بررسی «نی‌نوا» حسین علیزاده بعد از 4 دهه

اعتمادآنلاین| آروین صداقت‌‎کیش، منتقد و پژوهشگر موسیقی درخصوص هدف و ضرورت نقد و بررسی آثار مهم موسیقی کلاسیک ایرانی که در زمانه خود به اندازه کافی به آنها پرداخته نشده است، گفت: بسیاری از آثار مهم موسیقی کلاسیک ایرانی، خواه به شکل تک قطعه خواه به شکل آلبوم یا اجرا، زمانی منتشر شدند که گفتگوی انتقادی و تحلیلی درباره‌ آثار منفرد موسیقی در فضای عمومی چندان رواجی نداشت. نه نوشته‌ چندان درخوری درباره‌ کیفیت و ویژگی آنها از زمان خلقشان باقی است و نه از گفتگوهای انتقادی احتمالی موسیقی‌دانان درباره‌ آنها به دلیل فراری تاریخ شفاهی رد و نشانی مانده است.

از این گذشته، حتی اگر اسناد شفاهی و مکتوب از زمان خلق و انتشار این آثار هم موجود بود نگاه دوباره و چندباره به این آثار ضروری می‌شد. آثار برجسته، بخش اعظم ارزششان را از رهایی از قید تاریخ مصرف می‌گیرند. از همین رو شایسته است در هر دوره‌ای از نو به سراغ چنین آثاری برویم و از جنبه‌ها و با نگاه‌های گوناگون آنها را بکاویم؛ زیرا چنین آثاری همواره چیزی تازه برای دریافتن در خود دارند. سلسله کارگاه‌های «واکاوی آثار موسیقی کلاسیک ایران» همین هدف را دنبال می‌کند؛ یعنی تلاشی برای بازخوانی امروزی بعضی آثار مرجع موسیقی کلاسیک ایرانی است.

او همچنین درباره انتخاب «نی‎نوا» به عنوان سرآغاز این سلسه نشست‌های کارگاهی اعلام کرد: کم‌تر اثر ارکستری‌ بی‌کلامی را می‌شناسیم که در تاریخ موسیقی کلاسیک ایرانی، ولو به یاری وسایل ارتباط جمعی دولتی، چنین در میان عامه‌ مردم شنیده شده باشد. اما آیا نی‌نوای حسین علیزاده تنها به این دلیل که در برهه‌ای خاص از تاریخ معاصر ما بسیار شنیده شده، تا این اندازه ارج کسب کرده است؟ یا ارتباطش با ویژگی‌های اجتماعی-سیاسی زمانه‌ی خودش باعث چنین جایگاهی برای آن شده است؟ نقش کیفیت موسیقایی‌ این اثر و جایی که در تاریخ موسیقی دارد در این میان چیست؟ نی نوا چگونه اثری است و چه ارتباطی با آثار پیش و پس از خود دارد؟ پاسخ به این این‌ها و پرسش‌های دیگری درباره‌ اثر در بستری از تحلیل‌های موسیقایی موضوع کارگاه نخست از سلسله کارگاه‌های «واکاوی آثار موسیقی کلاسیک ایران» را تشکیل می‌دهد.

منبع: ایسنا