ناشنوایان با صداوسیما بیگانه‌اند
هفته گذشته شبکه سلامت از روز یکشنبه تا پنجشنبه چند فیلم مطرح سینمای ایران را با استفاده از رابط ناشنوایان پخش کرد تا با مناسب سازی، این گروه از افراد جامعه بتوانند تماشاگر بعضی فیلم‌های ایرانی باشند.
اعتمادآنلاین| هفته گذشته شبکه سلامت از روز یکشنبه تا پنجشنبه چند فیلم مطرح سینمای ایران را با استفاده از رابط ناشنوایان پخش کرد تا با مناسب سازی، این گروه از افراد جامعه بتوانند تماشاگر بعضی فیلم‌های ایرانی باشند.
به گزارش روزنامه ایران، فیلم‌هایی چون «طلا و مس»، «خداحافظی طولانی»، «پدر آن دیگری» و «21 روز بعد» در فهرست شبکه سلامت قرار داشتند که هر روز ساعت 17 پخش شدند، اما چه تعداد از جامعه ناشنوایان کشور توانستند از این فیلم‌ها استفاده و آنها را تماشا کنند؟
نبود اطلاع‌رسانی درست
ساعت پخش نامناسب و از آن مهمتر اعتراض ناشنوایان به ترجمه اشتباه فیلم‌ها و ناکارآمدی زبان اشاره‌ای که رابطان ناشنوایان در برنامه‌های اینچنینی از آن استفاده می‌کنند، باعث شد این برنامه خاص شبکه سلامت چندان مورد توجه قرار نگیرد. برای اینکه متوجه شویم به‌طور نسبی چه تعدادی از ناشنوایان این فیلم‌ها را تماشا کرده‌اند با انجمن خانواده ناشنوایان ایران تماس گرفتیم.
اکرم سلیمی مدیرعامل این انجمن خودش فیلم‌ها را ندیده بود اما گفت پس از سؤال، من از چند عضو ناشنوای انجمن پرسیده و آنها هم فیلم‌ها را ندیده بودند و اصلاً از این مسأله باخبر نبودند.
سلیمی می‌گوید: «شبکه سلامت تعدادی از برنامه‌ها را برای ناشنوایان قابل دسترس کرده اما نه برای آنها و نه برای پخش این فیلم‌ها بدرستی اطلاع‌رسانی نمی‌شود. جامعه ناشنوایان ایران با برنامه‌های صداوسیما چندان آشنا نیستند و در واقع بیگانه هستند چون اصلاً این برنامه‌ها را تماشا نمی‌کنند. ناشنوایان با اینکه مانند سایر شهروندان مالیات پرداخت می‌کنند نمی‌توانند مانند دیگران از برنامه‌های صداوسیما استفاده کنند چون اصلاً برای آنها دسترس پذیر نیست.»
او به این اشاره می‌کند که ناشنوایان علاقه دارند از برنامه‌های تفریحی و سرگرم کننده مانند «خندوانه» و «دورهمی» و سریال‌هایی مانند سریال‌های مخصوص ماه رمضان استفاده کنند اما هیچ کدام از آنها برای ناشنوایان مناسب‌سازی نشده و نه تنها اینها، بلکه برنامه‌های آموزشی خاصی مانند برنامه‌های ویژه بیماری کرونا هم قابل استفاده برای ناشنوایان نیست: «در دوران کرونا نیاز بود صداوسیما وارد شود و با توجه به اینکه مراکز آموزشی ما تعطیل شده بود و ناشنوایان برای گرفتن آموزش درباره این بیماری به جایی دسترسی نداشتند لازم بود برنامه آموزشی ویژه ناشنوایان تهیه شود که ناشنوایان هم بدانند کرونا چیست و چه علائمی دارد و برای پیشگیری چه کارهایی باید انجام دهند اما صداوسیما هیچ اقدامی نکرد و حتی زیرنویس را هم دریغ کرد. مترجمانی هستند که برای صداوسیما و در بخش اخبار کار می‌کنند این خبرها هم برای افراد ناشنوا قابل استفاده نیست چون خبرها درست ترجمه نمی‌شوند.»
این زبان اشاره نیست
اینجا همان بحثی مطرح می‌شود که مدت هاست ناشنوایان به آن معترضند و حدود 2 سال پیش اعتراض‌شان را جدی‌تر بیان کردند. ناشنوایان می‌گویند زبانی که رابط‌های صداوسیما استفاده می‌کنند اصلاً زبان اشاره نیست و ناشنوایان در واقع چیزی از این اشاره‌ها متوجه نمی‌شوند.
سلیمی می‌گوید: «این رابط‌ها با یک زبان من درآوردی و چیدن چند کلمه اشاره در کنار یکدیگر می‌گویند که از زبان اشاره استفاده می‌کنند در صورتی که زبان ایما و اشاره یک زبان مستقل است که قاعده و دستور زبان خودش را دارد و در واقع اگر فیلم، برنامه یا اخبار قرار است برای ناشنوایان قابل دسترس شود باید کاملاً به این زبان ترجمه شود. مانند زمانی که یک فیلم انگلیسی زبان به زبان فارسی ترجمه می‌شود.
زمان ترجمه به فارسی، ما از دستور زبان ویژه فارسی استفاده می‌کنیم اما برای ناشنوایان از همان قاعده و دستور زبان فارسی استفاده می‌کنند و فردی که گوشه تصویر است کلمه به کلمه صحبت‌های گوینده را تکرار می‌کند. زبان ایما و اشاره یعنی فرد باید از تمام بدن و صورتش استفاده کند تا مفهوم را انتقال دهد.
رابط‌های صداوسیما مترجم نیستند و کار ترجمه انجام نمی‌دهند و فقط کلمه‌های فارسی را کلمه به کلمه اشاره می‌کنند. به‌طور مثال در زبان اشاره حرف ربط نداریم اما آنها از حرف‌های ربط هم استفاده می‌کنند و دقیقاً فارسی را اشاره می‌کنند.
اگر فیلم یا خبری انگلیسی کلمه به کلمه به فارسی ترجمه شود و از قواعد زبان فارسی برای ترجمه استفاده نشود آن فیلم و خبر دیگر برای شما مفهوم نیست. برای ناشنوایان همین اتفاق در مواجهه با برنامه‌های صداوسیما که گفته می‌شود مناسب‌سازی شده است، می‌افتد.»
بسیاری از انجمن‌های مخصوص ناشنوایان در دو سال گذشته به این مسأله اعتراض کرده‌اند و حتی کارگروه ناشنوایان سازمان بهزیستی با نوشتن نامه‌های متعدد مسأله را مطرح و درخواست کرده جلسه‌ای برای حل این مشکل با سازمان صداوسیما تشکیل شود اما اتفاقی نیفتاده است و آن‌طور که مدیرعامل انجمن خانواده ناشنوایان ایران می‌گوید به نظر آنها مسئولان صداو سیما با گذاشتن تعدادی رابط تنها می‌خواهند مسئولان مناسب‌سازی برنامه‌ها برای ناشنوایان را از سر باز کنند. سلیمی می‌گوید: «محمد شریعتمداری وزیر رفاه، تابه حال دوبار در روز ناشنوایان در سازمان بهزیستی در حالی که تلفن روی پخش بود و ما صحبت‌ها را می‌شنیدیم با رئیس صداوسیما صحبت و از او خواهش کرد جلسه‌ای تنظیم کند تا این مشکل حل شود ولی اهمیتی به این درخواست داده نشد.»
قانونی که اجرا نمی‌شود
سلیمی معتقد است فیلم‌هایی که هفته گذشته از شبکه سلامت پخش شده‌اند اگر با همین شیوه ترجمه شده باشند قابل استفاده برای ناشنوایان نبوده‌اند. ساعت پخش فیلم‌ها بسیار بد بوده اما اگر درست ترجمه می‌شد آنقدر ناشنوایان مشتاق دیدن فیلم‌ها و سریال‌ها هستند که حتماً به هر شکل از این برنامه استفاده می‌کردند.
او می‌گوید: «یک فرد ناشنوا حق دارد به‌عنوان یک ایرانی برنامه‌های صداوسیما را ببیند. در دنیا افراد ناشنوا می‌توانند انتخاب کنند از زیرنویس استفاده کنند یا مترجم، اما اینجا آنقدر برنامه‌ها برای ناشنوایان محدود است و آنقدر دیر به‌صورت اینترنتی به دستشان می‌رسد که در واقع تماشای آنها دیگر لطفی ندارد.»
این در حالی است که از 15 سال پیش ایران کنوانسیون حقوق معلولان را پذیرفته و در این کنوانسیون تأکید شده که زبان ایما و اشاره باید به رسمیت شناخته شود و البته این حق به همه معلولان داده شده که همسان با دیگر افراد جامعه بدون هیچ تبعیضی از تمام برنامه‌های فرهنگی و آموزشی بهره‌مند شوند، اما در این 15 سال اتفاقی در این زمینه برای ناشنوایان نیفتاد و حتی در قانون حمایت از معلولان که با بازنگری در اسفند 96 تصویب شد، زبان ایما و اشاره به رسمیت شناخته نشد. تا زمانی که این زبان به رسمیت شناخته نشود ما شاهد این مسأله هستیم که همه به‌صورت سلیقه‌ای عمل می‌کنند.»
دیدگاه تان را بنویسید