خانه‌موزه سیمین و جلال آل احمد هفته آینده افتتاح می‌شود

اعتمادآنلاین| عملیات مرمت خانه سیمین دانشور و جلال آل احمد به تازگی توسط شهرداری تهران تمام شد و قرار است فردا 8 اردیبهشت، همزمان با سال روز تولد سیمین دانشور این خانه ارزشمند به عنوان پاتوقی فرهنگی در اختیار شهروندان قرار بگیرد.

سنگ بنای خانه ای که در محله دزاشیب جا خوش کرده، سال 1331 گذاشته شد؛ همان سالی که سیمین دانشور برای تحصیل در مقطع دکترا به امریکا مهاجرت کرد و‌ جلال آل احمد هم نقشه آجر به آجر خانه را می کشید. سیمین که از امریکا برگشت شیرازه زندگی این دو‌ نویسنده در خانه دزاشیب شکل گرفت و در دهه های 30 و 40 به مهم ترین پاتوق فرهنگی و حتی سیاسی تبدیل شد.

بعد از مرگ جلال آل احمد در سال 1348 خانه همچنان به خاطر حضور سیمین دانشور پر رفت و آمد بود تا آن که در سال 90 بعد از مرگ سیمین، در آن بسته شد.

کش و قوس های یک خانه

سه سال پس از مرگ سیمین دانشور، شهرداری تهران با سودای ایجاد پاتوقی برای اهالی ادبیات، خانه سیمین و‌جلال را که در سال 1383 ثبت ملی شده بود، خریداری کرد.

البته خرید خانه هم کش و قوس های خودش را داشت؛ منازعه ای سه ضلعی میان ویکتوریا دانشور خواهر سیمین که ملک را به شهرداری تهران فروخته بود، لیلی ریاحی فرزندخوانده سیمین که خود را وارث قانونی سیمین دانشور معرفی می کرد، معامله را از اساس مردود می شمرد و در نهایت محمد حسین دانایی فر خواهرزاده جلال آل احمد که از ابتدا با فروش و مرمت خانه مخالف بود.

اختلاف میان ورثه از سال 93 به بعد موجب شد تا شهرداری تهران برای حل موضوع با طمانینه کار مرمت و‌ بازسازی خانه را انجام دهد و حتی در مقاطعی به شکل موقت کار را تعطیل کند. در تمام این مدت هم خواهرزاده جلال آل احمد با انتقاد از نحوه مرمت، بر این عقیده بود که از خانه جز ویرانه ای نمانده و مرمت به بدترین شکل انجام می شود. ادعایی که از سوی کارشناسان میراث فرهنگی مرتب رد می شد چرا که به دلیل ثبت خانه در فهرست آثار ملی، هر گونه اقدامی در آن باید با تایید و زیر نظر کارشناسان میراث فرهنگی صورت می گرفت.

روزگار 60 ساله خانه دزاشیب

فردا بعد از حدود 4 سال از خرید خانه، قرار است خانه سیمین دانشور و جلال آل احمد به عنوان پاتوقی فرهنگی افتتاح شود و از روز یکشنبه در اختیار عموم شهروندان قرار بگیرد.

در همین رابطه، جعفر رحمان زاده، مدیر عامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران در گفت و گو‌ با شهرنوشت با اشاره به روند مرمت خانه سیمین و جلال می گوید: «8 اردیبهشت همزمان با سال روز تولد سیمین دانشور از خانه سیمین و جلال رونمایی می شود و این به معنای آغاز فعالیت دوباره خانه در قالب یکی از فضاهای فرهنگی و‌ ادبی مهم کشور است.»

وی با بیان اینکه مرمت خانه حدود یک سال و نیم طول کشید، ادامه می دهد: «در بازسازی این خانه تلاش کردیم از روش های علمی مرمت استفاده کنیم تا هیچ گونه تخریب و تغییر کاربری در آن ایجاد نشود. این در حالی است که در گذشته تجربه ناموفقی در ایجاد و‌ مرمت خانه - موزه ها در تهران وجود داشت؛ به این معنا که کل فضا تخریب می شد و مجدداً ساختمان ساخته می شد، در نهایت هم با قرار دادن تعدادی عکس و‌ نشانه و حتی وسایل شخصی مشاهیر، این تلقی به وجود می آمد که این خانه-موزه به فلان شخصیت مشهور تعلق دارد. »

رحمان زاده می گوید: «در مقابل این نگاه اما به شدت اعتقاد داشتیم جز در مواردی که بحث امنیت مخاطبان مطرح است، مانند استحکام بخشی ساختمان، بازسازی شیروانی و کانال های دفع رطوبت به بخش های دیگر به شکل سخت افزاری نگاه نکنیم تا روح خانه از بین نرود.»

مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران توضیح می دهد: «به طور مثال، اگر درها و پنجره ها تعویض می شد و در و پنجره جدید با شکل و شمایل قدیم نصب می شد، کار سریع تر پیش می رفت اما اصرار داشتیم در و پنجره ای که توسط شخص آل احمد طراحی شده بود در خانه باقی بماند. حتی برای لایه برداری از رنگ درها و پنجره ها پروسه طولانی را پشت سر گذاشتیم تا آسیبی به چوب های ساختمان وارد نشود. »

آب انباری که نمایشگاه عکس می شود

رحمان زاده با اشاره به آب انباری که قرار است به نمایشگاه عکس تبدیل شود، می گوید: «در یادداشت های جلال آل احمد و عکس های ساختمان متوجه شدیم آب انباری در زیر ساختمان وجود دارد. پس از حفاری مکان دقیق آن را پیدا کردیم و تصمیم گرفتیم تا آن را به نمایشگاه عکس تبدیل کنیم، نمایشگاهی که در آن تمام فرایند ساخت منزل از سال 1331 تا مرمت آن در سال 1396 قابل مشاهده است. »

وی در پاسخ به این سوال که خانواده جلال آل احمد در روند مرمت خانه بارها به شیوه انجام کار انتقاد داشتند و‌ این انتقادها همزمان با چینش وسایل خانه اوج گرفت، عنوان می کند: «تک تک وسایل خانه اعم از کفش ها، وسایل آشپزخانه و ... به همان شکلی که به شهرداری تهران تحویل داده شد، چیده شده اند. به همین دلیل ادعاهای مطرح شده به گواه تصاویر موجود به هیچ عنوان با واقعیت همخوانی ندارد.»

مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران در بخش دیگری از سخنانش به اهمیت خانه سیمین دانشور و جلال آل احمد در تاریخ معاصر می پردازد و می گوید: «این خانه به غیر از آن که محل سکونت دو‌ تن از نویسندگان برجسته ایرانی بوده، از ویژگی منحصر به فردی برخوردار است؛ به این معنی که جز به جز مراحل ساخت توسط آل احمد مستندنگاری شده است. در واقع از میان نامه های سیمین و جلال مخاطب در جریان روز، ساعت و ارزش هر یک از آجرهایی که داخل خانه کار شده است، قرار می گیرد. »

رحمان زاده ادامه می دهد: «از طرف دیگر خانه محل رفت و‌ آمد افراد صاحب نام کشور بود و در آن آثار تجسمی بسیاری از هنرمندان مشهور مانند بهمن محصص و آیدین آغداشلو به چشم می خورد.»

بازدید از خانه سیمین و جلال تا دو هفته رایگان است

وی هزینه مرمت خانه را حدود یک میلیارد و 400 میلیون تومان اعلام می کند و درباره نحوه اداره این مکان می گوید: «شهرداری تهران مسئولیت اداره خانه را بر عهده دارد و به دلیل اهمیت مکان، ترجیح داده ایم پیمانکار به موضوع ورود پیدا نکند.»

به گفته مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران، بازدید از خانه سیمین دانشور و جلال آل احمد از روز یکشنبه، 9 اردیبهشت ماه برای عموم آزاد و تا دو هفته رایگان است. تاکنون نیز تصمیمی برای بهای بازدید از این مکان گرفته نشده است.

منبع: شهرنوشت