درخواست بهمن کیارستمی برای دریافت پرونده پزشکی پدرش، قانونی است؟

اعتمادآنلاین| دکتر احسان شمسی‌کوشکی، با اشاره به اظهارات بهمن کیارستمی مبنی بر عدم ارائه اطلاعات پرونده پزشکی پدرش گفت: همانطور که در راهنمای عمومی اخلاق حرفه‌ای سازمان نظام پزشکی مصوب شده و مورد تایید شورای‌عالی سازمان قرار گرفته، قطعا تمام اطلاعات مربوط به بیمار باید در اختیار بیمار و قاعدتا نمایندگان قانونی و اولیاء او قرار گیرد. با این حال در راهنماهای اخلاقی سازمان نظام پزشکی و منشور حقوق بیماران در مورد حفظ محرمانگی و یا افشای اطلاعات پرونده بیمار بعد از مرگ وی، به صورت اختصاصی صحبتی به میان نیامده است. اما به نظر می رسد حق دریافت اطلاعات پرونده پزشکی برای وارثان فرد متوفی باقی باشد.

او افزود: البته در برخی موارد دادن اطلاعات پرونده پزشکی افراد به بازماندگان فرد محل سؤال و پرسش است. از جمله این موارد حالتی است که فرد قبل از فوت خود صراحتا با دادن اطلاعات پرونده پزشکی خود به دیگران مخالفت کرده باشد و یا اینکه دلایل قابل توجهی وجود داشته باشد که افشای اطلاعات پرونده پزشکی بیمار به شهرت یا شخصیت فرد متوفی و یا شخص یا اشخاص دیگر لطمه جدی وارد کند. یا مواردی که افشای محتوای پرونده افراد باعث افشای اطلاعات مربوط به شخص یا اشخاص دیگری باشد که راضی به افشای اطلاعات مربوط به خود نیستند.

او با بیان اینکه هم منشور حقوق بیماران وزارت بهداشت و هم راهنمای عمومی اخلاق حرفه‌ای شاغلین حِرَف پزشکی به روشنی بیان می‌کنند که تمام اطلاعات بیماری باید در اختیار بیمار و یا اولیای او قرار گیرد، افزود: آقای بهمن کیارستمی اعلام کرده‌اند که به ایشان گفته شده که اطلاعات پرونده پزشکی محرمانه است و نمی‌تواند در اختیار خانواده بیمار بعد از مرگش قرار گیرد، اما باید توجه کرد که خانواده آقای کیارستمی حق دارند که به محتوای اطلاعات و جزییات روال کار پزشکی که برای پدرشان انجام شده، دسترسی داشته باشند، مگر اینکه به دلایل موجه از جمله دلایلی که در بالا به آنها اشاره شده است، امکان ارائه اطلاعات به آنها وجود نداشته باشد که در این حالت نیز لازم است دلیل عدم ارائه اطلاعات به روشنی به افراد اعلام شود. البته من به دلیل عدم اطلاع از این مورد خاص، صحبت آقای بهمن کیارستمی مبنی بر اینکه اطلاعات را دریافت نکرده‌اند را نمی‌توانم تایید یا رد کنم، اما اگر بدون اعلام دلایل موجهی که در بالا به آنها اشاره شد، اطلاعات را به ایشان نداده باشند، کار درستی نبوده است و ایشان باید در جریان جزییات اطلاعات قرار گیرد.

شمسی‌کوشکی ادامه داد: محرمانگی در پزشکی به این مفهوم است که اطلاعات در اختیار افرادی که واجد صلاحیت نیستند، قرار نگیرد؛ نه افرادی که حق دارند. متاسفانه گاهی در بیمارستان‌ها شاهدیم که علی‌رغم تصریح در منشور حقوق بیماران یا راهنمای عمومی اخلاق حرفه‌ای، افراد مراجعه می‌کنند و تمام پرونده بیماری‌شان را می‌خواهند، اما برخی بیمارستان‌ها مقاومت کرده و اعلام می‌کنند که فقط می‌توانیم خلاصه پرونده را ارائه کنیم. این اقدام کاملا خلاف قانون و اخلاق حرفه‌ای است و تمام اسناد قانونی کشور ما تاکید می‌کنند که پرونده پزشکی بیمار می‌تواند در اختیار بیمار، افراد تعیین شده از سوی بیمار و به جز موارد استثناء بعد از فوتش در اختیار اولیای او قرار گیرد.

او با بیان اینکه این اقدام باعث اعتماد مردم به حوزه سلامت و بیمارستان‌ها می‌شود، گفت: اگر این اطلاعات را در اختیار مردم قرار ندهیم، اعتمادشان از بین رفته و ممکن است که این ظن برای آنها تقویت شود که در بیمارستان‌ و روند درمان بیمار مسائلی رخ داده که ارائه کنندگان خدمت نمی‌خواهند بیمار از آنها اطلاع پیدا کنند. این در حالی است که در اغلب قریب به اتفاق موارد، مراقبت مناسب و قابل قبول ارائه می‌شود. بنابراین توصیه این است که در راستای حفظ و تقویت اعتماد به جامعه پزشکی حتما بیمارستان‌ها این اطلاعات را در اختیار بیمار و یا اولیای او قرار دهند.

او گفت: این گفته که بیمارستانی می‌گوید ما نمی‌توانیم اطلاعات پرونده را در اختیار ولی یا وارث قانونی بیمار قرار دهیم، درست و دقیق نیست؛ بلکه این اقدام مبتنی بر نوعی سوء برداشت از مساله محرمانگی است. محرمانگی برای کسی است که از سوی بیمار مجاز به دریافت این اطلاعات نباشد. این اطلاعات مربوط به بیمار است و پرونده پزشکی بیمار نزد بیمارستان امانت است. عجیب است که بشنویم بیمارستان یا مرجعی اطلاعات پرونده پزشکی به بیمار، ولی، نماینده یا وارث قانونی بیمار ندهد با این استدلال که این اطلاعات محرمانه است. این موضوع به نوعی سوءبرداشت و عدم درک دقیق مفهوم محرمانگی است.

او تاکید کرد: البته مفهوم حق بر دریافت اطلاعات پرونده پزشکی به این معنی نیست که افراد غیرمتخصص می‌توانند درباره پرونده‌های پزشکی قضاوت کنند؛ چراکه قضاوت در این مورد کار بسیار دشواری است.

شمسی‌کوشکی ادامه داد: پرونده آقای کیارستمی، موردی بود که جنبه اجتماعی پیدا کرده و جامعه نسبت به آن حساس شده بود و باید با همراهی خانواده‌شان بهتر مدیریت و اطلاع‌رسانی می‌شد. واقعیت این است که خطای پزشکی در همه جای دنیا رخ می‌دهد و پزشکی هم که خطای پزشکی می‌کند، مجرم، جنایتکار یا تبهکار نیست. البته باید در پزشکی تلاش کنیم تا خطاها را به حداقل برسانیم، اما به هر حال خطای پزشکی وجود دارد و یک واقعیت است. باید این درک را در مردم ایجاد کنیم که بروز خطای پزشکی یک معضل جهانی است و اما باید با تلاش مضاعف، میزان آن را کاهش داد.

او تاکید کرد: پرونده آقای کیارستمی ضمن اینکه به دلیل از دست دادن این هنرمند برجسته اتفاقی ناگوار و دردناک بود، می‌توانست فرصتی باشد که در سطح جامعه فرهنگسازی کنیم و واقعیات پزشکی را که بخشی از آن هم خطای پزشکی است، صادقانه با مردم در میان بگذاریم.

شمسی کوشکی با بیان اینکه جامعه پزشکی و نظام سلامت باید افکار عمومی را بسیار جدی بگیرد، گفت: عدم وجود ارتباط وثیق با افکار عمومی منجر به ایجاد سوءتفاهم در سطح جامعه می‌شود و باعث می‌شود که مردم به غلط احساس ظلم کنند. باید بدانیم که در فضایی که سرعت انتشار اطلاعات اعم از غلط و درست، بالاست، باید مراجع موجود در کشور با درک این شرایط، خودشان نسبت به اطلاع‌رسانی دقیق اقدام کنند. افکار عمومی مرحوم آقای کیارستمی را می‌شناسد، افکار عمومی هر روز به دکتر و بیمارستان مراجعه می‌کنند و به نوعی مواجهه با حوزه سلامت تجربه روزمره آنهاست. حال اگر درباره پرونده‌ای که تا این حد رسانه‌ای می‌شود، به صورت درست و اقناعی صحبت نکنیم و ضمن حفظ جنبه‌های اخلاقی، واقعیات را با مردم در میان نگذاریم، ضرر کرده‌ایم.

شمسی‌کوشکی تاکید کرد: البته منظورم این نیست که باید پرونده آقای کیارستمی را در اختیار عموم قرار می‌دادیم.

او با بیان اینکه که متاسفانه در مواردی مردم اطلاعات دقیقی در مورد واقعیات نظام سلامت ندارند، گفت: نظام سلامت خدمات زیادی ارائه کرده، شاخص‌های سلامت و امید به زندگی رشد خوبی داشته است و خدمات بسیار زیادی در حوزه سلامت به صورت شبانه روزی ارائه می‌شود و بطور کلی نظام سلامت ایران، قابل دفاع است. باید به جا از آن دفاع کنیم و اگر اشکالی هم وجود دارد، آن را بپذیریم و در صدد رفع اشکالات برآییم.

منبع: انتخاب