فرهاد آئیش:‌سه بار «مصدق» شدم

اعتمادآنلاین| حدود بیست و اندی سال پیش وقتی بعد از سال‌ها مهاجرت به وطنش بازمی‌گردد، عبدالله اسکندری که یکی از چهره‌پردازان و طراحان‌گریم تراز اول سینمای ایران است او را می‌بیند و در همان دیدار اول به او می‌گوید: «شما باید یک روز نقش مصدق را بازی کنید»! فرهاد آئیش که بازیگری، نویسندگی و کارگردانی در تئاتر را حرفه‌‌ای آغاز کرد از همان زمان منتظر بود که روزی نقش مصدق را که علاقه خاصی هم به شخصیتش داشت بازی کند. نخستین بار در نمایش «راپورت‌های شبانه دکتر مصدق» در نقش دکتر محمد مصدق روی صحنه رفت و بعد از آن هم همین نقش را در فیلم «تختی» ایفا کرد. حالا به‌تازگی در فیلم «خائن‌کشی» تازه‌ترین کار مسعود کیمیایی نیز در نقش این سیاستمدار، مقابل دوربین قرار گرفته است.

به گزارش همشهری، آییش گفت:

*من همیشه نقشی را انتخاب می‌کنم که برایم چالش‌برانگیز باشد و با آن رشد کنم. معمولا برای بازی هر نقشی روی نقاط مشترک شخصیت خودم با آن نقش سرمایه‌گذاری می‌کنم و آن نقش را درمی‌آورم. با آقای مصدق یک تفاوت‌هایی داشتم ولی از آنجا که ایشان را خیلی دوست دارم نتوانستم این نقش را قبول نکنم. من عاشق مصدق هستم زیرا یکی از شخصیت‌های برجسته سیاست ایران است و می‌توانست نقطه عطفی در تاریخ ایران باشد اما به‌دلیل سیاست‌های غرب نشد. البته از نظر ساختار صورت شباهت‌هایی با ایشان دارم که باعث می‌شود خیلی از کارگردان‌ها انگیزه این را داشته باشند که مرا برای نقش دکتر مصدق انتخاب کنند. همانطور که شما زیرکانه گفتید وقتی شخصیتی واقعی، معاصر هم باشد کار، سخت‌تر هم می‌شود؛ زیرا بسیاری آن کاراکتر را می‌شناسند و نزدیک است و از آن فیلم و عکس زیادی هست. به هر حال من خیلی سعی کردم به کاراکتری که بازی می‌کنم وفادار باشم. از نظر تحقیقاتی خیلی روی شخصیت مصدق و حالات بدنی، میمیک صورت، تن صدا، نوع راه‌رفتن و... کار کردم. سعی کردم از بعد سیاسی و روانشناسی، ایشان را بشناسم.

*دکتر مصدق یک سیاست‌مرد شریف بود. آدمی راستگو بود که دروغ مصلحتی یا سیاستمدارانه هم ـ اگرچه سیاستمدار بسیار بزرگی بودـ نمی‌گفت. همیشه سعی می‌کرد بر پایه حقیقت، صداقت و عدالت حرف بزند. شاید جملاتی که من می‌گویم کمی شعارگونه به‌ نظر بیاید ولی واقعا اینطور بوده است. به‌شدت از نظر سیاسی زیرک بود ولی زیاد دروغ نمی‌گفت. اگر یک نگاه کوتاه به سخنرانی طولانی او در دادگاه لاهه داشته باشیم می‌فهمیم که چقدر انسان باهوشی بوده و سعی می‌کرده صادقانه به‌دنبال عدالت باشد. ولی در عین حال از نظر روانشناسی چقدر خوب مخاطب بین‌المللی خودش را می‌شناخته؛ به‌گونه‌‌ای فکت‌ها و واقعیت‌ها را برای دفاع در کنار هم می‌گذارد که مخاطبانش در حالت رودربایستی مجبور می‌شوند رأی مثبت به خواسته او بدهند.

*از آنجا که که من در دنیای مجازی نیستم و اینستاگرام ندارم خیلی از بازتاب‌های این نقش در فضای مجازی اطلاع ندارم اما نزدیکان و همکارانم خیلی مثبت به این مسئله نگاه می‌کردند و من جزو افتخاراتم است که توانسته‌‌ام مصدق را به‌گونه‌‌ای و در موقعیتی بازی کنم که به آن لطمه نخورد؛ یعنی وفاداربودن خیلی برایم اهمیت داشت؛ چه در تئاتر قبلی و چه در این فیلم آخر که آقای کیمیایی کارگردانی کردند و ایشان هم همانگونه ارادت نسبت به مصدق داشتند. برایشان خیلی مهم بود تا این شمشیر را از رو بسته باشند برای کسانی که می‌خواهند منفی به مصدق نگاه کنند. ولی یک‌سری افراد ـ به‌خصوص در خارج از کشور ـ با مصدق مخالف هستند. شاه خیلی اشتباهات و کارهایی داشت که مورد تأیید من نبود ولی بزرگ‌ترین انتقادم در مورد اقداماتش علیه مصدق است.