برخورد جدی‌ با خاطیان در زمینه قاچاق فیلم صورت نمی‌گیرد / قوانین باید اصلاح شوند

اعتمادآنلاین| تجربه سیدجمال ساداتیان، تهیه کننده سینما در شکایتی که از بانیان قاچاق فیلم «متری شش و نیم» انجام داد، یکی از اتفاق‌های یکی دو سال اخیر سینمای ایران در بحث قاچاق فیلم است. او با اشاره به اینکه در ایران عادت کرده‌ایم همیشه با معلول‌های یک قضیه برخورد کنیم، خواستار برخورد قاطع‌تر با خاطیانی که به قاچاق فیلم می‌پردازند، شد و عنوان کرد قوانینی که در این زمینه وجود دارند، باید اصلاح شوند.

ماجرای فیلم سینمایی «متری شیش و نیم» به کارگردانی سعید روستایی اینطور بود که این اثر اکران خود را همزمان با نوروز 98 آغاز کرد اما درحالی که هنوز روی پرده بود، قاچاق شد. نسخه قاچاق شده این فیلم همانی بود که برای بازبینی برای جشنواره فیلم فجر فرستاده شده بود.

همین موضوع باعث شد ساداتیان در برنامه رادیویی «سینما معیار» درباره این موضوع بگوید:«من یک درصد هم شک ندارم که فیلم ما از وزارت ارشاد به دست افراد شبکه قاچاق افتاده است. من به ضرس قاطع معتقدم که مدیران و پرسنل وزارت ارشاد در محافل می‌نشینند و پز می‌دهند که ما نسخه بدون سانسور «متری شیش و نیم» را دیده‌ایم و بعد به آن‌ها گفته‌اند فیلم را بیاورید تا ما هم ببینیم و همین طور کپی‌های فیلم در اختیار افراد مختلف قرار گرفته است».

او البته شکایت رسمی را هم در این زمینه انجام داد. هرچند سازمان سینمایی نیز به دلیل آنچه آن را «هتک حیثیت» ‌خواند، از ساداتیان شکایت کرد. ساداتیان پس از یکسال در خرداد ماه امسال درباره نتیجه شکایت از بانیان قاچاق «متری شیش و نیم» به خبرگزاری «مهر» گفت:«ما شخص اصلی را که فیلم را قاچاق کرده بود پیدا کردیم و براساس شکایت صورت گرفته او در حال حاضر به یک سال زندان محکوم شده است. همچنان هم منتظریم ببینیم که سرانجام اجرای این به کجا می‌رسد».

با توجه به اینکه این روزها باردیگر بحث قاچاق فیلم داغ شده و در تازه‌ترین اقدام، فیلم « سازهای ناکوک » علی حضرتی همزمان با اکران آنلاین قاچاق شد و کارگروه مبارزه با سرقت و قاچاق فیلم‌های سینمایی در تلاش برای تشدید مجازات مجرمان از سوی مجلس است، نظر ساداتیان را درباره قاچاق فیلم ، دلایل این موضوع و راهکارهای اساسی آن پرسیدیم.

***

*با توجه به تجربه‌ای که خود شما در این زمینه به خصوص درباره فیلم «متری شش و نیم» داشتید و با وجود آنکه سال‌هاست درباره قاچاق فیلم صحبت می‌شود، چرا این معضل همچنان وجود دارد؟

ما در ایران عادت کردیم همیشه با معلول‌های قضیه برخورد می‌کنیم. هیچوقت سعی نمی‌کنیم ریشه‌یابی و معضلی را حل کنیم. شاید به طور کلی به لحاظ فرهنگی در کشورمان چنین مشکلی را داریم. متاسفانه تقریبا از بعد از انقلاب پدیده قاجاق فیلم راه افتاد. الان هم که سیستم نمایش فیلم‌ها دیجیتال و شاید دسترسی به فیلم‌ها سهل‌تر شده است. وقتی دوربین‌های دیجیتال وارد بازار شد، با استفاده از این دوربین‌ها فیلم‌ها را از روی پرده سینما ضبط و بعد توزیع می‌کردند یعنی از آن زمان همیشه این بحث‌ها وجود داشته است.

پدیده قاچاق این ادعا را از سوی تهیه‌کنندگان داشته است که به لحاظ اقتصادی خیلی به حوزه سینما لطمه وارد می‌کند. زمانی ستادی تشکیل شد و با قاچاق فیلم برخورد می‌کردند مثلا به مراکز یا فروشگاه‌هایی که فیلم‌ها را به صورت غیرقانونی توزیع می‌کردند، می‌رفتند و با آنها برخورد می‌کردند یا این افراد جریمه می‌شدند اما همه اینها معلول قضیه بود.

بالاخره ما می‌دانیم در جرایمی که مبالغ اقتصادی بالاتری در جریان است، افراد کلیدی‌تری وجود دارند و حتما منافع بیشتری برایشان وجود دارد اما هیچوقت سعی نکرده‌ایم به دنبال این مسائل باشیم و با آن برخورد قاطع‌تری داشته باشیم.

برخورد قاطع

یکی از این برخوردهای قاطع می‌تواند اصلاح قانون باشد. افرادی که فیلم‌هایمان را توزیع می‌کردند، وقتی دستگیر شده‌اند، براساس قوانینی که وجود داشت به آنها حکم داده می‌شد منتهی باید به این نکته اشاره کرد که حکم‌های صادر شده خیلی بازدارنده نیستند به عنوان مثال آن فرد در نهایت به یک جریمه نقدی محکوم می‌شود که به راحتی از پس پرداخت آن برمی‌آید و آن را می‌پردازد.

درحالی که می‌دانیم کسی که حکم قاچاق مواد مخدر یا جاسوسی دریافت می‌کند، حکم اعدام برایش صادر می‌شود. وقتی حکم‌ها بزرگ نباشد و خاطیان را نترساند، ممکن است، تاثیر زیادی نداشته باشد. باید برخورد قاطع‌تری با این قضیه صورت بگیرد چون تاکنون به لحاظ قانونی شاهد این نبودیم که شرایطی فراهم کنند تا با خاطیان برخورد جدی‌تری صوری بگیرد.

بخشی از این موضوع به مجلس برمی‌گردد که باید قوانین را اصلاح کند، بخش دیگری از آن نیز به پلیس و نیروی انتظامی برمی‌گردد تا کمی جدی‌تر با خاطیانی که با آنها مواجه می‌شود، برخورد کند. کمتر شاهد این برخورد بوده‌ایم. طبعا اگر فکر عاجلی نشود، وضعیت همچنان ادامه دارد و ادامه خواهد داشت. البته معمولا می‌گوییم یک فکر عاجل کنیم اما این فکر عاجل به کرات گفته شده است به این معنا که قوانین باید اصلاح شوند. برای اصلاح قوانین هم مجلس باید پیشگام شود.

البته اخیرا برخی از دوستان صنف تهیه‌کنندگان با معاون دادستان کل کشور در امور دیجیتال مذاکراتی داشته‌اند، ایشان هم بسیار وعده همکاری داده‌اند اما بنظرم این وعده همکاری نیاز به دستورالعملی دارد که وقتی خاطی دستگیر می‌شود، سیستم‌های قضایی بتوانند بر اساس آن دستورالعمل با آن آدم‌ها برخورد کنند که آنهم به اصلاح قانون برمی‌گردد.

*وزارت ارشاد یا صنوفی مانند خانه سینما چقدر قدرت به آنها داده شده است که بتوانند در این بحث کمک کنند یا نقش داشته باشند؟

بنظرم خانه سینما کمتر اما وزارت ارشاد به دلیل اینکه نماینده دولت در حوزه فرهنگ کشور است، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت حضور دارد و نماینده پارلمانی آن در مجلس شورای اسلامی حضور فعال‌تری دارد، می‌توانند به لحاظ اصلاح قوانین این موضوع را کمی جدی‌تر پیگیری کند اما در باب اینکه آنها بتوانند برخورد فیزیکی کنند، قطعا دولت یا وزارت ارشاد ابزار برخورد فیزیکی را در اختیار ندارد و باید به سازوکارهای قانونی مانند پلیس یا قوه قضائیه رجوع کند. اما از لحاظ پیگیری برای اصلاح قانون، وزارت ارشاد می‌تواند جدی‌تر با قضیه برخورد کند.