تناسب بین جرم و مجازات در صدور احکام مدنظر قرار گیرد؛ تبعیض بین متهمان برداشته شود

حجت الاسلام والمسلمین محمدتقی فاضل میبدی استاد دانشگاه مفید اظهار داشت: بعضی قوانینی که در احکام مدنی و جزایی ما وجود دارد از دقت کافی برخوردار نیست؛ از سال ۱۳۶۰ تاکنون خیلی قوانین وضع شده و اصلاحاتی هم در آنها صورت گرفته اما این انتظار نهایی که در جامعه مشکلاتی ایجاد نشود در قوانین ما وجود ندارد؛ خیلی چیزها را می شود جرم انگاری کرد اما اینکه این جرم انگاری در جامعه چقدر اثر دارد، مهم است لذا معتقدم در گروهی از قوانین باید بازنگری صورت بگیرد.

به گزارش شفقنا بخش هایی از گفت و گوی فاضل میبدی را در ادامه می خوانید:

 

• در قانون استخدام قضات، زن حق رای در دستگاه قضایی ندارد البته نسبت به سابق که هیچ جایگاهی در دستگاه قضا برای زن قائل نبودند، تغییر کرده و حداقل جایگاه مشاورت به زن آن هم در دادگاه های مدنی خاص و خانواده داده اند، اما زن هنوز حق انشای رای ندارد.
• چطور می شود که پسر جوانی که لیسانس گرفته می تواند بر مسند قضاوت بنشیند، اما خانمی که دکترای حقوق را گرفته و علم او در سطح بالایی است اجازه انشای رای نداشته باشد؟
• برخی از احکام که توسط قضات انشاء می شود، وقتی به جامعه می آید بازتاب های خیلی منفی دارد و این بازتاب در اجرا بیشتر است.
• اینکه فردی در سطح کلان اختلاس یا کار خلاف کلانی مرتکب شود، اما به دلیل مصلحت های سیاسی او را در ردیف متهمان اصلی قلمداد نکرده و برای او پرونده قضایی تشکیل ندهند و به استعلام اکتفا کنند، اما جوانی که خیابان آمده و فریادی هم کشیده، پرونده تشکیل داده و حکم سنگینی صادر شود، صحیح نیست. خطر کسی که در بدنه حاکمیت است یا با مقامات بالا در ارتباط است، و اختلاس مالی می کند، به مراتب برای نظام خیلی بیشتر است.
• برخی قوانین قضایی جای بحث دارد و باید بازبینی شوند همچنین اجرا و انشای این قوانین برای مصادیقی که به وجود می آید جای بحث دارد و دیگر آنکه تبعیضی که بعضا در قوه قضائیه بین متهمان وجود دارد هم باید برداشته شود.
• اسلام دینی است که به ریشه ها کار دارد و ظلم و عدالت را مورد توجه قرار می دهد. همانطور که در قرآن هم آمده است «مبادا ذهنیت های منفی نسبت به یک فرد سبب صدور احکام سنگین می شود». یا جای دیگر قرآن می فرماید: «سعی کنید عدالت را اجرا کنید ولو به زیان خویشان شما باشد». این دو آیه قرآن کریم خیلی مهم است ولی به آن توجه ندارند.
• الان پاره ای از احکامی که صادر می شود، به نظر فاقد روح قانون و عدالت اسلامی و درنتیجه فاقد اخلاق است.
• مواردی که در باب حدود در قرآن آمده بحث دیگری است، اما اینکه به اندک چیزی حکم به اعدام داده شود صحیح نیست. آنچه قضات باید در صدور احکام بدان توجه کنند اولا «تناسب جرم و مجازات» است، ثانیا میزان بازدارندگی مجازات است، ثالثا اگر الان برای قاچاق مثلا ۱۰ مورد اعدام کردید و دیدید در جامعه تاثیر ندارد باید در آن تجدیدنظر کرد. ولی متاسفانه در قانونگذاری و اجرای قانون، روح و فلسفه قانون در نظر گرفته نمی شود.
• قانونگذار باید جنبه های روانشناختی، جامعه شناسی و جرم شناختی مساله را درنظر بگیرد. اینکه بدون توجه به اینها صرفا قانون وضع شود، اشتباه است. در وضع قانون مجازات آنچه مهم است، بازدارندگی جرم است یعنی در جامعه جرم نباشد، بی عفتی نباشد، سرقت نباشد.
• برخی آقایان معتقدند مجازات هایی که در روایات و آیات تصریح شده است جنبه تعبدی دارد اما شخصا معتقدم بعضا اینها تعبدی نیست بلکه قرآن خواسته مجرم مجازات شود تا آن جرم در جامعه از بین برود و لذا مجازات مناسب آن جامعه بوده است اما وقتی این مجازات در جامعه امروز اثر ندارد باید فکر دیگری کرد.
• صداوسیما می بایست میزگردی را تشکیل دهد و از حقوقدانان و روانشناسان و جامعه شناسان دعوت شود تا قانون را نقد کنند. تاکنون هیچ میزگرد و مناظره ای درباره قوانین برگزار نشده است درحالیکه قوانین فعلی نیازمند نقد است تا اشکالات آن مشخص شود.
• مسائلی در کشور وجود دارد که ابتدا به ساکن مهم نبوده و با ساده ترین راه می شد حل شود، اما بر اثر برخوردهای خشن و قتل برخی افراد کار به جایی رسیده که مساله سیاسی شده و افراد ملت رودرروی هم قرار گرفتند.
• هنگام قضاوت تمام حبّ و بغض های مربوط به یک جریان سیاسی یا خط سیاسی را کنار بگذارند و نکته مهم دیگر آنکه هیچ عامل نفوذی در آنها به کار نیفتد.
• متاسفانه پدیده رشوه در برخی جاها در دستگاه قضایی وجود دارد و این مسئله می تواند حتی برخی قضات خوشنام ما را خراب کند. بر این باور هستم که دستگاه قضایی ما نتوانسته مساله رشوه را ریشه کن کند.