دولت بودجه تبلیغات را از محل دیگری تامین کند

اعتمادآنلاین| 12 آذر ماه پس از انتشار لایحه بودجه کشور برای سال 1400 رسانه‌ها مثل سال‌های گذشته به سراغ تفکیک بودجه رفتند تا ببینند سهم هر دستگاه و حوزه‌ای از بودجه چیست و مانند هر سال هم حواس‌ها خیلی زود به سمت بودجه صداوسیما معطوف شد.

همان موقع خبرگزاری‌ها نوشتند: «لایحه بودجه سال 1400 کل کشور منتشر شد که بر اساس آن، سهم سازمان صداوسیما برای تولید برنامه‌های صوتی و تصویری از بودجه پیشنهادی معادل 2619 میلیارد تومان است.»

2 هزار و 619 میلیارد تومان در قیاس با بودجه سال قبل این سازمان که هزار و 915 میلیارد تومان بود. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی که اخیرا منتشر شده، نظر کارشناسی‌اش را در خصوص «بررسی بودجه حوزه رسانه و ارتباطات جمعی در لایحه سال 1400 کل کشور» منتشر کرده که البته بخش اعظم آن به صداوسیما تعلق گرفته است.

برای روشن شدن سهم صداوسیما از بودجه حوزه رسانه و ارتباطات جمعی باید مد نظر داشت که کل سهم در نظر گرفته شده از بودجه برای این بخش 3 هزار و 381 میلیارد تومان است. بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌ها در قیاس اعدادی که به دستگاه‌های مختلف حوزه رسانه تعلق گرفته است بیشترین افزایش اعتبار برای شورای نظارت بر صداوسیما و کمترین آن برای سازمان صداوسیما بوده است(کل اعتبارات از بودجه و سهم آنها را نسبت به هم می‌توانید در جدول ببینید).

رویکرد گزارش مرکز پژوهش‌ها البته تاکید بر تقویت صداوسیماست و مکلف شدن دولت به جلوگیری از لطماتی که ممکن است بدهی‌های سازمان بر آن وارد آورد. اما در همین گزارش هم موضوع تبلیغات صداوسیما و بودجه‌ای که برای آن به ارمغان می‌آورد، اشاره شده است: «با توجه به نگرانی‌های فرهنگی و اقتصادی کارشناسان فرهنگی و اقتصادی درباره برآورد صورت گرفته برای تبلیغات بازرگانی صداوسیما، گرچه رقم افزایش سقف تبلیغات بازرگانی در بودجه امسال حدود 30 درصد است اما پیش‌بینی این رقم بدون وجود شاخص‌های خاص اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی محل تامل است.

علاوه بر این درحال حاضر نارضایتی زیادی از این تبلیغات در میان تولیدکننده‌های متوسط و خرد، مخاطبان و حتی کارکنان بخش‌های دیگر صداوسیما(غیربازرگانی) از حیث لطمه خوردن به اعتماد رسانه وجود دارد.» اما راهکار مرکز پژوهش‌ها چیست؟ تاکید مرکز بر این است که «صداوسیما بزرگ‌ترین و تاثیرگذارترین رسانه رسمی نظام، زبان و چهره جمهوری اسلامی و به مثابه دانشگاه عمومی است که درحال مقابله با تبلیغات شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان و فضای مجازی است و برای همین به گفته نویسندگان این گزارش، دولت‌ها بودجه مربوط به تبلیغات بازرگانی را باید از محل دیگری تامین کنند: «باید پیوست‌های فرهنگی و اقتصادی متناسب با سیاست‌های کلی نظام برای نمونه اقتصاد مقاومتی و صیانت فرهنگی تهیه شود و از این رو باید به پیوست‌نویسی برای چنین بودجه‌هایی توجه داشت. همزمان پیشنهاد می‌شود هر گونه افزایش اعتبار صداوسیما از محل اعتبارات عمومی منوط به کاهش درصدی از سقف درآمدهای تبلیغات بازرگانی باشد.»

نیاز کشورهای محور مقاومت به «تولیدات پاک» برای کودکان در قبال بودجه‌ای که به صداوسیما تعلق می‌گیرد و هر ساله جنجال‌برانگیز هم می‌شود الزامات و تکالیف بالادستی در قبال برنامه‌سازی‌هایش وجود دارد. گزارش مرکز پژوهش‌ها در بخشی از متنش به این تکالیف هم اشاره کرده. برای مثال بند «د» ماده 33 قانون برنامه ششم توسعه در مورد تولید و پخش برنامه‌های آموزشی، ترویجی، مدیریت مصرف آب، بهبود کمی و کیفی محصولات کشاورزی و فراوری تولیدات، حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی کشور، بهره‌وری و انتقال یافته‌های علمی به بهره‌برداران است که البته ذکر شده به «سفارش و تامین مالی وزارت جهاد کشاورزی» است و بخش اجرایی‌اش بر عهده سازمان صداوسیماست.

تکالیف دیگری مانند بند «پ» ماده 86 کمی متفاوت‌تر است:«صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است ضمن اختصاص بخشی از برنامه‌های شبکه‌های مختلف به موضوع ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، حداقل 10 درصد از تولیدات برنامه‌های هنری نمایشی خود را به این موضوع اختصاص دهد.»

یک بند دیگر هم (بند «ب» ماده 104) صداوسیما را مکلف کرده در برنامه‌های خود «ترویج ازدواج، ضد ارزش بودن طلاق و آسیب‌های اجتماعی آن برای زوج‌ها و فرزندان» را مد نظر قرار دهد.

هر چند دولت موظف شده تا در قالب بودجه سنواتی سهم خود را در تامین بودجه سازمان صداوسیما به میزان هفت دهم درصد تخصیص دهد تا هزینه افزایش پوشش و تولید برنامه‌های «فاخر» و تولیدات درون‌مرزی و برون‌مرزی و انیمیشن شوند اما مرکز پژوهش‌ها می‌گوید که صداوسیما تاکنون گزارشی از عملکرد خود درخصوص افزایش پوشش، توسعه کمی و کیفی برنامه‌های تولیدی، پویانمایی و... به مجلس شورای اسلامی ارایه نکرده است.

با این وجود نویسندگان گزارش معتقدند این سازمان باید به تولیداتی مانند «مختارنامه» جانی دوباره بدهد به خصوص حالا که نوع نفوذ ایران در منطقه از گذشته هم متفاوت‌تر شده است: «شایسته است با توجه به مختصات کنونی جمهوری اسلامی ایران به خصوص در دهه 1390و اتفاقاتی چون نابودی داعش در کشورهای منطقه و افزایش ضریب نفوذ کشورمان در منطقه این مهم بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد».

علاوه بر این، این گزارش به صورت ویژه روی محصولات کودکان تاکید دارد و بحث تولید انیمیشن را مطرح می‌کند چراکه به باور نویسندگان گزارش «نیاز شدید داخلی و کشورهای جبهه مقاومت به محصولات پاک برای کودکان» وجود دارد.

در این گزارش تنها بخشی از گزارش مرکز پژوهش‌ها که در خصوص بودجه و وظایف صداوسیما بود، آمده است که البته این تاکید بر صداوسیما قسمت‌های پررنگ‌تری از این گزارش را به خود اختصاص داده است.

نویسندگان گزارش اغلب نگاهشان به سمت نقد از دولت است و مکلف کردن به تمرکز بیشتر دولت بر وظایفش در قبال صداوسیما.

منبع: روزنامه اعتماد