مسئول یادگاری بر دیوارهای سفارت کیست؟

روزنامه اعتماد در گزارشی به این موضوع پرداخته که مسئول یادگاری بر دیوارهای سفارت انگلیس کیست؟ این روزنامه با سخنگوی شهرداری تهران هم در این باره گفت‌وگویی داشته است. 

به گزارش اعتماد، «به گزارش همشهری آنلاین، پس از حواشی خبر پاک کردن شعارها از روی دیوار سفارت انگلیس توسط سفیر، شهرداری تهران بنرهای جدیدی را در اطراف این سفارت نصب کرد»؛ این متن خبر رسانه وابسته به شهرداری تهران است که در روزهای بعد نام «شهرداری تهران» از آن پاک شده اما همچنان در حافظه گوگل باقی‌ مانده است. به عبارتی ساده‌تر اگرچه روز ۲۷ آذر «همشهری ‌آنلاین» رسما «شهرداری تهران» را عامل نصب بنر کنار سفارت انگلیس معرفی کرده اما در روزهای بعد و با اصلاح این خبر، نام شهرداری تهران حذف شده و حالا هم سخنگوی شهرداری تهران در گفت‌وگو با «اعتماد» نه‌تنها هرگونه ارتباط بین شهرداری و این تابلو را  رد می‌کند که می‌گوید شهرداری سازنده و نصب‌کننده این بنر را نمی‌شناسد.

 آغاز ماجرا به روزهای پایانی پاییز برمی‌گردد؛ روز ۲۶ آذر، «سایمون شرکلیف» سفیر انگلیس در تهران با انتشار تصاویری از خود با کلاه معروف بابانوئل و با انتشار توییتی از همکاری نمایندگان 12 کشور خارجی و همچنین مردم رهگذری که در پاک کردن شعارها از روی دیوارهای سفارت این کشور در تهران همکاری کردند، قدردانی کرده بود و همین هم آغازگر چالش تازه‌ای شد که شهرداری تهران را درگیر ماجرا کرده است. این تصاویر و توییت سفیر، همان طور که پیش‌بینی می‌شد در کمتر از چند ساعت و با وجود کندی اینترنت و مسدود بودن تلگرام و واتساپ و اینستاگرام با سرعتی باورنکردنی در فضای مجازی منتشر و باعث واکنش‌های تندوتیز کاربران این فضا به شهرداری تهران شد.

گروهی از کاربران، شهرداری را به خاطر کوتاهی در پاک کردن دیوار نوشته‌های سفارت به باد انتقاد می‌گرفتند و گروهی دیگر نیز آن را تعمدی ‌خواندند. کاربران فضای مجازی با استناد به آمارهای منتشر شده از سوی خود شهرداری که در آن مدعی شده بود درخواست شهروندان برای پاک ‌کردن شعارها ۶۰ برابر افزایش یافته، به شهرداری انتقاد می‌کردند که اگر این نهاد تا این حد در پاک کردن دیوار نوشته‌های سطح شهر فعال است، چرا اقدامی برای تمیز کردن دیوارهای عریض و طویل سفارت بریتانیا، آن هم در یکی ازشلوغ‌ترین و اصلی‌ترین خیابان‌های تهران نکرده است؟

با چنین استدلال‌هایی البته برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی مدعی بودند که لابد شهرداری با شعارنویسان همدلی دارد و از چنین اقدامی دفاع می‌کند یا اینکه نقش پررنگ‌تر در این ماجرای خبرساز برعهده دارد. کار تا جایی بالا گرفت که حتی سخنگوی وزارت امور خارجه نیز واداربه  واکنش شد. «ناصر کنعانی» در پاسخ به پرسشی درباره شعارنویسی بر دیوار سفارت انگلیس در تهران و موارد مشابه درباره سفارت ایران در بریتانیا گفته بود که «سفارتخانه‌ها مصونیت دارند و نباید نسبت به آنها تعرضی صورت بگیرد و این انتظاری است که از سوی کشورهای میزبان خواستیم به مسوولیت‌های خود عمل کنند. نقض مصونیت سفارتخانه‌ها و امکان دیپلماتیک و دیپلمات‌ها را نمی‌پذیریم و به این موضوع پایبند هستیم.»

سخنگوی شهرداری تهران:این بنرها را ما نصب نکردیم

جست‌وجویی ساده در پایگاه‌های خبری رسمی کشور نشان می‌دهد که همچنان بسیاری از رسانه‌ها، شهرداری تهران را عامل نصب بنر کنار سفارت بریتانیا می‌دانند اما شهرداری نظر دیگری دارد؛ سخنگوی شهرداری تهران در گفت‌وگو با «اعتماد» منکر هرگونه ارتباط بین شهرداری و دیوار نویسی مزبور می‌شود. «عبدالمطهر محمدخانی» در توضیح این ادعای خود می‌گوید: «آخر چه لزومی دارد که شهرداری تهران با این حجم وسیع از فضاهای تبلیغاتی در سطح شهر مانند پل‌ها، بیلبوردها و تلویزیون‌های شهری و... بخواهد چند بنر کوچک در اطراف سفارتخانه نصب کند تا به این طریق اعتراض خود را نسبت به دولت انگلیس نشان بدهد؟! ضمن آنکه پایین تمام بنرهای شهرداری، لوگوی ما نقش می‌بندد [اما زیر این بنرها لوگوی شهرداری نیست] بنابراین این بنرها را ما نصب نکرده‌ایم.»

سخن از تابلوهایی است که در قسمت بالای آن تصویر رییسعلی دلواری و جملاتی مبنی بر دخالت انگلیس در برخی رخدادهای تاریخی نقش بسته و در قسمت پایین هم نوشته شده که «ننگ با رنگ پاک نمی‌شود.» واکنش‌ها به محتوا و محل نصب این بنرها بسیار بیشتر از ماجرای شعارنویسی روی دیوار سفارت بود و در کنار حمایت و ستایش چنین اقدامی از سوی برخی کاربران موسوم به «ارزشی»، انتقاداتی از سوی دیگر کاربران را هم به ‌همراه داشت.

منتقدان چنین اقدامی، این تابلوها و هدف نهانی پشت آن را به ماجرای حمله به سفارت عربستان سعودی در تهران نسبت دادند که در جریان آن «حسن کردمیهن» و چند نفر رسما بازداشت شدند، اما دادگاه ۲۸ و ۲۹ تیرماه ۹۵ در شعبه ۱۰۶۰ مجتمع قضایی کارکنان دولت در نهایت حکم به تبرئه همگی متهمان از اتهام «تخریب عمدی سفارت عربستان» داد. منتقدان و چندین چهره سرشناس سیاسی با اشاره به ماجرای سفارت سعودی، مدعی شده‌ بودند که شاید در ماجرای تازه هم شهردار یا افراد نزدیک به او نقش داشته باشند اما سخنگوی شهرداری تهران چنین شائبه‌هایی را با قاطعیت رد می‌کند.

محمدخانی هر گونه ارتباط شهردار تهران با این اقدام و تعلل تعمدی شهرداری در پاک کردن شعارهای دیوار سفارت را تکذیب کرده و می‌گوید: «ما رسما تعمدی بودن این مساله را تکذیب می‌کنیم. تا الان هم اقدامی مخفیانه برای نشان دادن خشم و ناراحتی مردم کشورمان در مورد اقدامات انگلیس به عنوان حامی پهلوی و همچنین عروسک‌گردانی حوادثی مانند حادثه 28 مرداد انجام نداده‌ایم. اگر هم بخواهیم چنین کاری کنیم، آنقدر هنرمند برجسته در تهران و کشور وجود دارد و آنقدر فضاهای شهری در اختیارمان هست که بخواهیم به راحتی حرف‌مان را بزنیم!»

او در پاسخ به این پرسش که مگر می‌شود بدون اطلاع شهرداری بنرهایی در سطح شهر نصب شود، می‌گوید: «بله، ممکن است این بنرها را یک جریان یا نهاد خاصی نصب کرده باشد که ما از آن بی‌اطلاع هستیم.» این سخنان محمدخانی در حالی است که افراد آشنا با شیوه فعالیت سازمان زیباسازی شهرداری تهران می‌گویند که نصب هر گونه بنری روی سازه‌های شهرداری، بدون اطلاع و موافقت این سازمان، غیرممکن است! منتقدان می‌گویند اگر این ادعای سخنگوی شهرداری درست باشد به معنای آن خواهد بود که هر کسی می‌تواند به راحتی برود و روی بیلبوردها یا پایه‌های سازه‌های تبلیغاتی این سازمان، هر بنری را که بخواهد، نصب کند.

سخنگوی شهرداری تهران همچنین در مورد انتقادهای کاربران فضای مجازی که مدعی‌اند شهرداری تهران به دلیل حمایت از شعارنویسان، کاری برای پاک کردن آنها نکرده است هم می‌گوید: «اصلا چنین چیزی صحت ندارد؛ یکی از وظایف ذاتی شهرداری در حوزه خدمات شهری، زیباسازی و پاکسازی منظر شهری و پاک کردن عبارت‌ها و شعارها و دیوارنوشته‌ها است. حال این نوشته‌ها می‌خواهد شعارهای تجاری و تبلیغاتی باشد یا عبارت‌های توهین‌آمیزی که به صورت غیرقانونی نوشته شده است. فرقی هم نمی‌کند که دیوار خانه و یک ساختمان معمولی باشد یا دیوار سفارت. وظیفه ما پاکسازی همه آنهاست.»

سخنگوی شهرداری تهران در پاسخ به این پرسش «اعتماد» مبنی بر اینکه آیا حتما سفارت باید با آنها تماس می‌گرفت تا شهرداری برای پاک کردن این سازه‌ها اقدام می‌کرد، نیز می‌گوید: «مسلما یا باید از طریق تماس تلفنی به ما خبر داده می‌شد یا از همکاران ما این مورد را می‌دیدند و گزارش می‌کردند. در هر صورت اگر سفیر و سایران کمی صبر می‌کردند، حتما شهرداری خودش این شعارها را پاک می‌کرد.» او همچنین با انتقاد از پیگیری‌های رسانه‌ها در این باره می‌گوید: «اگر واقعا به دنبال حقیقت هستید، این سوال من را هم منتشر کنید که چطور است که چند رسانه خاص این ‌همه به دنبال جریان‌سازی در این مورد هستند؟» محمدخانی در پایان اما خبر تازه‌ای را هم در سخنان خود می‌آورد و درباره کم‌اهمیت‌ بودن این پرونده می‌گوید که «به هر حال فکر می‌کنم بنرها الان جمع شده باشند!»

درباره این موضوع اما «علیرضا نادعلی»، سخنگوی شورای شهر و نایب‌رییس کمیسیون فرهنگی اجتماعی این شورا هم توضیحات تازه‌ای را در گفت‌وگو با «اعتماد» مطرح می‌کند. او با تاکید بر اینکه واقعیت این است که ما نیز چندان در جریان اصل این ماجرا نیستیم و هنوز اطلاع چندانی از چند و چون این ماجرا نداریم، می‌گوید: «قدر مسلم این است که شهرداری صدها سازه تبلیغاتی در نقاط مختلف شهر دارد که طبیعتا نظارت روی همه آنها کار ساده‌ای نیست؛ بنابراین بعید نیست که به دور از چشم شهرداری چنین اتفاقی رخ داده باشد.»

او اما در عین حال بر این نکته هم تاکید می‌کند که مسوولیت نظارت روی این سازه‌های اطلاع‌رسانی و تبلیغاتی برعهده شهرداری است و هیچ عذر و بهانه‌ای برای قصور در این مورد پذیرفته شدنی نیست. نادعلی در این باره می‌گوید: «اینکه شهرداری و سازمان زیباسازی بر اساس وظایف خود به عنوان متولی «باید» بر چگونگی نصب بنرها و بیلبوردهای شهری نظارت داشته باشد موضوعی درست و غیرقابل انکار است ولی ممکن است برخی از مواقع جریان‌های مردمی اقدام به نصب بنرهایی روی تابلوهای شهرداری کنند که از چشم شهرداری دور بماند.»

سخنگوی شورای شهر درباره نظر و نگاه خود نسبت به این موضوع و محتوای مطرح‌ شده هم می‌گوید: «البته به عنوان شخصی که رشته تخصصی‌ام تاریخ است و با ظلم‌ها و اقداماتی که انگلیس علیه ملت نجیب ایران انجام داده آشنا هستم، کاملا با مفاد بنرهای نصب شده موافقم ولی از لحاظ حوزه کاری معتقدم که باید موضوع پیگیری شود.» با تمام این توضیحات اما هنوز یک پرسش اصلی بی‌پاسخ مانده و آن ‌هم اینکه چطور می‌شود که ماموران شهرداری از نصب چنین بیلبوردهایی در یکی از شلوغ‌ترین خیابان‌های تهران بی‌اطلاع باشند؟ پرسشی که نایب‌رییس کمیسیون فرهنگی شورا در پاسخ به آن می‌گوید: «شاید بهتر باشد در این زمینه ما به عنوان شورا موضوع را پیگیری و از شهرداری سوال کنیم.» 

با این توضیحات به نظر می‌آید اگرچه در روزهایی ابتدایی افراد و رسانه‌های فراوانی ضمن تمجید از این اقدام، به‌زعم خود مسوول و نهاد منتشرکننده این بنرها را نام می‌بردند اما حالا کسی مسوولیت این موضوع را برعهده نمی‌گیرد؛ موضوعی که شاید اهمیت آن بیش از این ماجرای خبرساز، به موارد احتمالی آینده و همچنین قوانین مصوب و مسوول مشخص فضاهای شهری برگردد.