بیضایی ستون بی‌بدیل فرهنگی است

اعتمادآنلاین| شهرام اسدی در یادداشتی نوشت: تابستان شصت و هفت بود که فیلمنامه «روز واقعه» از سوی فارابی پیشنهاد شد و من بی‌درنگ پیگیر شدم که دیداری با نویسنده آن داشته باشم.

کاملا خاطرم هست که سه‌شنبه‌ای بود در مردادماه، توسط دوستی این قرار گذاشته شد و اولین رویارویی من با ایشان صورت گرفت. بیضایی را از دوران دانشجویی به‌طور جدی از طریق آثارشان می‌شناختم و آن روز در واقع شکل دیگری از آشنایی رقم خورد.

در کمتر از یک‌ساعتی که این دیدار طول کشید بیشتر از آنچه راجع به فیلمنامه روز واقعه صحبت کنیم ایشان از اوضاع نابسامان هنر و فرهنگ در این سرزمین و مصداق‌های آن سخن گفتند و شاید برای‌تان جالب باشد که بگویم در کسری از دقیقه دیدم همه شخصیت‌های نمایشنامه‌ها و فیلمنامه‌های‌شان انگار یک به یک پیش می‌کشند و جملات پر نیش و پر کنایه خود را می‌گویند و کنار می‌روند. یعنی یک آن احساس کردم که اگر این ملاقات در تاریکی مطلق هم رخ می‌داد و من نمی‌دانستم که قرار دیدارم با کیست؛ از این همسانی صلابت شخصیت‌ها با خالق‌شان، بی‌هیچ تاملی، طرف مقابل خود را می‌شناختم.

در طول حدودا سی سال که جدی‌تر با ادبیات ایران محشور بوده‌ام، امروز احساس من این است که بیضایی حقیقتا یک ستون فرهنگی بی‌بدیل است. حالا گو بگویند هرآنچه در پشت سرشان می‌گویند! واقعا چه باک؟! او به اندازه ده برابر آنچه زیسته یعنی هشتصد سال و به سترگی صد برابرآنچه در فرهنگ این سرزمین و بازشناسی هویت متروک و فراموش‌شده آن خلق شده، گام برداشته و خلق اثر کرده.

امروز به زعم من، ارزش آنچه از بیضایی می‌ماند اگر نه بیشتر بی‌تردید همسنگ است با کاری که فردوسی انجام داد. امروز بیضایی فردوسی زمانه ماست و در این جمله مطلقا اغراقی نیست و چه اندازه جای تاسف است که ما وارثان باید که قرن‌ها بگذرد تا فهم این مهم کنیم تا برود مشابه آنچه بر فردوسی رفت با مردمان و حاکمان زمانه خود.

هرگز پنهان نکرده‌ام که ساخت فیلمی از فیلمنامه بیضایی بزرگ‌ترین موهبت زندگی هنری من بوده و می‌خواهم پنهان نکنم آرزوی ساختن فیلمی از فیلمنامه دیگر او را؛ طومار شیخ شرزین.

برای ایشان در هر جای عالم که هستند در سالروز تولدشان، سربلندی و سلامتی می‌خواهم و می‌دانم که ورای جغرافیا، با وجود همه دورافتادن‌ها و بی‌مهری‌ها همچنان سایه موثر خود را بر سر فرهنگ این سرزمین، بی‌دریغ، مستدام خواهد داشت.

منبع: روزنامه اعتماد