در سینمای ایران من کسی را ندیده‌ام که بخواهد با نظام مقابله کند / کسی که می‌خواهد ممیزی کند باید دل و جرات زیادی داشته باشد

اعتمادآنلاین| ‌ محمدحسین فرح‌بخش، کارگردان درباره وضعیت ممیزی در سینمای ایران، گفت: متاسفانه ما در سانسور با سلیقه‌ شخصی رو به رو هستیم نه با قانون شرع و عرف. ما وقتی می‌گوییم نباید سانسور کنیم منظورمان این نیست که هر کس هر کاری که دلش خواست را انجام دهد، این مساله اصلا درست نیست. الان همه‌ دنیا و هر کسی در آداب و فرهنگ و سنن خودش یک ممیزی دارد. ما هم در اینجا فرهنگ و آداب و سنن خودمان را داریم اما متاسفانه بیشتر تبدیل به سلیقه‌ شخصی تبدیل می‌شود.

به گزارش ایرنا، وی افزود: البته این مساله از دهه‌ شصت و از تروریست‌های تفکری که دهه‌ شصت به سینما حاکم بودند می‌آید. این ترور تفکر است، نه ممیزی. واگرنه ممیزی باید باشد و نمی‌تواند که نباشد. هر دفعه به من می‌گویند که فیلمت ممیزی نمی‌شود، خودم حاضر نیستم تا آن را اکران کنم.

این تهیه کننده سینما با بیان اینکه بالاخره بنده باید از جایگاه یک کسی که مسئول آن کار فرهنگی کشور است مجوز بگیرم، ادامه داد: مشکل ما این است که وقتی آن شورا حتی با همه‌ این معضلات به فیلم پروانه داد؛ دوباره ما به نهادها و آدم‌های دیگر مراجعه می‌کنیم که آن‌ها هم ایراداتی را می‌گیرند و در ادامه باز هم مشکلات عدیده‌ای داریم که این مختصر عرایض بنده بود.

کارگردان فیلم «زندگی خصوصی» درباره حذف فیلم از اکران و مواجه کارگردان با این موضوع، گفت: سیستم این است که ما معمولا با اداره‌ نظارت طرف هستیم. ما با آن شورای هشت، نه نفره کاری نداریم مگر در موارد خاص که بگویند یک نفر از شورا بیاید و باهم بحث کنیم. یعنی وقتی یک سری مواردی را می‌نویسند برای مثال ما می‌گوییم که این‌ مواردش را قبول نداریم. اما کلنجار می‌رویم و اینطور نیست که به هر چه شورای بازبینی به ما گفت تن بدهیم.

فرحبخش افزود: قطع یقین شورای بازبینی ممکن است حذفیاتی بیشتر از آن چیزی که مدنظر ماست به ما بدهد و یا مواردش واقعیت نداشته باشد چرا که گاهی اوقات برای شورای بازبینی سوء تفاهم پیش می‌آید. ما می‌رویم و آن‌ها را از سوء تفاهم در می‌آوریم و متقاعد می‌شوند. گاهی اوقات هم ممکن است بنده یا امثال بنده یک اشتباهی کرده باشند و سهوا یک صحنه‌ای را گذاشته باشند که وقتی خودمان هم آن را ببینیم تایید کنیم که حرفشان درست است. چندین بار پیش آمده که به خود من یادآوری کرده‌اند و من از این بابت ممنون هستم.

وی افزود: غیر از گفت وگو راه دیگری نداریم. گاهی اوقات هم یک فیلمی مثل زندگی خصوصی برای اکران می‌رود و چند روزی اکران است اما یک دفعه نهادهای مختلف آنقدر به وزارت ارشاد فشار می‌آورند که ارشاد را وادار می‌کنند تا فیلم را از اکران پایین بکشد. یا اخیرا شنیده‌ام که یکی، دو سریال ممیزی‌هایی خورده‌اند که البته آن‌هایی که مسئولش هستند یک چیز می‌گویند و خود سازندگان هم یک چیز دیگری می‌گویند، چون ما نمی‌دانیم کدام راست می‌گویند و کدام درست نمی‌گویند.

این کارگردان سینما ادامه داد: اما به هر حال متاسفانه کسانی که ممیزی می‌کنند یک مقدار بی دل و جرات هستند. کسی که می‌خواهد ممیزی کند باید دل و جرات زیادی داشته باشد، البته دل و جرات توام با مسئولیت است. بالاخره آن هم مسئولیتی از جایی دارد و نمی‌تواند بی گدار به آب بزند؛ اما بیشتر سلیقه‌ی شخصی اعمال می‌شود.

فرحبخش گفت: من چهل سال است که در این عرصه فعالیت می‌کنم و تمام دولت‌ها، جناح‌ها و همه‌ ادوار مختلف که وزرا و گروه‌های مختلف در ارشاد بودند را دیده‌ام. قانون همان قانون است. برای مثال فیلمی به نام «آدم برفی» ساخته شده بود و سال هفتاد و چهار و پنج بود که آقایی به نام خاکبازان گفت که من اگر به «آدم برفی» اجازه‌ اکران دهم جمهوری اسلامی منقرض می‌شود و این نظر ایشان بود.

وی ادامه داد: ما گفتیم که جمهوری اسلامی یا هر حکومتی در دنیا با یک فیلم منقرض نمی‌شود، نمونه‌اش اینکه بعد از مدتی آن را اکران کردند و جمهوری اسلامی نه تنها منقرض نشد که قوی‌تر هم شد و ده‌ها و صدها بار تلویزیون جمهوری اسلامی همان فیلم را پخش کرد. معلوم شد که آن شخص دچار مشکل بوده، نه جمهوری اسلامی که درواقع این فیلم را در تلویزیون پخش کرده که رسانه‌ای است که از سینما هم ممیزی‌های سنگین‌تری دارد و بیننده‌اش بیشتر است؛ بالاخره یک مواردی در تلویزیون لحاظ می‌شود که ممکن است در سینما یا جاهای دیگر لحاظ نشود.

این کارگردان سینما گفت: یا فیلم تحفه‌ی هند که اگر خاطرتان باشد سال هفتاد و سه و چهار بود که یک سری از این اوباش‌هایی که تظاهرات می‌کنند به خیابان ریختند و فیلم را از اکران پایین کشیدند. بعد دیدیم که تلویزیون جمهوری اسلامی ده‌ها بار در سال آن را از شبکه‌های مختلف پخش کرد. فیلم خود ما بود که در آن زمان به ما خسارت زدند و وزارت ارشاد را وادار کردند تا تن به این کار دهد و فیلم از اکران پایین بیاید. در هر شهرستانی یک سری از آدم‌ها را جلو انداختند و چون زد و بندهای سیاسی بود خسارتش را هم امثال بنده باید بدهند اما فیلمی بود که بعد تلویزیون هم آن را نشان داد.

وی خاطرنشان شد: آدم‌هایی که در سینما هستند بعد از بیست، سی، چهل سال می‌دانند که نظام چیست و من به جرات به شما می‌گویم که در سینمای ایران من کسی را ندیده‌ام که بخواهد با نظام مقابله کند. ممکن است که نظرات متفاوتی باشد اما کسی که بخواهد مقابله کند، همچین چیزی وجود ندارد. برای مثال ممکن است برای بعضی‌ها سوء تفاهم پیش آید اما من همچین چیزی را واقعا ندیده‌ام. با اکثر فیلمسازها هم کار کرده‌ام و در همه‌ی دوران‌ها هم بوده‌ام. انتقاد هست، خیلی هم شدید هست، اصلا بحثی هم درش نیست و باید هم باشد. کسی هم دیگر با انتقاد مخالف نیست و راس مملکت مقام معظم رهبری فرمودند که از خود من هم انتقاد کنید.

بنابراین کسی که مخالف نظام باشد و مساله‌ای داشته باشد می‌داند که در ارشاد این فیلم ممیزی شود. اصلا مخالف نظام بسازد، کجا می‌خواهد این فیلم را نشان دهد؟ چنین چیزی اصلا در فکر بچه‌ها نیست. کسانی هستند که فیلم اجتماعی می‌سازند و ممکن است با دیدگاه‌ها، جناح‌ها و خطهایی متضاد باشند اما اینطور نیست که ضد نظام باشند. بچه‌های همین مملکت هستند و تربیت شده‌ی همین نظام و مردم هستند. به نظر من آن‌هایی که ممیزی می‌کنند یک مقدار بیش از اندازه حساسیت نشان می‌دهند.

فرحبخش در پایان راجع به وضعیت اکران فیلم تک‌خال توضیح داد: من چون خودم عضو شورای صنفی هستم متاسفانه سر دو فیلم به من گفتند که باید اکران کنی. فیلم «زن‌ها فرشته‌اند2» را هم من اکران نمی‌کردم اما گفتند تو چون در اینجا صاحبخانه هستی باید اکران کنی و قرعه به نام من افتد. سال گذشته سر آن فیلم خسارت دادیم و امسال هم سر این فیلم خسارت دادیم. البته یک میلیارد و خرده‌ای در سینما فروخت و در حال حاضر هم در سینما آنلاین هست و چیزی حدود هشتصد، نهصد میلیون تا به حال فروش کرده‌است.

این کارگردان سینما گفت: از تلویزیون خواهش می‌کنیم تا تیزرهای فیلم‌ها را پخش کند. همین‌جا از مسئولین تلویزیون می‌خواهم تا این کار را کنند که مردم در سینما حضور پیدا کنند. سینما مشکل بهداشتی ندارد، سقف‌ها بلند است، سالن‌ها تهویه دارند و یک سالن چهارصد نفری نهایتا با صد نفر پر می‌شود و هیچ مشکل امنیتی از نظر بهداشت ندارد. مغازه‌های ساندویچ فروش و رستوران‌ها همه پر هستند و کسی چیزی نمی‌گوید اما مردم را از سینما ترسانده‌اند. من به مردم عزیزمان می‌گویم که سینما اگر از خانه‌هایتان از لحاظ بهداشتی پاکیزه‌تر نباشد کمتر هم نیست.

محمد حسین فرحبخش مهمان برنامه پرانتز باز رادیو نمایش بود و توضیحاتی را درباره نظارت بر سانسور ارایه کرد. پرانتزباز در شماره‌ پنجم به بررسی رابطه فرهنگ و اخلاق با سانسور در آثار تصویری پرداخت. این برنامه که در گروه برنامه‌های مستند و ترکیبی نمایشی رادیو نمایش با سردبیری و تهیه‌کنندگی مارال دوستی تولید می‌شود، از موزه سینما به صورت زنده و هفتگی ساعت 21:00 تا 23:00 پخش می‌شود.

بهمن فرمان آرا، داریوش مهرجویی، علی نصیریان، مهران مدیری، رضا کیانیان، علیرضا خمسه، محمود پاک‌نیت، فرشته صدر عرفایی، میلاد کی‌مرام، علی سرتیپی، جواد نوروزبیگی، محمدمهدی عسگرپور، محمود دینی، مجید واشقانی، مهدی یزدانی خرم، محمود حسینی‌زاد، سجاد نوروزی و … تاکنون در این برنامه حضور دادشته‌اند.