ناسزاگویی و لب به سخن گزاف گشودن در جامعه شیوع پیدا کرده است

«جدال خرد و بی‌خردی» عنوان یادداشت روزنامه اعتماد به قلم محمد صادق جوادی حصار است که در آن آمده: به قول حضرت سعدی«تا مرد سخن نگفته باشد/ عیب و هنرش نهفته باشد»؛ اینکه برخی سیاستمداران و مدیران سخن می‌گویند و کالای اندیشه‌ای و محتوای فکر و ذهن خود را به گونه‌ای بیان می‌کنند که مطلوب خرد و خردمندان جامعه قرار نمی‌گیرد، حکایت از بی‌خردی آنهاست. ادب که برآمده از خرد است، یکی از بزرگ‌ترین نعمت‌های آفرینش است که خداوند به انسان مرحمت کرده است. به فرموده قرآن، این دسته از افراد زمانی که سخن می‌گویند، «سدید»سخن می‌گویند : «یا ایها‌الذین آمنو قولوا، قول‌سدیدا» سدید به معنای سخن مستحکم، پُر و سخنی که بنیان و ادب محکمی دارد، است. در برابر این نوع گفتار، سخن سخیف و لغو است که خداوند در قرآن باز هم به آن اشاره می‌کند: «و إِذا مرُّوا بِاللغْوِ مرُّوا کِرامًا... و چون بر لغوی عبور کنند کریمانه بگذرند. » در واقع توصیه می‌شود، وقتی به سخن بیهوده و لغو می‌رسید، کریمانه از آن بگذرید و به آن توجه نکنید.چون در جدال خرد و بی‌خردی آنچه آسیب می‌بیند، خرد است.

وقتی افراد فهمیده و با ادب با جاهلان، بی‌خردان، بی‌بهر‌گان از دانستن و فهمیدن و بی‌ادبان و فحاشان روبه رو می‌شوند به آنها سخن نیکو می‌گویند. برخی از افراد در موقعیت‌های مختلف به اندازه‌ای شیفته جاه و مقام می‌شوند که چشم بر حقایق هستی می‌پوشند و فراموش می‌کنند که چه گزاره‌ای پایدار و چه گزاره‌هایی نابود شدنی است. حقیقت هستی آن است که جز  حقیقت هیچ‌چیز پایدار نیست و جز حقیقت و حقیقت‌گویی هیچ زیوری آراسته و در شأن مردم خردمند نیست.

متاسفانه حقیقت‌خواهی، حقیقت‌جویی و حقیقت‌گویی گزاره‌ای است که برخی از مدیران کشور، قبل و پس از انقلاب از آن بی‌بهره بوده و هستند. در نقطه مقابل سیاستمداران و اندیشمندانی در این کشور حضور داشته‌اند که وقتی لب به سخن می‌گشودند، رایحه خوش رحمت، لطافت عشق و محبت مشام و جان مردم را معطر می‌کرده و مردم از شنیدن سخن آنها به وجد می‌آمدند. هرچند اینگونه افراد معدود بودند اما اثرات ماندگاری در این کشور ثبت کرده‌اند. افرادی که گفتمان آنها از منشأ خرد نشات گرفته بود و سخن آنها مزین به خیراندیشی، فهم و ادب بوده است.

متاسفانه یکی از موضوعاتی  که طی سال‌ها و دهه‌های اخیر به‌رغم تلاش‌های خیرخواهان شیوع پیدا کرده، ناسزاگویی، ناشایسته‌خواهی و تهمت و بهتان و لب به سخن گزاف گشودن است. به گمان من کسانی که اینچنین به روح جامعه جسارت می‌کنند، در نزد مردم جایگاهی نخواهند داشت.