آیا سیاست ایران تنها نگاه به شرق است؟

حسین امیرعبداللهیان در یادداشتی درباره سیاست خارجی ایران نوشت: امروزه نظام بین‌الملل در حال تحول و دگرگونی قابل توجهی است و به موازات این تحولات شگرف، سیاست خارجی کشورها نیز متاثر خواهد شد. گذار نظام بین‌المللی از سیستم تک قطبی به سوی جهانی چند قطبی، هرچند ممکن است تدریجی و آرام صورت پذیرد، اما چنین گذاری یک مسیر اجتناب‌ ناپذیر طبیعی و تاریخی است.

به گزارش مجله دیپلمات، وی افزود: پیروزی انقلاب اسلامی ایران در دوران نظام دو قطبی و متعاقبا اتخاذ سیاست خارجی «نه شرقی و نه غربی» طلیعه جهانی خالی از سلطه و استعمار و تحقق آمال ملت‌های محروم و مستضعف را در عرصه نظام بین‌المللی نوید می‌داد. این شعار برگرفته از روح استقلال خواهی ملت ایران درانقلاب شکوهمند اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی (ره) بنیانگذار کبیر نظام جمهوری اسلامی ایران و با تکیه بر مبانی اندیشه‌های ایشان در تاکید بر سیاست خارجی مستقل، غیرمتعهد و مبتنی بر اصول احترام متقابل و عدم دخالت در امور دیگران، نفی سلطه‌گری و ظلم و سلطه‌ پذیری و حمایت از مظلوم، اتحاد کشورهای اسلامی و روابط حسنه و مسالمت‌آمیز با کشورها مبتنی بر مبانی اسلامی و انسانی بوده است که نمود این سرمشق با تدابیر و مصداق شناسی به عرصه ظهور رسیده و تاکنون جمهوری اسلامی ایران سیاست خارجی خود را به هیچ کشور، بلوک و یا اندیشه‌ای متعهد و البته محدود نکرده و نخواهد کرد.

وزیر خارجه در یادداشتی که در مجله دیپلمات منتشر شده در ادامه افزود: با شکل‌گیری دولت مردمی و تحول خواه جناب آقای دکتر رئیسی، دستگاه دیپلماسی با درک تحولات نظام بین‌المللی و الهام از رهنمودهای مقام معظم رهبری که بر تحرک بالا و بی‌وقفه دستگاه دیپلماسی بر اساس «دیپلماسی هوشمند، پویا، فعال و متوازن» و «توزیع توان دیپلماسی» در همه حوزه‌های جغرافیایی جهان و بهره گیری از «راهکارهای هوشمندانه و مهارت دیپلماتیک»، «انعطاف در جای لازم»، «نفوذ ناپذیری در مواقع ضروری» و «پایبندی صادقانه و عمیق به اهداف» و همچنین بهره گیری از «ظرفیت دیپلماسی برای اقتصاد» تاکید دارند، توسعه گسترده روابط با همه کشورهای دنیا با اولویت «نگاه به شرق»، «آسیا محوری» و «همسایه محوری» را پیگیری کرده است. رویکرد راهبردی «نگاه به شرق» قطعا به معنای نفی ارتباط با سایر مناطق نخواهد بود و جمهوری اسلامی ایران تمامی تلاش خود را برای توسعه روابط با همه مناطق جغرافیایی به کار خواهد گرفت.

امیرعبداللهیان ادامه داد: بر پایه همین اصول سیاست خارجی متوازن، تعامل هوشمند و دیپلماسی فعال و پویا به عنوان رویکردهای تازه دولت جدید معرفی شد. در چنین رهیافتی، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نگاه گسترده‌تری به استفاده از قدرت نرم و دیپلماسی عمومی دارد.

وی تاکید کرد: تاریخ نشان داده است که رهیافت قدرت سخت به تنهایی کافی نیست و می‌تواند به نتایج غیرقابل پیش‌بینی منجر شود. شکست آمریکا در افغانستان، عراق، و ویتنام را می‌توان در همین چارچوب تفسیر و تبیین کرد. امروزه با توجه به تغییر معادلات جهانی، جمهوری اسلامی ایران ایران به یک کنشگر فعال، مستقل و تاثیرگذار تبدیل شده است که در چارچوب سیاست خارجی متوازن خود، نه اقماری را برای خویش می‌طلبد و نه در قمر سایر قدرت‌ها و اقطاب نظام بین‌الملل قرار می‌گیرد. دراین راستا، جمهوری اسلامی ایران ضمن تامین و حفظ منافع ملی خویش، خواهان ایجاد روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی متوازن و متناسب با همه کشورها و در راس آن کشورهای واقع در حوزه همسایگی خویش است و بر تشنج زدایی و تامین امنیت منطقه، حل بحران‌های منطقه‌ای و مبارزه با حرکت‌های تروریستی و تفکرات افراطی تاکید می‌ورزد. تلاش برای برقراری عدالت و برابری در نظام بین‌المللی و مبارزه با تحریم‌های غیرقانونی یک جانبه علیه ملت‌ها از جمله راهبردهای اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است.

به گفته وی، همفکری، رشد، توسعه و بالندگی منطقه‌ای در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از جمله اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود و در این مسیر به تقویت حضور و همکاری خود در سازمان‌های منطقه‌ای اقتصادی همچون اکو و شانگهای توجه خاصی خواهد شد.

امیرعبداللهیان گفت: سیاست خارجی جدید جمهوری اسلامی ایران نگاه ویژه‌ای به گسترش عرصه‌های جدید دیپلماسی از جمله دیپلماسی دیجیتال دارد و در همین راستا بر آن است ضمن تقویت سازوکارهای ارتباطی، تعامل مناسبی میان اندیشمندان و دیپلمات‌های کشورهای مختلف با وزارت امور خارجه برقرار کند.

وی افزود: در این چارچوب و با هدف ایجاد پل ارتباطی بین وزارت امور خارجه و جامعه دیپلماتیک مقیم جمهوری اسلامی ایران از همکارانم خواستم به تهیه و تدوین «نشریه دیپلمات» اقدام کنند. اعتقاد راسخ دارم این نشریه پنجره‌ای برای آشنایی و تعامل میان وزارت امور خارجه، سفارتخانه‌ها و سایر نمایندگی‌های مقیم خواهد بود و می‌تواند فرصت‌های همکاری‌های جدید را ایجاد و تقویت کند.

وزیر خارجه گفت: اینجا و در مجله دیپلمات که ابتکاری نو در مجموعه وزارت امور خارجه است، برآنیم ارتباطی مستمر و دوسویه با نمایندگی‌های مهمان در تهران داشته باشیم. مایل هستم موارد و مسائل مطروحه در قالب مجله دیپلمات طرح و تبیین شوند تا بنیادی یگانه و اصیل برای تعامل و دانایی برقرار شود. دست همه شما مخاطبان و همراهان را به گرمی می‌فشاریم و سینه‌ای گشاده برای شنیدن و خواندن و پذیرش نظرات خواهیم داشت.