیابی‌های نوع اول و دوم، قابل اتکا نیستند.

برای رسیدن به ارزیابی واقع‌بینانه، دولت نمی‌تواند به عوامل و عناصر خود اکتفا کند. آنها هم باید در این ارزیابی حضور داشته باشند ولی اگر فقط آنها باشند، نتیجه ارزیابی از نوع دوم خواهد شد. زیرا در نظام اداری کشور ما اکنون شرایطی حکمفرماست که دست‌اندرکاران دولتی شجاعت ابراز واقعیت‌ها را ندارند. ملاحظاتی از قبیل از دست دادن شغل، ایجاد مانع در برابر ارتقاء جایگاه و از دست دادن رانت‌های محتمل، ممکن است افراد را از اظهارنظر آزاد و دور از تملق و چاپلوسی باز دارد و ارزیابی انجام شده توسط آنان تحت تأثیر این ملاحظات قرار گیرد. بنابراین، دولت اگر می‌خواهد به ارزیابی واقعی دست یابد، باید علاوه بر افراد و عوامل و عناصر خود، از منتقدین هم استفاده کند. قطعاً ارزیابی به عمل آمده توسط مجموعه‌ای از این دو گروه می‌تواند به واقعیت نزدیک و قابل اعتماد باشد.

طبق معمول تمام دولت‌های بعد از دولت شهیدان رجائی و باهنر، قاعدتاً دولت سیزدهم نیز در هفته اول شهریور امسال درصدد ارائه گزارش‌های مربوط به عملکرد یکساله خود برخواهد آمد. متأسفانه در چهار دهه گذشته هرگز دیده و شنیده نشده هیچیک از دولت‌ها در نظام جمهوری اسلامی به هنگام ارائه گزارش عملکرد سالانه خود، حتی کوچک‌ترین انتقادی از خود به عمل آورند و صادقانه به مردم بگویند در کنار فلان قوت‌ها این یک ضعف را هم در کارنامه خود داشتیم و قول می‌دهیم درصدد جبران برآئیم. شاید علت این بود که هیچ دولتی عیب‌های خود را نمی‌دید و کارنامه خود را مالامال از قوت و خدمت و درستکاری می‌دانست.

این سنت غلط باید کنار گذاشته شود و دولت‌ها باید نقاط قوت و ضعف خود را صادقانه با مردم در میان بگذارند. این پیشنهاد را به دولت‌های قبلی هم داده بودیم ولی هیچ دولتی به آن عمل نکرد. پیشنهاد ما به دولت سیزدهم اینست که در این زمینه پیشقدم شود و سنت غلط گذشته که بر «خود بی‌عیب‌ پنداری» مبتنی بود را بشکند.

یکی از بهترین راه‌های رسیدن دولت‌ها به ارزیابی واقع‌بینانه درباره عملکردهای خود، توجه کردن به انتقادهائی است که در رسانه‌ها مطرح می‌شوند. در شرایط کنونی کشور ما، رسانه‌ها را می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد. یک دسته اصولاً کاری به مسائل مردم و دولت ندارند و در پی درآمد و زندگی خودشان هستند. دسته دیگر اهل انتقادند. دسته سوم اهل انتقامند و دسته چهارم اهل توجیه و تعریف و تمجیدند. دولتمردان، همواره از دسته چهارم خوششان می‌آید ولی اگر اهل خدمت باشند باید از دسته دوم یعنی رسانه‌های انتقادی استقبال کنند، زیرا آنها بدون غرض و با تحمل زیان‌هائی که معمولاً از عوارض انتقاد است درصدد اصلاح امور و کمک به دولتمردان هستند.