از بیم زیاده‌خواهی هنرمند، برای او محدودیت ایجاد می‌کنند/ هنرمندان بهتر از هر کسی می‌دانند که در چه مسیری باید حرکت کنند/ ارشاد دایه هنرمند نیست/ توقیف سلیقه مقطعی کارمندانی است که در وزارت ارشاد فعالیت می‌کنند

اعتمادآنلاین| ‌ در ماه‌های گذشته، سیدمحمدمجتبی حسینی معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نامه‌ای به مدیرکل هنرهای تجسمی با اشاره به مسائل حقوقی و شناخت از اقتضائات هنرهای تجسمی درخواست کرد که تمهیدات سازوکار و همکاری با تمامی نهادهای ذیربط برای پیشگیری از بروز مشکلات ناشی از ارائه آثار تجسمی مهیا شده و گزارش‌های ادواری به معاونت امور هنری ارائه شود. آیدین آغداشلو، نقاش و گرافیست در این مورد به اعتمادآنلاین گفت: «جریان‌های هنری تحت حمایت ارشاد هستند که این وزارتخانه، چندان مناسب عمل نمی‌کند. ارشاد خود را محدود به این کرده که از هنرمندان مورد نظرش حمایت کند، اما بحث در مورد هنرمندانی است که چندان مورد حمایت ارشاد نیستند.»

این نقاش ادامه داد: «گهگاهی این افراد به دلیل مسائلی که در کار آنها پیدا می‌شود، ارشاد می‌شوند. تنها زمان‌هایی توجهاتی به هنرمندان تجسمی می‌شود که شاید بیشتر بتوانند فعالیت کنن و شاید اندکی فضا برای کار آنها مهیا شود. در غیر اینصورت حمایت نشده و فضا برای هنرمندان خودی فراهم است.»

دوقطبی هنرهای تجسمی

به گفته این هنرمند معاصر، چنین دیدگاهی، جامعه را به سمت دوقطبی شدن پیش می‌برد؛ دو قطبی‌ای که در دایره خودی‌ها محدودتر شده است.

آغداشلو در این باره می‌گوید: «سالن‌ها در اختیار هنرمندان خودی است، امکانات در اختیار خودی‌هاست. شرایطی ایجاد شده که هنرمندان تجسمی قدیمی، یا برای حراج‌ها کار می‌کنند یا کمتر نمایشگاه هنری مورد تایید خود برگزار می‌کنند. اگر گاهی هم به هنرمندان تجسمی غیرخودی توجه شود صرفا به این خاطر است که می‌خواهند فضا آرام‌تر شود، نه برای اینکه از آن‌ها حمایت کنند.»

این منتقد هنری درباره محدودیت‌های اعمال شده در هنرهای تجسمی گفت: «هنرمندان ما در طول سال‌ها یاد گرفتند چگونه خط قرمزها را رعایت کنند، چگونه حرف بزنند و بدانند چه نگاهی چه عکس‌العملی را به دنبال خواهد داشت. بنابراین خودشان بهتر از هر کسی می‌دانند که در چه مسیری باید حرکت کنند.»

آثار بی‌خطر توقیف‌شده

به گفته آغداشلو، امکان اینکه وزارت ارشاد بتواند شرایط کنونی را بهبود ببخشد، وجود ندارد، چرا که وزارت فرهنگ و ارشادی وجود ندارد. او دراین باره گفت: «تنها افرادی هستند که آنجا اعمال سلیقه می‌کنند. در قدم اول، احترام گذاشتن به نگاه هنرمند باید اولویت باشد. اگر این احترام گذاشته شود، خیلی لازم نیست فعالیت خاصی انجام شود. بفهمند که دایه هنرمند نیستند. هنرمندان خودشان بهتر با مسائل جامعه و روزگار آشنا هستند و از دل همین کشور بیرون آمده‌اند.»

این نقاش با اشاره به توقیف آثار هنری گفت: «آثار هنری که سال‌های بسیاری در محاق توقیف بوده‌اند، پس از سال‌ها، بدون تغییر اجازه نمایش پیدا می‌کنند و اتفاق خاصی هم نمی‌افتد. این روزها اما از ترس مرگ، خودکشی می‌کنیم که بسیار کار بی‌منطقی است. شاید آن کار توقیف‌شده هیچ‌کدام از آسیب‌هایی را که حدس می‌زنند، با خودش نداشته باشد.»

به گفته آغداشلو، علت وجودی وزارت ارشاد، بیم و هراس از اتفاق‌های ناخوشایندی است که شاید از سوی هنرمندان تجسمی رخ دهد. او در این مورد می‌گوید: «تنها کافی است وزارت فرهنگ و ارشاد این موضوع را بپذیرد که هیچ‌وقت این اتفاق نمی‌افتد. آثار توقیف‌شده که به نمایش درآمدند، ثابت کردند اتفاق خاصی نمی‌افتد. نمی‌دانم چگونه می‌شود این موضوع را به وزارت فرهنگ و ارشاد منتقل کرد. این مسائل فقط سلیقه مقطعی کارمندانی است که در وزارت ارشاد فعالیت می‌کنند.»

ایجاد محدودیت‌ها از بیم زیاده‌خواهی هنرمند

آغداشلو درباره محدودیت‌های ایجادشده برای هنرمندان تجسمی گفت: «امروز یک تفکر در سطوح مختلف پیش آمده که اگر در جایی امکانی داده شود، سر قصه باز شده و زیاده‌خواهی هنرمند را به دنبال دارد. این تفکر باید اصلاح شود. این اصلاح هم فقط در صورتی رخ می‌دهد که برای هنرمند، شخصیت و احترام قائل شوند. یعنی فکر کنند که هنرمند، عمری گذرانده و مصلحت کشور را بیشتر از کارمند جوان وزارت ارشاد (که مقطعی به سمتی گمارده شده) می‌داند. خیلی نگاه بی‌منطقی است که از بیم زیاده‌خواهی هنرمند، برای او محدودیت ایجاد کنند.»