نگاهی به کارنامه 40 ساله سینمای ایران

اعتمادآنلاین| ‌ جلسه اول از سلسله نشست‌های بررسی کارنامه چهل ساله سینمای ایران با حضور امیر قادری - منتقد سینمایی - و امیرحسین علم الهدی - دبیر شورای سیاستگذاری سینمای هنر و تجربه - برگزار شد. امیر قادری با تصریح بر اشتباه بودن سیاست حمایت حاکمیتی بدون توجیه اقتصادی، فرآیند اقتصاد سینما در چهل ساله اخیر را بازتاب و حاصل همین مسیر اشتباه دانست و بر مکانیسم های اقتصاد آزاد تاکید کرد. مکانیسمی که سینما را از تلقی اشتباه فرهنگی ـ هنری پس از انقلاب، به تعریف درست مطابق با یک "صنعت" باز می گرداند.

او مکانیسم بازار آزاد را حتی برای سانسور و طرد آثار نامطلوب نیز موثر معرفی کرد؛ چرا که هر گروه از مخاطبان، فیلمهای مغایر و متضاد با چارچوب فکری خویش را تحریم خواهند کرد و در یک جامعه دینی، طبیعتا فیلمهای ضد دین نمیتوانند چرخه اقتصادی قابل توجیهی داشته باشند.

قادری در پاسخ به این سؤال که برخی آثار برجسته و درخشان سینمایی، محصول دهه شصت و سیاستهای بشدت حمایتی و دولتی هستند، گفت فیلم و سینما نباید تافته جدابافته از فرهنگ عمومی هر دوره باشد؛ وگرنه به آثاری تزیینی و جشنواره ای ختم خواهد شد.

سردبیر سایت کافه سینما با اشاره به سیاست‌های دولت امریکا در مواجهه با هالیوود، آمارهای پایین سرانه مصرف سینمایی در کشور را محصول نگاه نفتی و رانتی دانست که تولید آثار اصطلاحا شانه تخم مرغی یا تامین مالی از هر طریق ممکن را در پی داشته است.

امیرحسین علم الهدی در مقابل، ابتدا آمارهایی از سرانه پایین تعداد صندلی سینما و تعداد بلیط فروخته شده در سالهای گذشته ارائه کرد که نه تنها در مقایسه با امریکا و هند و چین و کره جنوبی، بلکه حتی در مقایسه با کشورهای حاشیه خلیج نیز فاصله ای بسیار زیاد دارد.

وی در ادامه از انحصارگرایی یک سلیقه خاص در تلویزیون که مجوز شبکه نمایش اینترنتی را نیز تحت سیطره خود گرفته، بعنوان یکی از موجبات اصلی فضای غیرقابتی در سینمای داخلی یاد کرد که نه تنها هیچ سهمی برای آثار خارجی، بلکه برای آثار برآمده از سایر سلایق داخلی هم بر نمی تابد.

دبیر شورای سیاستگذاری سینمای هنر و تجربه در ادامه، سیاستهای حمایتی جمهوری اسلامی را نتیجه فضای پس از انقلاب دانست که سینما را مؤلفه ای تمدنی و زبانی برای توسعه فرهنگ خودش می دید و در کشوری که چنین انقلاب وسیعی با آن شاخصه های فرهنگی به وقوع پیوسته، سینما نمی توانسته صرفا یک "صنعت" تعریف شود.

این پژوهشگر سینما با اشاره به بیانات امام و رهبری در این باره، سیاستگذاری حمایتی به ویژه در دهه های اول پس از انقلاب را نتیجه طبیعی دیدگاه تمدن ساز و فرهنگی معرفی کرد؛ بویژه آنکه به تعبیر وی، توده های مردم انقلابی دست به تخریب و تحریم سینماها زده بودند و برخلاف نظر امام، دیدگاه مثبتی در بدنه انقلابی نسبت به سینما وجود نداشت.

علم الهدی مشکل اصلی را در بلاتکلیف بودن پاسخ به این پرسش دانست که آیا جمهوری اسلامی از سینما چه توقعی دارد؟ مشخص نبودن رویکرد تفریحی یا فرهنگی ـ هنری یا اقتصادی یا... از نظر وی، باعث سردرگمی و بی قانونی و تصمیمات سلیقه ای و انحصارگرایانه شده و باید این سردرگمی نظری برطرف شود.

نشست فوق که با گفتگوی دوطرفه سخنرانها و مشارکت و استقبال حضار برگزار شد، در نهایت پس از دو ساعت به پایان رسید.

جلسه بعدی سلسله نشست های بررسی کارنامه چهل ساله سینمای ایران با موضوع "جریانهای هنری در سینمای قبل و بعد از انقلاب" چهارشنبه هفته آینده - هشتم اسفند - در مدرسه اسلامی هنر برگزار خواهد شد.