کرونا مشکلات اقتصاد هنر را بیش از پیش عیان کرد!

اعتمادآنلاین| هرمز همتیان، مدیر گالری «دستان» که نمایشگاهای هنری آن به‌صورت آنلاین و حضوری برگزار می‌شود، درباره وضعیت کلی گالری‌ها در دوران کرونا و تعطیلی‌های پیش‌آمده، اظهار کرد: بحران ناشی از کرونا در حال حاضر همه مردم جهان و اکثر اصناف و مشاغل را تحت تاثیر قرار داده است؛ البته همان‌طور که شاهدیم در فضای هنری ایران همه گالری‌ها در تلاش هستیم تا بتوایم شرایط بهتری ایجاد کنیم. نگرانی اصلی ما در این شرایط سلامتی هموطنان عزیز و همین‌طور همکارانمان در فضای هنری است؛ مسائلی که در این شرایط خانواده‌ها و همین‌طور اقتصاد جهان را تحت تاثیر قرار داده و بر گالری‌ها و فضای هنری ایران نیز بی‌تاثیر نبوده است.

او ادامه داد: با این‌حال همه اعضا و دست‌اندرکاران فضای هنری کشور نهایت تلاششان را کرده‌اند تا بتوانند حتی از اندک فرصت‌هایی که در این شرایط وجود داشت، نهایت استفاده را به نفع هنرمندان بکنند و بتوانند جریان ارتباطی در فضای هنری ایران را برقرار نگه‌ دارند. معتقدم که اگر هر یک از ما در شرایط بحران کنونی، درست تصمیم بگیرد و درست عمل کند، همه با هم می‌توانیم وضعیت را بهبود ببخشیم. در نتیجه نباید از فرصت‌های به‌وجود آمده در همین شرایط غافل بود. یکی از مهم‌ترینِ این فرصت‌ها، به‌ وجود آمدن شرایط دورکاری و هماهنگ شدن افراد در سیستم‌های مختلف به شکل آنلاین است.

این مدیر گالری درباره میزان آسیب‌های واردشده به اقتصاد هنر در این شرایط نیز یادآور شد: بحران کرونا در چند ماه گذشته برای همه مردم جهان مشکلات بسیاری به‌وجود آورده و طبیعتاً هنر و اقتصاد آن نیز از این مشکلات بری نبوده است؛ به‌ عنوان مثال این بحران باعث شد که ما در گالری «دستان» ناچار شویم همکاری‌مان با بخشی از اعضای مجموعه را موقتاً متوقف کنیم. در واقع کوچک شدن اندازه‌ی مجموعه یکی از مشکلات ما در این دوران بوده است. افزون بر این نبود امکان حضور مخاطبان برای مشاهده آثار هنری در این شرایط، مشکلات هنر و اقتصاد آن را در جهان تشدید کرده و بازار هنر ایران نیز همچون دیگر کشورهای جهان دچار رکودی بسیار جدی شده است؛ طبیعتا ما نیز از تجربه‌ی این رکود بی‌نصیب نیستیم.

همتیان خاطرنشان کرد: البته بحران کرونا در کنار همه مشکلات جدی‌اش برای اقتصاد هنر و شرایط کلی جامعه، موجب شده است مشکلات و مخاطرات جدی اقتصاد هنر ایران که پیش از این نیز تا حدی وجود داشتند نمایان‌تر از قبل هویدا شوند و این شرایط می‌تواند شانس ما برای شناسایی و رفع آنها را بیشتر کند. البته بسیاری از این مسائل، مواردی هستند که باید در بازه‌ی میان‌مدت و درازمدت حل یا بررسی شوند. به هرحال هر فرصتی نجات‌بخشی‌ها و خطرات خود را هم‌زمان به‌همراه دارد.

مدیر گالری «دستان» همچنین درباره فرصت اجباری فعالیت گالری‌ها در فضای مجازی در روزهای کرونایی، بیان کرد: یکی از مهم‌ترین فرصت‌ها و شانس‌های به‌وجود آمده، مهیا شدن فضای مناسب‌تری برای فعالیت در فضای مجازی و نمایش مجازی آثار هنری است. این فرصت می‌تواند و باید موجب برقراری ارتباط‌های موثرتری در فضای هنری شود؛ در واقع اگر این فرصت با بسترهای مناسب‌تری در حوزه‌های زیرساخت و شبکه همراه شود به حتم مثمرثمرتر خواهد بود. بر همین اساس تلاش در زمینه‌های ذکر شده می‌تواند کمک خوبی در پیشبرد کلی مسیر باشد.

همتیان با بیان اینکه «هنر و ارزش آن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات ذهنی و فرهنگی انسان نیاز به توضیحات فراوان ندارد»، افزود: روشن است که هنر، نقش بسیار مهمی در معرفی فرهنگ هر کشور یا منطقه به افراد دیگر دارد. البته هنر در سال‌های اخیر به واسطه‌ی خلاقیت و گسترش تنوع مواد و نحوه‌ی برخورد هنرمند با فضا، حتی بیش از پیش، نیاز به مواجهه مستقیم و درک حسی از طرف مخاطب دارد. این نکته‌ای است که تکنولوژی‌ها و امکانات دیجیتال امروزی نمی‌توانند آن‌ را به‌خوبی به مخاطب منتقل کنند.

او همچنین درباره فعالیت‌های گالری «دستان» در دوره تعطیلی گالری‌ها، اظهار کرد: با وجود فشارها و تنگناهای بسیار همه تلاش خود را کرده و به فعالیت‌های متنوعی پرداخته‌ایم. گالری «دستان» با مطالعه فضای هنری ایران در این شرایط و برای برقرار نگه‌ داشتن ارتباط‌ها در این فضا شروع به ساختن یک مجموعه ویدئو برای معرفی هنرمندان گالری کرده است. در عین‌حال ما برای همین منظور، ویدئوهایی که پیشتر در ارتباط با پروژه‌ی اتاق برق داشتیم را مجدداً تدوین کرده و به نمایش گذاشتیم. تلاش کردیم با تمرکز بر زیرساخت‌های موجود ارتباط‌مان را با هنرمندان و گالری‌های ایران و کشورهای دیگر تقویت کنیم.

این مدیر گالری یادآور شد: همچنین در این شرایط توانستیم در سه نمایشگاه بین‌المللی به‌صورت مجازی شرکت کنیم. اگرچه شرکت ما در این نمایشگاه‌ها به این شکل ترجیح ما نبود. نخست به این علت که این شکل نمایش، مواجهه‌ی مستقیم مخاطب را مختل می‌کند. دوم اینکه یکی از اهداف همیشگی ما برای شرکت در چنین نمایشگاه‌هایی برقراری ارتباط بین‌المللی با افراد و نهادهای موجود در فضای هنری جهانی است که متاسفانه از این امکان بی‌بهره بودیم؛ اما از طرفی خوشحالیم که در این شرایط توانستیم بدون جابه‌جایی فیزیکی این آثار هنری را به مخاطب‌هایمان در کشورهای دیگر نشان دهیم. این جابه‌جایی باعث مصرف انرژی بسیار و البته آلوده شدن محیط زیست می‌شود که در این مورد خاص توانستیم مانع آن شویم.

او اضافه کرد: در حقیقت این شرایط به ما کمک کرد که با حذف ضررهای نمایش‌های بین‌المللی، تنها از منافع پراَکنش تنوع فرهنگی در جهان بهره ببریم. البته این منافعی است که ما و همه مردم جهان در آن سهیم هستیم. برای نمونه می‌توانم به شرکت مجازی گالری در نمایشگاه هنر دوبی اشاره کنم؛ این نخستین برنامه‌ی مجازی هنر دوبی بود. همچنین شرکت مجازی گالری در نمایشگاه‌های فریز نیویورک و پریویو لندن اشاره کنم. غرفه‌ی مجازی گالری دستان در فریز نیویورک، با نمایش آثار ایمان راد، به‌عنوان یکی از ده غرفه‌ی برتر نمایشگاه فریز توسط آرت‌سی انتخاب شد.

او با بیان اینکه «در فضای هنری ایران نیز پروژه‌هایان را با شرایط فعلی منطبق کردیم»، خاطرنشان کرد: نمایشگاه آقای فریدون آو را به دو طریق هم‌زمان برگزار کردیم. یعنی هم به صورت مجازی و هم فیزیکی؛ البته با حفظ کامل پروتکل‌های بهداشتی. درباره‌ی همین نمایشگاه جلسه‌ای مجازی با حضور بهادر ادب و شهروز نظری برگزار کردیم و سعی کردیم از تولید محتوای متنی غافل نمانیم. در ادامه‌ی نمایشگاه آقای آو نیز فیلم مستندی درباره‌ی او پخش کردیم که ساخته‌ی امید بنکدار بود. همچنین ویدئوی سهراب مهدوی نیز درباره‌ی همین نمایشگاه ساخته شد که آن را نیز در اختیار عموم قرار دادیم. این ویدئو با روشی مدیتیتیو سعی در جدا کردن آثار از مفاهیم داشت و می‌خواست به مخاطب این امکان را بدهد که آثار را به شکلی مطلقاً بصری تجربه کند. در واقع با وجود سختی‌های بسیاری که شرایط کنونی برای ما و همه گالری‌ها در ایران و سایر کشورها پدید آورده است، تلاش کردیم حتی روابط خود را گسترش دهیم و محتواهایی با ارزش افزوده تولید کنیم.

همیتیان یادآور شد: در حال حاضر نیز ما نمایشگاه سه‌نفره‌ای از، پارسا مستقیم، صدرا میرشریفی و سپهر حاجی‌آبادی، سه هنرمند نوپا و جوان، در زیرزمین دستان برگزار کردیم که البته با نمایش مجازی خلاقانه‌ای همراه است. ما در این نمایش مجازی سعی کردیم از امکانات دیجیتال و فضای مجازی حداکثر استفاده را بکنیم تا تجربه‌ای متفاوت از بازدید فیزیکی را ایجاد کنیم.

این گالری‌دار با بیان اینکه «تلاش کردیم به وظیفه‌ی ذاتی خود در جایگاه یک گالری عمل کنیم»، افزود: ما در هر شرایطی به معرفی هنرمندان نوپا و همین‌طور هنرمندان شناخته‌شده‌ی هنر ایران ادامه داده‌ایم. هدف ما فراهم کردن شرایط مساعدی برای مطالعه هنر ایران، به نمایش گذاشتن آثار هنری ایران در بهترین شرایط، تولید متن و محتوا در ارتباط با فضای هنری و قراردادن این آثار هنری در بهترین جای ممکن برای حفظ حداکثری در حافظه بصری انسان معاصر است. امیدواریم با پیگیری این اهداف بتوانیم موجبات افزایش تنوع فرهنگی در کشور عزیزمان ایران و همچنین جهان را فراهم کنیم.

منبع: ایسنا