شاعری که مزارش زیارتگاه ایرانیان شد
مزار حافظ زیارتگاه جملگی ایرانیان است؛ همه آنجا می‌روند تا حضور او را یا دست‌کم بخشی از آن را بازیابند تا خویشتن را بازیابند و پیام شاعر را در سویدای دل بشنوند.
اعتمادآنلاین| مرحوم داریوش شایگان فیلسوف، نویسنده و هندشناس در کتاب خود با نام پنج اقلیم حضور سخن از شاعرانگی ایرانیان به میان می‌آورد. مقصود او از شاعرانگی، حکمفرمایی شعر و شاعری و ادب بر ذهن و زبان یک قوم است.
شاکله ذهنی‌ای که بیشتر از عقل منطقی، استدلالی و ارسطویی، رنگ و لعاب هیجان و عاطفه و رانه ذوق ادبی بر آن حاکم است.
روحیه‌ای که فارغ از داوری ارزشی، شعرپسند است، شاعرانه می‌نویسد، شاعرانه تعقل می‌کند، در ذهن کم‌سوادترین افرادش شعری وجود دارد و در پشت ماشین‌های سنگین جاده‌هایش بیتی نقش بسته است.
پرسش شایگان در کتاب خود از چرایی این موضوع است. او به صراحت می‌پرسد ارج و منزلت ایرانیان برای شاعرانشان حاصل چه برداشتی است؟
پیوند و ارتباط درونی ایرانیان با شاعران بزرگشان از چه سنخ است که چنین به اعماق سرشتشان رسوخ کرده و سایه سنگین بر جهان‌بینی‌شان افکنده است؟
او می‌گوید از زمان کودکی حیرت می‌کرده که اطرافیانش آنقدر شعر از بَر دارند. چیزیکه بعدها با تجریه زندگی در غرب، به این نکته پی می‌برد که به ندرت می‌توان فردی انگلیسی یا فرانسوی را پیدا کرد که اشعار راسین، ویکتور هوگو، بودلر، شکسپیر، میلتون و بایرون را از حفظ بخواند. امری که در زمانه امروز به‌رغم ذهن‌های تنبل‌شده، خوکرده به گوشی هوشمند و کم‌کتاب‌خوان ایرانی همچنان بدیهی و معمول است.
شایگان به دنبال این بحث در مقدمه کتاب خود خاطره‌ای جالب نقل می‌کند. او می‌نویسد:
«به یاد دارم در سال 1342 همسر نیکوس کازانتزاکیس* نویسنده معروف یونانی، در ایران مهمان من بود و در سفری که به شیراز داشتیم پس از بازدید از مقبره سعدی و حافظ، با تاثر و شیفتگی بسیار سخنی گفت که هرگز فراموشش نکردم:
من در هیج کجای دنیا ندیده‌ام که مزار و مقبره یک شاعر بزرگ، زیارتگاه مردم باشد، شاید شما تنها ملتی باشید که با شاعرانتان چنین ارتباط معنوی عمیقی دارید و چنان ارجی برایشان قائلید که حضوری مدام در زندگی شما دارند.»
شایگان این ویژگی را شاعرانگی می‌نامد. امری که با وجود فاصله طولانی با حافظ، آخرین غزلسرای نامور ایرانی در حدود هفتصد سال، رخنه در آن نیفتاده است و در صد آمار پرفروش‌ترین کتاب‌ها هنوز هم دیوان حافظ، مثنوی مولانا و شاهنامه فردوسی به چشم می‌خورد و سالی نیست که چند دیوان جدید از حافظ به زیور طبع آراسته نشود. شایگان در کتاب خود به دنبال تبیین و موشکافی این پدیده منحصربفرد است.
نیکوس کازانتزاکیس (فوریه 1883-26 اکتبر1957) نویسنده، شاعر، خبرنگار، مترجم و جهانگرد یونانی بود.
منبع: ایرنا
دیدگاه تان را بنویسید