محمد مهاجری از نقدهای علنی اژه‌ای به دستگاه قضا رمزگشایی کرد؛ استفاده از فشار افکار عمومی برای اصلاحات داخلی

محمد مهاجری در یادداشتی با عنوان «محسنی اژه‌ای پشت بلندگو چه می‌خواهد بگوید» در روزنامه اعتماد نوشت: رییس محترم قوه قضاییه گاه و بیگاه در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌ها و جلسات، تک‌مضراب‌هایی در نقد بعضی رفتارهای قوه تحت مدیریتش دارد که بیشتر به کنایه شبیه است. وقتی او از احکامی سخن می‌گوید که موجب وهن دستگاه قضاست، یا بر لزوم متناسب بودن وثیقه با اتهام تاکید می‌کند، یا رعایت حقوق متهم را یادآور می‌شود، مخاطب اظهاراتش شهروندان عادی نیستند. روی صحبت او با مدیران و قضات دادگستری در سطوح مختلف است.

این مطالب می‌تواند در قالب دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های داخلی هم ابلاغ شود؛ پس اصرار رییس قوه قضاییه برای رسانه‌ای کردن آن چیست؟ وقتی برای جرمی مانند بی‌حجابی در یک شعبه دادگاه احکام غلاظ و شدادی چون نظافت اماکن عمومی یا شستن میت و ارجاع به روانپزشک صادر می‌شود و در همان حال و برای همان جرم در دادگاه دیگری با احکامی نرم‌تر روبه‌رو می‌شویم، به چه تحلیلی می‌رسیم؟ قطعا هر دو قاضی دارای استقلال بوده‌اند. اما یکی حکمی داده که به‌زعم رییس قوه موجب وهن است.

به نظر می‌آید آقای اژه‌ای می‌خواهد از فشار افکار عمومی، نخبگان و دلسوزان برای اصلاح یک روند داخلی در دستگاه‌های تابعه خود بهره گیرد. با اینکه معمولا قوه قضاییه در برابر انتقادات افراد و رسانه‌ها سکوت نمی‌کند و غالبا به دفاع از عملکرد خود می‌پردازد اما در برابر حملات حقوقدانان، رسانه‌ها و فضای مجازی به احکام اخیر، نه در لاک دفاعی و توجیه رفت، نه حتی از معتبر بودن احکام به اعتبار استقلال قاضی سخن گفت. برعکس، هم رییس و هم معاون اول قوه از موضع منتقدان حمایت کردند. چندی پیش نیز آقای محسنی اژه‌ای به لزوم محدود کردن اختیارات ضابطان قوه قضاییه اشاره کرد و تلویحا این برداشت عمومی را که گاهی تکلیف پرونده را آنها تعیین می‌کنند و عملا در مقام شاکی، ضابط و قاضی می‌نشینند، تایید کرد.

رویکرد آقای محسنی اژه‌ای برای آنکه عملکرد قوه قضاییه باید به جان مردم بنشیند و طعم عدالت (ولو به‌طور نسبی) به کام شهروندان خوش بیاید، اقدامی اسلامی، انسانی و ملی است و باید از سوی اهالی فن، رسانه‌ها و نخبگان جامعه تحویل گرفته شود. این رفتار نشانه آن است که دستگاه قضا بیش از پیش‌نیاز به حمایت از جامعه را حس کرده و اگر چنین اتفاقی ادامه یابد، شهروندان را نیز به احقاق حق‌شان امیدوار می‌سازد.

آنچه آقای محسنی اژه‌ای اصطلاحا از پشت بلندگو می‌گوید، گروه‌های فشار، مدعیان نفوذ در قوه قضاییه را قطعا خواهد رنجاند و اصلا بعید نیست در قالب حمله یا سعایت علیه او تبلور یابد. کسانی که رقیبان سیاسی یا افراد خاصی را با قاطعیت تهدید می‌کنند که فلان حکم را از دادگاه علیه‌شان خواهند گرفت با موضع جدید قوه قضاییه باید ماست‌شان را کیسه کنند، هر چند که رییس قوه کار سختی  در پیش دارد تا ریشه باندهای پرقدرت را بخشکاند. این نوشته کوتاه قطعا قصد کتمان کاستی‌های بسیار جدی سیستم دادگستری کشور را ندارد، اما گام مهمی را که برداشته شده در راستای اصلاح مجموعه مفید می‌داند.