در جستجوی ردخون/ قربانیان واقعی قتل‌های زنجیره‌ای چند نفر بودند؟

موضوع قتل‌های سیاسی و زنجیره ای پاییز 77 همان قدر که یکی از خونبارترین ماه‌های تاریخ ایران را رقم زد اما در نهایت درهمان چند ماه باقی نماند و دامنه آن تنها محدود به پاییز آن سال نشد. 

امتداد در گزارشی به بررسی نکات مختلفی از این برهه تاریخی پرداخته است. مهم‌ترین بخش‌های این گزارش را در ادامه می خوانید:

*ماجراهایی چون بازداشت سعید امامی، بیانیه وزارت اطلاعات درباره عاملین حادثه، خبر صفحه یک روزنامه سلام درباره نقش سعید امامی در تهیه و طرح قانون جدید مطبوعات، توقیف روزنامه سلام و حمله به کوی دانشگاه را اگر بتوان در یک خط و راستا با ماجرای قتل های زنجیره ای دانست؛ ماجراهایی چون قتل های محفلی کرمان و ترور حجاریان را در موازات آن چه به قتل های دگراندیشان تعبیر شد، باید ارزیابی کرد.

*به خاطر همه موارد ذکر شده است که همواره موضوع قتل ها زنجیره‌ای دگراندیشان در آن پاییز خون بار را یکی از مهم ترین بزنگاه های سیاسی کشور می دانند. افشای این قتل ها و بیش از همه پذیرش مسولیت آن توسط وزارت اطلاعات دولت وقت و دولت سابق نه فقط یکی از مهم ترین بزنگاه های سیاسی کشور بود که برای بیش از یک دهه پس از خود را تحت تاثیر مستقیم قرار داد. 

*هم چنین یکی از بزرگترین اوج های شکوفایی مطبوعات در کشور را نیز شاید بتوان در سال های 76 تا 78 و پیش از توقیف فله ای مطبوعات دانست. دو سال طلایی که مطبوعات موفق شدند خوانش رسمی از قتل های زنجیره ای را در هم بشکنند و در نهایت نگاه رسمی پذیرفته شده را از 4 قتل رخ داده فراتر ببرند.

*هر چند در همه 22 سال گذشته همواره تعداد قتل هایی که به صورت رسمی پذیرفته شد به 4 تن تقلیل یافته و اصرار رسانه های خاص این بوده که آغاز ماجرا را در اول آذر سال 77 و قتل داریوش و پروانه فروهر جستجو کنند، اما مطبوعات و رسانه های دیگری نیز بودند که در کنکاش ماجرا نه فقط تا چند ماه که حدقل تا سه سال عقب رفتند. 

* از اولین جریده هایی که در این میان شماره ویژه در همان آذر ماه منتشر می کند ماهنامه «ایران فردا» است که در حالی که شماره آذر آن در اول آذر 77 منتشر شده است در هفته پایانی آذر سال 77 شماره ویژه خود را منتشر می کند.

*در همین زمان است که عبدلله نوری و علی حکمت «خرداد»را منتشر ، و حجاریان و علوی تبار نیز «صبح امروز» را راهی کیوسک ها می کنند. 

*روزنامه «خرداد» در تاریخ 14 آذر سال 1377 انتشارش را آغاز می کند؛ یعنی دو روز بعد از انتشار خبر ناپدید شدن مختاری، و یک هفته پس از کشف جسد مجید شریف و 12 روز پس از انتشار خبر قتل پروانه و داریوش فروهر در روزنامه همشهری.

* صبح امروز به مدیرمسئولی سعید حجاریان و سردبیری علیرضا علوی‌تبار از روز سه‌شنبه ۲۴ آذر ۱۳۷۷ انتشارش را شروع می کند و بعدها این روزنامه در جریان ان چه توقیف دسته جمعی مطبوعات یا توقیف فله ای مطبوعات (آن گونه که میرحسین موسوی از آن یاد کرد) و با حکم سعید مرتضوی در اردیبهشت ۱۳۷۹ توقیف می شود. اما نکته این بود که حتی ترور مدیرمسول این روزنامه در اسفند سال 1378 نیز نتوانست صدای این روزنامه را خاموش کند.

*در کنار «خرداد» و «صبح امروز» باید به کارنامه درخشان ماهنامه «پیام امروز» نیز اشاره کرد. محمد زاهدی اصل صاحب‌امتیاز و مدیرمسول «پیام امروز» بود و عمید نائینی سردبیر این نشریه بودند.

*نائینی که خود زمانی از اعضای شورای سردبیری روزنامه آیندگان بود موفق شد پیام امروز را به یکی از درخشان ترین ماهنامه های تاریخ مطبوعات ایران تبدیل کند. تا پیش از توقیف «پیام امروز» در سال ۱۳۷۹ با حکم سعید مرتضوی ، این ماهنامه را باید در زمان فعالیتش حرفه‌ای‌ترین مجله ماهانه خبری و سیاسی تحلیلی و اقتصادی  دانست که به نظر می رسد رسیدن به شمارگان انتشار این ماهنامه به این زودی ها برای ماهنامه ها و هفته نامه های دیگر دست یافتنی نباشد.