تحولات جدید بین ایران و آمریکا؛ کاهش تنش یا تفاهم؟

خبرگزاری رویترز گزارش داد: تحلیلگران بر این باورند که کند شدن سرعت غنی‌سازی اورانیوم در سطوح بالا در ایران می‌تواند به کاهش تنش‌های ایران و آمریکا کمک کند اما این، به معنای پیشرفت به سوی توافق هسته‌ای گسترده‌تر پیش از انتخابات ۲۰۲۴ ریاست جمهوری آمریکا نیست.

بر اساس جدیدترین گزارش‌ دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل که رویترز مشاهده کرده، ایران میزان خلوص اورانیوم غنی‌ شده خود تا سطح ۶۰ درصد را کاهش داده و بخش کوچکی از ذخایر ۶۰ درصدی خود را نیز رقیق کرده است.

به گفته تحلیلگران منع اشاعه، کاهش سرعت هسته‌ای ایران ممکن است برای ایالات متحده و ایران کافی باشد تا به کندوکاو کردن در آنچه که آنها به عنوان «تفاهمات» توصیف می‌کنند - چیزی که واشنگتن هرگز به آن اذعان نکرده است - در راستای کاهش تنش‌ها بر سر موضوعات هسته‌ای و دیگر مسائل ادامه دهند.

این تحلیلگران تاکید دارند که این، لزوماً به معنای هیچ محدودیت واقعی برای برنامه هسته‌ای ایران تا پیش از انتخابات ۵ نوامبر ۲۰۲۴ در ایالات متحده نیست اما ممکن است به جو بایدن، رئیس جمهور این کشور که برای انتخاب تلاش می‌کند، کمک کند تا از یک بحران سیاسی با ایران رهایی یابد.

هنری روم از موسسه «واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک» در این باره گفت: کاهش سرعت انباشت اورانیوم ۶۰ درصدی نشانه روشنی است که تهران برای پیشبرد «تفاهمات» کاهش تنش با واشنگتن آمادگی دارد.

وی افزود: کاهش سرعت ذخیره اورانیوم با غنای بالا و توافق مبادله زندانیان ایران و آمریکا در ماه جاری (میلادی) زمینه را برای دیپلماسی بیشتر در پاییز امسال پیرامون برنامه هسته‌ای فراهم کرد، البته بدون هدف دستیابی به یک توافق جدید تا پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده.

این کارشناس همچنین تصریح کرد: احتمالاً برای واشنگتن محدودیت‌هایی برای آنچه ایران باید برای هدف «کاهش تنش‌ها» انجام دهد، وجود دارد. ایران احتمالاً از این مرز عبور کرده است.

اریک برویر، تحلیلگر موسسه «ابتکار تهدید هسته‌ای» نیز با بیان اینکه «ایران ترمز برنامه هسته‌ای خود را نمی‌کشد» خاطر نشان کرد: گام‌هایی که ایران برداشته، نسبتاً کوچک است اما در حال حاضر هدف از سیاست کاهش تنش واشنگتن، حل موضوع هسته‌ای نیست بلکه ایجاد یک زیرساخت سیاسی و پرهیز از بحران است.

 الیوت آبرامز، نماینده ویژه دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا در امور ایران که به نظر می‌رسد از این وضعیت راضی نیست با اشاره به افزایش صادرات نفت ایران علی‌رغم تحریم‌های آمریکا و انتقال شش میلیارد دلار از وجوه ایران از کره جنوبی به قطر به عنوان بخشی از توافق تبادل زندانیان گفت: آن‌طور که به نظر می‌آید دولت بایدن تا انتخابات سال آینده مایل است بهای غنی‌سازی گسترده ایران را بپردازد.

در این میان، وزارت امورخارجه آمریکا نیز از پذیرفتن اینکه با ایران به توافقی بر سر برنامه هسته‌ای این کشور دست یافته است، سر باز می‌زند، چراکه طبق قانون چنین توافقی نیازمند بازنگری کنگره است.

رویترز با اشاره به خروج یک‌جانبه آمریکا از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ در زمان ریاست جمهوری ترامپ و بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران افزود: جو بایدن از زمان روی کار آمدن خود در کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۱ تلاش کرد توافق هسته‌ای با ایران را بازگرداند اما این تلاش‌ها تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده است.

یک دیپلمات غربی در پاسخ به این سوال که چرا ایران برنامه هسته‌ای خود را کند کرده است، گفت: من فکر می‌کنم این بخشی از گفت‌وگوهایی است که آنها با ایالات متحده داشته‌اند و بخشی از توافقی گسترده‌تر است؛ معامله بدون توافق.

او افزود: این، از هیچی بهتر است اما من به سختی آن را به عنوان یک پیشرفت عظیم به حساب می‌آورم.