سردرگمی از سکوت درباره آسیب‌های کرونا به تئاتر

اعتمادآنلاین| بیش از یک ماه از تعطیل شدن سالن‌های سینما و تئاتر در پی شیوع ویروس کرونا در کشور می‌گذرد. به گفته بعضی تئاتری‌ها، شاید بشود سینما و تئاتر را اولین مشاغلی دانست که به طور رسمی و جدی توسط دولت تعطیل شدند. در تمام این روزها نگرانی‌ زیادی از سوی هنرمندان و صاحبان سینماها و تماشاخانه‌های تئاتری وجود داشت که برهمین اساس در سینما کمیته‌ای توسط سازمان سینمایی تشکیل شد تا به بررسی مشکلات و خسارت‌های تعطیلی اجباری سینماها به سالن‌ها و دیگر مشاغل وابسته بپردازد. در این راستا قرار شد برای هر پرده سینمایی در سینماهای خصوصی مبلغ 10 میلیون تومان وام داده شود تا هزینه‌های جاری و فوری آن‌ها در شب عید پرداخت شود.

البته اینکه این رقم چقدر مورد رضایت سینماداران بود و اینگونه اقدامات و نیز برنامه اکران سال جدید تا چه زمانی پیش‌بینی شده در جای خود قابل بحث است، اما حداقل در ظاهر و هر چند اندک پیگیری‌هایی صورت گرفت، در حالی که در تئاتر تقریباً همه چیز در سکوت و بی‌خبری می‌گذرد.

در هفته‌های اول تعطیلی تئاتر، بسیاری از مدیران تماشاخانه‌های خصوصی از توقف اجراها ابراز نگرانی می‌کردند و بر ضرورت حمایت دولت تاکید داشتند، چرا که آن‌ها نیز مانند سینماداران در پرداخت حقوق و هزینه‌های جاری شب عید مانده بودند و البته به مشکلاتشان باید اجاره سالن و کنسل شدن اجراهای ماه‌های آینده را هم اضافه می‌کردند. کار برای بعضی از این تماشاخانه‌ها چنان سخت شد که اعلام کردند در آستانه ورشکستگی قرار دارند.

در این راستا جلسه‌ای میان مدیرکل وقت هنرهای نمایشی و مدیران تماشاخانه‌ها برگزار شد و شهرام کرمی - مدیر کل وقت اداره هنرهای نمایشی - قول حمایت را به آن‌ها داد اما مدت زمان زیادی نگذشت که خودش به دلایلی که آن‌ها را سختی کار و مسائل مالی عنوان می‌کرد، از سمت خود استعفا کرد و در فاصله چند روز بعد قادر آشنا به جای او منصوب شد که البته تاکنون صحبت جدی و پیگیری خاصی برای رسیدگی به وضعیت گروه ها و سالن‌های تئاتر از سوی این مدیر جدید دست کم همانند آنچه در سینما رخ داده، رسمی و رسانه‌ای اعلام نشده است، جز پیامی برای روز ملی تئاتر که در آن بر پایبندی به منع گردهمایی برای کنترل شیوع ویروس کرونا تاکید کرده است.

از آنجا که بسیاری از گروه‌ها و تماشاخانه‌های تئاتری از مدت‌ها قبل برنامه ریزی کرده بودند تا همانند چند سال گذشته، از هفتم فروردین و همزمان با روز ملی هنرهای نمایشی اجراهای خود را در سال جدید آغاز کنند، با ادامه‌دار بودن تعطیلی‌ بر نگرانی و بلاتکلیفی آن‌ها افزوده شده و به دلیل آنکه از سوی دستگاه متولی هم اقدام عملی که این گروه‌ها در جریانش باشند اتفاق نیفتاده، چند نفر از تئاتری‌ها شب گذشته در یک هم‌اندیشی مجازی شرکت کرده و نقطه نظراتی را درباره برون رفت از این وضعیت و انتظار از دولت مطرح کردند.

میثم عبدی، داوود نامور، شاهین چگینی و مهدی کوهیان از جمله کسانی بودند که به عنوان بازیگر، کارگردان، مدیر سالن و حقوقدان در یک گفت‌وگوی زنده موضوع‌هایی را مطرح کردند که به بخشی از آن‌ها در این گزارش اشاره می‌شود.

از جمله بحث‌های مطرح شده، به نبود امنیت شغلی اصحاب فرهنگ و هنر و استقرار نداشتن یک نظام صنفی باید اشاره کرد که این افراد معتقد بودند اگر هر دو این‌ها الان وجود داشت، بخش زیادی از مشکلات هنرمندان با تعطیلی پیش آمده قابل مرتفع شدن بود.

مهدی کوهیان در این باره به برنامه ششم توسعه کشور اشاره کرد و گفت: در سال 95 دولت 6 ماه وقت داشته تا صندوق بیمه بیکاری را راه اندازی کند ولی این اتفاق آنطور که باید عملی نشده است. ضمن اینکه وقتی دولت خودش سینما و تئاتر را تعطیل کرده باید در قبال آن‌ها مسئولیت هم داشته باشد.

در این باره به تشکیل کمیته در سازمان سینمایی و پیگیری حسین انتظامی برای جلوگیری بیشتر از صدمات وارد شده اشاره شد که در تئاتر نتایج مشابهی وجود نداشته است.

همچنین نامور اشاره کرد، اوایل اسفند سال 98 با شهرام کرمی جلسه‌ای برگزار کردند که دیگر خبری نشد و اگرچه نامه‌ای هم به معاونت هنری نوشته شده اما هیچ پیگیری از سوی معاونت صورت نگرفته است.

شاهین چگینی هم با اشاره به اینکه به واسطه شیوع ویروس کرونا برخی اتفاقات و کمبودها پررنگ‌تر شدند گفت: تئاتر یک نظام صنفی ندارد و از بازیگران و دیگر هنرمندان گرفته تا آموزشگاه‌ها و تماشاخانه‌ها همه در پراکندگی هستند. البته یک خانه تئاتر داریم ولی نمی‌دانیم در این موقعیت چه کار می‌کند. پس به نظر می‌رسد بهتر است همه اصناف جمع شوند و از حوزه‌های مختلف کنار هم قرار گیرند تا در قالب یک شورای عالی صنفی تئاتر مطالبه‌گری کنیم چون این خلأ به شدت وجود دارد و همه سردرگم هستیم.

او افزود: راه قانونی و مناسب برای پیگیری مشکلات گفت‌وگو و مذاکره عنوان می‌شود اما چه کسی باید جلو برود و این وظیفه را بر عهده بگیرد؟ این وظیفه‌ای است که شاید خانه تئاتر باید داشته باشد، اما کاری نمی‌کند، پس حتما باید نظام صنفی راه بیاندازیم. همین الان 2431 هنرمند در ماه‌های اسفند و فروردین قرار بود در تماشاخانه‌ها به اجرای تئاتر بپردازند که همگی بیکار شدند ضمن اینکه بیش از 50 درصد صندلی‌های مربوط به تماشاگران تئاتر در 16 تماشاخانه خصوصی مستقر است و این‌ها همه بر لزوم پیگیری این موضوع تاکید دارد.

در این گفت‌وگو همچنین عنوان شد که وقتی از طرف خانه تئاتر یک نامه سرگشاده به وزیر نوشته می‌شود، باید انتظارات عملی خواسته شود، نه اینکه نامه به گونه‌ای باشد که انگار برای تبلیغ است. بر این اساس نبود یک نهاد صنفی قابل اعتماد بیش از هر چیز احساس می‌شود.

ناگفته نماند که تماشاخانه‌های خصوصی تنها قشر خسارت دیده تئاتر نیستند و بسیاری از گروه‌های نمایشی علیرغم هزینه‌های زیادی که برای تولید اثرشان صرف کرده بودند شاید تا ماه‌های طولانی قادر به اجرای کار خود نباشند و مشخص نیست از بودجه حمایتی تئاتر برای آن‌ها هم حمایتی در نظر گرفته می‌شود یا خیر. بویژه آنکه در 26 اسفند جلسه‌ای در معاونت هنری درباره آسیب‌های اقتصادیِ تعطیلی فعالیت‌های هنری به دلیل شیوع ویروس کرونا و چگونگی و امکان ترمیم آسیب‌ها تشکیل شد، اما جزئیاتی از نتایج اجرایی و عملیاتی آن منتشر نشده و با آنچه در این هم‌اندیشی مطرح شد حتی به نظر می‌رسد به اطلاع مدیران تماشاخانه‌ ها نیز نرسیده است.

منبع: ایسنا