فرهاد؛ مردی با صدای بی‌صدا

اعتمادآنلاین| اعتراض در موسیقی ایرانی همواره با نام او گره خورده است؛ فرهاد مهراد. مشهور، محبوب، تاثیرگذار و به معنای واقعی هنرمند.

او که از کوچه پس‌کوچه‌های جنوب تهران و بدون هیچ گونه آموزش آکادمیک، موسیقی را خودآموز فرا گرفته بود در دهه 40 خورشیدی خود را به عنوان استعداد تازه موسیقی پاپ آن دوران مطرح کرد. اجرای موسیقی در کافه و رستوران‌های تهرانِ قبل از انقلاب و خوانندگی به زبان انگلیسی او را در میان قشر متوسط و مُرفه آن زمان مشهور کرده بود اما این شهرت با جایگاهی که بعدها در میان عامه مردم پیدا کرد قابل قیاس نیست.

فرهاد به درخواست اسفندیار منفرزاده و برای فیلم «رضا موتوریِ» مسعود کیمیایی برای اولین‌بار قطعه‌ای را به فارسی خواند. این همکاری شروعی بود برای آغاز جنبش موسیقی اعتراضی. آنچه که او را از دیگر خوانندگان هم‌نسلش متمایز می‌کند، خواندن همین ترانه‌های اعتراضی است که در آثار موسیقی او متبلور شده است. این عنصر در مضامین تمامی ترانه‌های او کاملاً به چشم می‌خورد.

تا سال 1357 و وقوع انقلاب اسلامی فرهاد قطعات اعتراضی بیشتری را اجرا کرد که غالباً از پرفروش‌ترین موسیقی‌های زمان خود بودند؛ از آن جمله قطعات می توان به جمعه ، شبانه یک و شبانه دو اشاره کرد.

حالا دیگر انقلاب شده بود و فرهاد که سال‌ها برای رهایی از خفقان موجود می‌خواند این بار و فقط یک روز بعد از پیروزی انقلاب اسلامی یعنی در روز 23 بهمن 1357 ترانه وحدت سیاوش کسرایی با موسیقی اسفندیار منفردزاده را در ستایش آزادی و آزادگی خواند که از تلویزیون ملّی پخش شد. در واقع فرهاد اولین خواننده‌ای بود که صدایش بعد از انقلاب نیز شنیده می‌شد.

متاسفانه فضای ملتهب دهه 60 خورشیدی گریبان فرهاد مهراد را هم گرفت و فرهاد تا سال 1373 و انشار آلبوم خواب در بیداری اجازه فعالیت در خوانندگی را نداشت.

همزمان با انتشار این آلبوم و در 9 دی 1373 انتظار چندین ساله فرهاد به پایان رسید و در سینما سپیده تهران اولین کنسرتش، در ایران پس از انقلاب بر پا شد . یک سال بعد هم او در کلن آلمان کنسرت اجرا کرد که اولین کنسرت موسیقی پاپ ایرانی بود که بعد از انقلاب مجوز اجرا در خارج از کشور را گرفت.

آلبوم «برف» که نام آن از شعر نیما وام گرفته شده بود، و در سال 1377 منتشر شد، آخرین اثر جاودانه فرهاد مهراد است. گرچه فرهاد پس از این آلبوم در صدد تهیه آلبومی به نام آمین بود که شامل ترانه‌هایی با زبان‌های مختلف می شد اما بیماری کهنه هپاتیت C مجالی برای انتشار این آلبوم نگذاشت.

بیماری روز به روز شدت می‌گرفت، تا آنجا که در خرداد 1381 برای درمان در سفری بی بازگشت به فرانسه رفت.

مرد تنها که روزی برای شهیدهای شهر می‌خواند و روز دیگر فریاد وحدت سر می‌داد در 9 شهریور 1381 در سن 59 سالگی درگذشت. گرچه جسمش دنیا را بدرود گفت اما آثارش همچنان جز بهترین قطعات تاریخ موسیقی ایران به حساب می‌آید. روحش شاد و یادش گرامی.