اسماعیل عفیفه، تهیه‌کننده و از اعضای سابق شورای پروانه نمایش خانگی در گفت‌وگو با «اعتمادآنلاین»:
تفکر حاکم بر صداوسیما دلش می‌خواهد سریال‌سازی در وزارت ارشاد را هم کنترل کند
اسماعیل عفیفه با نگاهی به وضعیت شبکه نمایش خانگی، به خصوص در روزهای اخیر که به دلیل کرونا کسب‌وکار در سینما متوقف شده، خواستار توجه به این نکته شد که ده‌ها میلیارد پولی که صرف نمایش خانگی شده از بخش خصوصی بوده و دولت هیچ کمکی در این زمینه نکرده است.
اعتمادآنلاین| سحر آزاد- اختلاف میان وزارت ارشاد و صداوسیما بر سر شبکه نمایش خانگی به مجلس هم رسید و نمایندگان طرحی را ارائه کرده‌اند تا نظارت بر شبکه نمایش خانگی را به صداوسیما بدهند. البته بحث بر سر نظارت بر شبکه نمایش خانگی از اواخر خردادماه آغاز شده بود، اما در یکی 2 هفته اخیر با اظهارنظرهای رسمی از سوی صداوسیما و وزارت ارشاد ابعاد رسمی‌تری گرفته است.
چنان‌که ایسنا گزارش داده است، 26 نماینده طرحی را به مجلس ارائه داده‌اند که اصلاح بند (29) ماده (2) قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نام دارد و در آن چنین آمده است: «به منظور ساماندهی حوزه انتشار محتوا (صوت و تصویر) بر اساس اصول چهل و چهارم و یکصد و هفتاد و پنجم قانون اساسی و نظریه‌های تفسیری آن و نیز مرقومه مقام معظم رهبری مبنی بر مسئولیت سازمان صداوسیما در حوزه تنظیم مقررات، صدور مجوز و نظارت بر صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی و با عنایت به ضرورت ساماندهی فرهنگی سریال‌های نمایش خانگی که بدون نظارت کافی در جامعه عرضه می‌شود، طرح تقدیم می‌شود.»
طی این مدت تعدادی از اهالی سینما، تلویزیون و کارشناسان حقوقی درباره موارد قانونی بودن یا تبعات سپردن این حوزه به صداوسیما یا باقی گذاشتن نظارت آن بر وزارت ارشاد صحبت کرده‌اند، اما با این اقدام نمایندگان به نظر می‌رسید این بحث نیاز به بررسی بیشتری دارد.
به همین منظور به سراغ اسماعیل عفیفه، تهیه‌کننده، یکی از اعضای سابق شورای پروانه نمایش خانگی و از اعضای سابق شورای پروانه ساخت آثار ویدئویی رفتیم که این روزها تهیه‌کنندگی یکی از مجموعه‌های نمایش خانگی به نام «جیران» به کارگردانی حسن فتحی را نیز بر عهده دارد.
***
رقابت اصلی شبکه نمایش خانگی با تلویزیون نیست
*به نظرتان دعوای اصلی در رویکرد صداوسیما و وزارت ارشاد درباره مجوز شبکه نمایش خانگی بر سر چیست؟ صرفاً محتوا موضوع این اختلاف است یا مسائل سیاسی و اقتصادی باعث شده است بخواهند نظارت را به صداوسیما بدهند؟
سوال‌تان برای من کمی دشوار است، اما استنباط من این است که گویا در جمهوری اسلامی، وزارت ارشاد و سازمان صداوسیما توسط 2 طرز تفکر متفاوت از هم اداره می‌شوند که موجب چنین تعبیر و تفسیری شده است.
صوت و تصویر فراگیر همان موضوعی است که محل نزاع بوده و مورد تفسیرهای متعدد قرار می‌گیرد. تفسیر اولیه‌اش همانی بود که تا به حال اجرا می‌شد؛ یعنی زیر نظر وزارت ارشاد و زیر مجموعه سازمان صداوسیما قرار نمی‌گرفت چون وقتی سازمان صداوسیما تاسیس شد ما چنین رسانه‌های جدید یا صوت و تصویر به این معنا نداشتیم که شامل شبکه‌های اجتماعی هم می‌شود. در نتیجه به نظر من تفسیر حقوقی‌اش به همان نحوی که تاکنون بوده درست‌تر است، اما چه چیزی باعث این اختلاف نظر شده است؟
به نظرم جناح یا طرز تفکری که صداوسیما را اداره می‌کند دلش می‌خواهد سریال‌سازی در وزارت ارشاد یا نمایش خانگی را هم تحت کنترل داشته باشد و دلایلی برای خودشان دارند؛ مثلاً از محتواهای تولیدشده ابراز نارضایتی و این موضوع را بهانه می‌کنند که گویا وزارت ارشاد بلد نیست این حوزه را اداره کند پس باید این حوزه را به ما بسپارید.
درباره این مساله هم می‌توان واکنش‌های متعدد داشت؛ مثلاً در طرف مقابل، وزارت ارشاد یا کسانی که معتقدند کار به همان شکلی که تاکنون انجام می‌شده است ادامه پیدا کند می‌توانند دلایلی علیه تلویزیون بیاورند، به عنوان نمونه بگویند سریال‌های ساخته تلویزیون کم‌مخاطب است یا موجب شده مردم به ماهواره‌ها رجوع کنند. بنابراین، این دعوا به صورت تئوریک پایانی نخواهد داشت. به عقیده من بهترین راه این است که به آنچه در قانون پیش‌بینی شده توجه کرد.
از طرفی باید یک فکر کلان هم کرد. صرف نظر از این دعواهای سلیقه‌ای یا جناحی باید ببینیم برای فضای فرهنگی ایران کدام روش مناسب‌تر است. این مساله برای تولیدکنندگان فرق نمی‌کند، آنها مجوزشان را از ارشاد یا صداوسیما می‌گیرند و اثرشان را تولید می‌کنند، اما در یک نگاه کلان آیا اینکه کارها زیر نظر تلویزیون بیاید و شاید تا حدودی نزدیک به سریال‌های در حال پخش تلویزیون باشد برای مخاطب مفید است یا ممکن است مخاطبان را هم از نمایش خانگی دور کند؟
نمایش خانگی توانسته است تا حد زیادی با ماهواره‌ها رقابت کند و رقابت اصلی نمایش خانگی با تلویزیون نیست. در همه دنیا هم چنین اتفاقی افتاده است؛ یعنی رسانه‌های جدید، آنهایی که پخش آنلاین دارند، در کنار تلویزیون فعالیت می‌کنند و حوزه‌هایشان کمی از هم جدا شده است.
سریال‌ها و آثار سرگرم‌‌کننده بیشتر در بخش خصوصی ساخته می‌شوند نه در تلویزیون‌های دولتی، اما تلویزیون‌های دولتی با تعریف دوباره‌ای که از خود و نوع برنامه‌هایی که می‌توانند بسازند ارائه داده‌اند مخطبان خودشان را دارند و چه بسا مخاطبان بالقوه‌ای که به دلیل گستردگی آنتن شبکه‌های دولتی و مجانی بودن آنها این رسانه در دست‌شان است.
ای کاش صداوسیما به جای اینکه تمرکز خود را روی شبکه نمایش خانگی بگذارد، بر روش‌های جدید برای جذب مخاطب تمرکز می‌کرد. به هر حال با توجه و امکاناتی که دارد این کار بسیار امکان‌پذیر است.
مدیران فرهنگی توجه کنند شبکه نمایش خانگی در اقتصاد هنرمندان و کارکنان صنعت فیلمسازی چه تاثیری دارد
*در صورتی که این پیشنهاد در مجلس رأی بیاورد و نظارت بر شبکه نمایش خانگی یا صوت و تصویر فراگیر به صداوسیما برسد، از لحاظ اقتصادی چه اتفاقی برای شبکه نمایش خانگی می‌افتد؟
البته اگر نظارت آن به صداوسیما هم بیاید معلوم نیست در کدام واحد صداوسیما قرار است بررسی شود. در زیرمجموعه صوت و تصویر فراگیر مدیر کلی داریم که با شبکه‌های تلویزیونی و حتی با معاونت سیما متفاوت است. این مساله هنوز خیلی مشخص نیست.
از طرفی این روزها که کرونا باعث شده است کسب‌وکار در سینما تعطیل شود نمایش خانگی اقتصاد بخش زیادی از هنرمندانی را که در سینما فعال بودند به دوش می‌کشد.
کاش مدیران کلان فرهنگی این مملکت به این نکته توجه می‌کردند که شبکه نمایش خانگی صرف نظر از ضعف و قوت‌هایی که داشته است، در اقتصاد هنرمندان و کارکنان صنعت فیلمسازی چه نقش و تاثیری داشته است؟ ده‌ها میلیارد پولی که صرف نمایش خانگی شده تماماً از بخش خصوصی بوده و دولت هیچ کمکی در این زمینه نکرده است.
نباید کاری کنیم سرمایه‌گذاران علاقه‌ای به حضور در شبکه نمایش خانگی نداشته باشند
این اقتصاد با سختی و تلاش بسیار راه افتاد و الان خودش را اداره می‌کند و آینده خوبی برایش پیش‌بینی می‌شود. نباید کاری کنیم که این حوزه به ورشکستگی مالی دچار شود و سرمایه‌گذاران علاقه‌ای به حضور در این حوزه نداشته باشند چون ضرر بزرگی از لحاظ اقتصادی به کل مملکت می‌زند که نکته خیلی مهمی است. حتی اگر صداوسیما می‌خواهد بر این حوزه نظارت کند، باید با توجه به این نکات باشد.
نکته دیگر این است که خود وزارت ارشاد در سال‌های اخیر تا حدودی کم‌کاری کرد. جا داشت که وزارت ارشاد کارنامه خود را به خصوص در همین بحث اقتصادی شفاف‌سازی می‌کرد و به اطلاع مسئولان و مردم می‌رساند؛ به این معنا که برای مثال طی پنج سال اخیر چقدر هزینه و چند شغل تولید شده است. شاید آن زمان تصمیم می‌گرفتند نه تنها این فضا را خیلی تلطیف نکنند بلکه کمک کنند تقویت شود.
دیدگاه تان را بنویسید