هیچکاک که بود؟/ مردی که داستان‌گویی را از خود داستان بیشتر دوست داشت/ نخبه‌ای که اسکار نداشت/ هیچکاک، خالق سینمای معمایی و دلهره+ تصاویر

اعتمادآنلاین| علی پاکزاد- هیچکاک را کمتر کسی است که نشناسد. کارگردانی که از بازیگرانش مشهورتر است. استاد دلهره و سازنده بیش از 50 فیلم معمایی. بی‌دلیل نیست که بسیاری او را از تاثیرگذارترین فیلمسازها می‌دانند. فیلم‌های این کارگردان انگلیسی همچنان در فهرست پربیننده‌ترین فیلم‌های جهان است. می‌گویند او در عصر بازیگرسالاری، به هیچ ستاره‌ای باج نداده است. با این همه، هیچ بازیگر و ستاره‌ای یافت نمی‌شد که آرزومند بازیگری در فیلم‌های این مرد بداخلاق چاق اما کاربلد نباشد.

تولد

تولد خالق سینمای «معمایی» و «جنایی» دنیا، آلفرد هیچکاک، امروز است. او در 13 آگوست سال 1899 در لندن به دنیا آمد. هیچکاک جزو اولین کارگردان‌های سینمای تاریخ است که الگو و سینمایی اختصاصی را به دنیا معرفی کرد. این کارگردان بریتانیایی عمده فعالیت‌های خود را در خاک آمریکا ثبت کرده و در سال 1956 رسماً تابعیت ایالات متحده را کسب کرد. هیچکاک فرزند یک سبزی‌فروش کاتولیک بود و در خانواده‌ای به شدت مذهبی به دنیا آمد.

فعالیت‌های حرفه‌ای

هیچکاک به عنوان کارگردانی مطرح معرفی می‌شود که حتی نام و آوازه‌ او از بازیگران مشهور دهه‌های 40، 50 و 60 میلادی در سینمای آمریکا و انگلستان بیشتر است. او در زمره فیلمسازانی است که بازیگرسالاری را هیچ‌گاه به رسمیت نشناخت. این کارگردان مطرح انگلیسی‌آمریکایی بیش از 60 اثر سینمایی از خود به جای گذاشت.

تاثیر از سینمای اکسپرسیونیسم تا گریفیث

هیچکاک را خلاقی تاثیرپذیر توصیف می‌کنند. او با اینکه سبک خاص خود را در سینما ثبت کرد، اما همواره تاثیرش از اکسپرسیونیسم و سینمای صامت آلمان بی‌بدیل است. فیلم‌های «مستاجر» و «باج‌گیری» نیز تاثیرگرفته از همین ژانر بود. آثار او را می‌توانیم تلفیقی از سینمای آلمان، شوروی و آمریکا بدانیم. «تولد یک ملت» و «تعصب» دو اثری است که هیچکاک از سینمای «دیوید وارک گریفیث» اقتباس کرده است.

کارگردانی که بازیگر بود

یکی از ویژگی‌های بارز فیلم‌های هیچکاک این است که خود او در همه آنها، حتی در یک صحنه، هرچند بسیار کوتاه، نقش‌آفرینی می‌کند. او از اواسط دهه 50 و تا ابتدای دهه 60 سریالی ساخت که به عنوان بازیگر اصلی موضوع آن را روایت می‌کرد. سریال «آلفرد هیچکاک تقدیم می‌کند» تاثیر بسزایی در مخاطبان سینمای آن زمان داشت. هیچکاک بعد از ساخت این سریال گفت:‌ «من به مانند یک فیلسوف به مردم همان چیزی را می‌دهم که می‌خواهند. آنها دوست دارند ترس و وحشت را تجربه کنند، خب، من هم همان را به آنها می‌دهم.»

مولفی که اسکار نداشت

پنج فیلم هیچکاک به نام‌های قایق نجات، طلسم‌شده، پنجره پشتی، روانی و ربه‌کا نامزد اسکار شدند اما او هیچ‌وقت نتوانست این جایزه معتبر را کسب کند. البته آلفرد در سال 1940 با ساخت فیلم «ربه‌کا» توانست جایزه بهترین تولیدکنندگی را از آن سلزنیک کند.

دوران جنگ و طنز

هیچکاک طی جنگ جهانی دوم به هالیوود رفت و فیلم‌های متعددی را که از دوران زندگی در انگلستان ساخته بود روی پرده نقره‌ای به نمایش گذاشت. او در این سال‌ها ژانر وحشت و دلهره‌آور را بیش از گذشته در سینمای دنیا معرفی کرد؛ «پرندگان» و «روانی» از جمله فیلم‌های آلفرد در این ژانر قلمداد می‌شوند. او یک اثر طنز را نیز با نام «دردسر هری» ساخت که مورد توجه قرار گرفت. او به عنوان یک کارگردان چندوجهی درباره ساخت فیلم‌هایی با ژانر‌های متفاوت گفته بود: «برای فیلمسازان دستور کارهایی هست که باید با دلایل درست به کار ببرند. نیازی به مفاهیم ژرف نیست. من به پیام فیلم توجه ندارم. من مانند نقاشی هستم که گل می‌کشد. ساخت فیلم پول فراوان می‌خواهد که مال دیگران است. وجدانم می‌گوید باید پول را به آنها برگردانم. سینما پرده‌ای است که در برابر کلی صندلی باید آن را پر کرد. باید تعلیق آفرید تا مردم دلسرد نشوند. اگر سیندرلا هم می‌ساختم، تماشاگران زمانی خوشحال می‌شدند که در کالسکه، مرده‌ای می‌گذاشتم. مخاطبان در تماشای برخی فیلم‌هایم از زور اضطراب فریاد می‌زنند. من از این پیشامد خوشم می‌آید. من روش داستان‌گویی را از خود داستان بیشتر دوست دارم.»