مجلس خبرگان نهادی است که مشابه در دنیا ندارد؛ در هیچ‌جای دنیا این رهبری به صورت ولایت فقیه با این شرایط سخت وجود ندارد

آیت الله محمدی عراقی عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: من نمی‌گویم همه مذاکرات در جلسات مجلس خبرگان منتشر شود ولی معتقدم ۹۰ درصد از مذاکرات مخل مبانی اسلام نیست و نباید مردم از آن بی اطلاع باشند.

به گزارش تسنیم بخش های از گفت و گوی آیت‌الله محمود محمدی عراقی، نماینده کرمانشاه در مجلس خبرگان رهبری و عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام را در ادامه می خوانید:

​

• مجلس خبرگان حقیقتاً یک نهادی است که به نظر من، مشابه در دنیا ندارد و شناخته شده نیست حضرت آقا هم اشاره فرمودند این نهاد مستقل،‌ منحصر به فرد در هیچ جایی در دنیا چنین چیزی نیست طبیعی هم هست هیچ جا ولی فقیه ندارند با این شرایط، شرایطی که در قانون اساسی در اصل پنجم و ۱۰۹ ذکر شده است و وظایف یازده‌گانه‌ای که برای رهبری در اصل ۱۱۰ که ۱۱ وظیفه ذکر شده و وظایف سنگینی که شرایط رهبر را سخت می‌کند. تشخیص این شرایط خیلی مهم است و مهمتر از آن مراقبت از استمرار این شرایط است.
• وظیفه‌ خبرگان باید بخوبی توسط رسانه‌ها برای مردم باز شود تا جایگاه خبرگان و مسئولیت سنگینی که بر عهده دارد روشن شود. جایگاه نمایندگان خبرگان رهبری بسیار حساس است و مسئولیت بسیار سنگینی برعهده دارند. هم مسئولیت شرعی و هم قانونی. چرا که باید جوابگوی هزاران بلکه میلیون‌ها نفر باشند. سازوکار مجلس خبرگان در دنیا بی‌نظیر است و نمونه مشابهی ندارد که اگر رئیس یک کشور یا شخص اول کشور یک گناه فردی انجام بدهد، برکنار شود.
• همه کشورهایی که به هر اندازه از دموکراسی برخوردار هستند، مجلس دارند، نمایندگان مردم انتخاب می شوند، قانون گذاری می‌کنند ولی در هیچ جای دنیا این رهبری به صورت ولایت فقیه با این شرایط سخت وجود ندارد.
• مجلس خبرگان دو تا وظیفه مهم دارد یکی همین مسئله انتخاب رهبری در شرایطی که لازم باشد.
• بعد از اینکه امام رحلت کردند از یک طرف دشمنان تحلیل داشتند که جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی دیگر تمام شد و امام جانشینی ندارد و از سوی دیگر اینکه دوستان هم نگران بودند بدون تعارف همه نگران بودند که چه اتفاقی می‌افتد اما خداراشکر واقعا خبرگان توانستند آن نقش حساس و اساسی و بی بدیل خودشان را در آن شرایط به بهترین وجه انجام دهند.
• وظیفه دوم خبرگان رهبری که به نظر من سخت‌تر است، وظیفه‌ای است که در اصل ۱۱۱ ذکر شده است. در اصل ۱۱۱ آمده است که هرگاه رهبر از انجام وظایف قانونی خود ناتوان شود یا فاقد یکی از شرایط مذکور در اصول پنجم و ۱۰۹ گردد یا معلوم شود خدای ناکرده از آغاز فاقد برخی از شرایط بوده از مقام خود برکنار خواهد شد.
• شما این متن را در هیچ قانون اساسی پیدا نمی‌کنید. نکته‌ای که اینجا وجود دارد این است که نیاز نیست کسی رهبر را برکنار کند و خود به خود برکنار خواهد شد اما ضامن اجرای آن چیست؟ پاسخ این است که تشخیص این امر به عهده خبرگان مذکور در اصل ۱۰۸ گذاشته شده است.
• در اصل ۱۰۹ شرایط و صفات رهبر به ۳ بخش تقسیم شده است. بخش اول صلاحیت علمی لازم برای تشخیص حکم خدا و آگاهی نسبت به شرایط زمان و بخش دوم مربوط به صفات معنوی از جمله عدالت و تقوای لازم برای رهبری امت اسلام و بخش سوم بینش صحیح سیاسی اجتماعی، تدبیر یعنی مدیریت، شجاعت و قدرت کافی برای رهبری است.
• این شرایط سختی است چراکه اولاً باید تشخیص داده شود بعد هم بر استمرار آن مراقبت شود. با توجه به اینکه مجلس خبرگان در سال تنها دو بار جلسه عمومی دارد نمی‌تواند این وظیفه را دنبال کند. بنابراین از طریق کمیسیون‌های دائمی که حدود ۸ کمیسیون است این وظایف خودش را انجام می‌دهد. در بین این ۸ تا کمیسیون به نظر من مهمترین آنها کمیسیون اصل ۱۰۷ و ۱۰۹ که وظیفه آنها بررسی دائم در مورد کسانی که احتمالاً صلاحیت‌های مربوط به رهبری را دارند.
• اینها تغییر می کنند انتخابات هیئت رئیسه و اعضای کمیسیون ها سالانه است هر سال اینها تغییر می کنند.
• آن کمیسیون ۱۱ عضو اصلی و ۵ عضو علی البدل دارد، تقریبا همه کمیسیون‌ها عددش همین است. اصل ۱۰۷ و ۱۰۹ وظیفه‌اش این است تعدادی از بین خودشان به صورت مخفیانه انتخاب می‌کنند و روی افراد مطالعه می‌کنند.
• ده‌ها پرونده برای افراد تشکیل دادند و سوابق علمی و انتخاباتی را بررسی و مطالعه می‌کنند منتها برای اینکه سواستفاده نشود اعلام رسمی نمی‌شود.
• متاسفانه یک مصوبه‌ای در خود خبرگان هست که کسی هم آنها را مجبور نکرده است و جزو مصوبات خود اعضا است مبنی بر اینکه عمده مذاکرات خبرگان محرمانه است. یعنی خبرنگاران را دو بار در صحن خبرگان راه می‌دهند یک بار در شروع اجلاسیه که نطق رئیس را استماع می‌کنید و یکی هم آخر جلسه که بیانیه را بخوانند.
• مردم حق دارند و برای‌شان سوال است که در این مدت یا در کمیسیون‌ها چه می‌گذرد. منتها خبرگان شورای نگهبان ندارد که اگر خلاف قانون اساسی عمل کند جلویش را بگیرد ولی من اعلام کردم قانون اساسی ما می‌گوید انتشار همه اخبار و اطلاعات برای مردم آزاد است الاّ در دو چیز، یک اینکه مخل مبانی اسلام باشد و دوم برخلاف امنیت ملی باشد. من نمی‌گویم همه مذاکرات منتشر شود ولی معتقدم ۹۰ درصد از مذاکرات مخل مبانی اسلام نیست و نباید مردم از آن بی اطلاع باشند.
• خبرگان به خاطر آن تعهد دینی که دارند می‌توان گفت که مسئولیت شرعی خودشان را انجام می‌دهند. مثلاً کمیسیون اصل ۱۱۱ مجلس خبرگان که اصطلاحاً کمیسیون تحقیق نام دارد به طور مرتب جلسات خود را برگزار می‌کند ولی به نظر من به دلیل اینکه این دیدگاه وجود دارد که عده‌ای تصور می‌کنند اگر این کمیسیون بخواهد گزارش فعالیت‌هایش را بدهد این موضوع موجب تضعیف رهبری می‌شود، این کار صورت نمی‌گیرد در حالی که به نظر من این برداشت اشتباه است و بنده معتقدم انتشار گزارش‌ها موجب تقویت رهبری خواهد شد.
• به نظر بنده در عین حالی که خبرگان با دقت و وسواس و احساس مسئولیت شرعی و قانونی سعی در انجام وظایف خود می‌کنند ولی این مسئله ۱۰۰ درصد نیست و مجلس خبرگان خیلی بیش از این ظرفیت دارد.
• در همین قانون اساسی ذکر شده که رهبر می‌تواند بعضی از وظایف خود را به جایی که صلاح می‌داند محول کند. این موضوع اتفاق افتاده است. مثلاً تعیین سیاست‌های کلی کشور طبق همین اصل قانون اساسی جزو ۱۱ وظایف رهبری است و این را حضرت آقا تاحدودی به مجمع تشخیص مصلحت نظام محول کردند.
• یک وظیفه دیگر، نظارت بر اجرای این سیاست‌هاست که باز این از شئون وظایف رهبری است که باز هم ایشان این را محول کردن به هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام که الان حتی قوانین مجلس از نظر انطباق با سیاست‌های کلی در مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد بررسی قرار می‌گیرد.
• یکی دیگر از وظایف رهبری، رصد کردن مسائل راهبردی و بنیادی نظام است که آیا مسائل راهبردی رو به پیشرفت است یا خدای نکرده متوقف شده است. باز آقا این وظیفه را محول کردن به خبرگان و فرمودند شما یک هیئت اندیشه‌ورز تشکیل بدهید. مثال هم زدند و گفتند مثلا دینداری یکی از اهداف و راهبردهای مهم انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی بوده آیا دینداری مردم بعد از انقلاب بهتر شده یا خدایی نکرده پس رفت داشتیم یا توقف داشتیم.
• عدالت یکی از مهمترین این اهداف و آرمان‌های انقلاب است؛ آیا دستگاه قضایی یا دستگاه‌های دیگر در تحقق این اصل عدالت رو به پیش هستند یا توقف یا پسرفت. خب این هیئت تشکیل شد و کارهایی هم صورت گرفت و یک بار هم گزارش خدمت حضرت آقا داده شد ولی این کار یک کار مستمر است باید حداقل سالی یک بار این گزارش داده شود به نظر من چه اشکالی دارد که این گزارش به مردم داده شود. اینها نقاط قوت است و نقاط ضعف نیست.
• در یکی از دیدارها حضرت آقا فرمودند با توجه به اهمیت جایگاه خبرگان چرا نباید شما مثل یک مجلس بین المللی قطعنامه صادر کنید؟ حضرت آقا انتظار دارند که خبرگان قطع نامه لازم‌الاجرا صادر کنند و بگویند دولت و مجلس موظف است ظرف یک مدت مشخص، فلان کار را به نتیجه برساند. ایشان چنین جایگاهی را برای مجلس خبرگان متصور هستند ولی هرچه تلاش شد ما متاسفانه نتوانستیم این مسئله را محقق کنیم و من اعتراف می‌کنم که فقط به همان بیانیه اکتفا می‌شود که البته این بیانیه به قدری روتین است که شما خبرنگاران می‌توانید حدس بزنید که این بیانیه با چه ساختاری منتشر می‌شود.
• ممکن است کسی بگوید اگر ما قطعنامه صادر کنیم و اجرا نشود خوب نیست؛ خب مگر قطعنامه‌های سازمان ملل همه‌اش اجرا می‌شود ولی نفس صدور قطعنامه نشان می‌دهد موضوع مهم کشور ما مثلاً مسئله معیشت است. چه اشکالی دارد. البته این کار را می‌کنیم یعنی در اجلاس‌های خبرگان، رئیس جمهور، وزرا و رئیس دستگاه قضایی می‌آیند و نمایندگان خبرگان از آنها سوال می‌کنند و آنها جواب می‌دهند ولی متاسفانه انعکاس پیدا نمی‌کند، تحت این عنوان که مذاکرات مجلس خبرگان محرمانه است و در نتیجه مردم از آنها مطلع نمی‌شوند.
• من کاملاً به مردم و شما حق می‌دهم که ما را مورد سوال قرار بدهید و مطالبه کنید که آیا واقعاً مذاکرات و مصوبات مجلس خبرگان مخل اسلام یا مخل امنیت ملی است؟ اگر نیست با توجه به اصول صریح قانون اساسی چه وجهی دارد که اینها منتشر نمی شود و مردم اطلاع پیدا نمی‌کنند.
• خبرگان براساس یک آیین نامه ۹۴ بندی اداره می‌شود که مصوب خودش هم هست. یکی از این بندها این است که بر اساس اصل ۱۰۸ قانون اساسی نوشته شده تصریح داردکه قانون مربوط به تعداد و شرایط خبرگان و کیفیت انتخاب آنها و آیین‌نامه داخلی جلسات آنان برای نخستین دوره باید به وسیله فقهای اولین شورای نگهبان تهیه شود و با اکثریت آرا آنان تصویب شود و به تایید نهایی رهبر انقلاب برسد که در همان دوره به تایید امام خمینی رسید.از آن پس هرگونه تغییر و تجدیدنظر و تصویب سایر مقررات مربوط به وظایف خبرگان که ایین نامه هم شامل آن می‌شود در صلاحیت خود خبرگان است.
• همان مصوبه‌ای که در مجمع و شورای عالی انقلاب فرهنگی هست، در مجلس خبرگان نیز به تصویب رسیده است که بنده در در هر سه مورد با کلیت موضوع مخالفم. البته نمی‌گویم مطلب محرمانه‌ای گفته نمی‌شود و گزارش محرمانه‌ای ارائه نمی‌شود اما حکم کلی بودن به نظر من خلاف قانون اساسی است. من امیدوارم آیین نامه داخلی مجلس خبرگان در دوره آینده در این رابطه اصلاح شود.