علی باقری در بروکسل با انریکه مورا دیدار کرد/ آغاز مذاکرات وین تا پیش از 9 آذرماه؟

اعتمادآنلاین| علی باقری، معاون سیاسی وزیر خارجه روز گذشته در بروکسل با انریکه مورا، معاون جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار کرد. نخستین سفر برجامی رییس جدید تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران به بروکسل در حالی انجام شد که همه از افکار عمومی در تهران تا طرف‌های مذاکره‌کننده در چین و روسیه و همچنین سه کشور اروپایی به علاوه ایالات متحده منتظر از سرگیری مذاکرات وین هستند. مذاکراتی که شش دور آن تا پایان دولت دوازدهم در پایتخت اتریش میان ایران و 1+4 به شکل مستقیم و ایران و ایالات متحده به شکل غیرمستقیم انجام شد اما ادامه آن به پس از نقل و انتقال‌های سیاسی در تهران موکول شد.

به گزارش روزنامه اعتماد، با گذشت قریب به 5 ماه از آخرین دور مذاکرات برای احیای برجام، اکنون شمارش معکوس آغاز شده است. شمارش معکوسی که یا باید به پایان برجام از سوی همه اعضای باقی مانده تبدیل یا به احیای آن منتهی شود. در قریب به سه ماه گذشته از آغاز به کار دولت جدید در یک مقطع ما شاهد روند طبیعی بررسی چند و چون پرونده هسته‌ای در دولت و شورای عالی امنیت ملی بودیم. هرچند که وزارت خارجه در نص صریح رهبری نیز صرفا مجری سیاست‌های تعیین شده از سوی نظام است اما به نظر می‌رسید که با تغییر دولت در ایران و روی کار آمدن چهره‌هایی که در هشت سال گذشته مخالفت خود را با توافق هسته‌ای علنی کرده‌اند نیاز به بازنگری حداقل در برخی روش‌های اجرایی و ریزه‌کاری‌های در مذاکرات از نظر مسوولان جدید پیگیری مذاکرات ضروری است. از سوی دیگر، این نگاه در برخی از نهادهای تصمیم‌گیرنده اندک اندک شکل گرفته است که گذشت زمان با توجه به توسعه روزانه برنامه هسته‌ای ایران می‌تواند دست ایران را در میز مذاکرات بالاتر از طرف مقابل قرار بدهد. با گذشت یک ماه از آغاز به کار دولت جدید، اندک اندک صداها در پایتخت تروییکای اروپایی حاضر در برجام و بروکسل به عنوان مقر اتحادیه اروپا و البته مسکو و پکن به عنوان دوستان نزدیک ایران در صحنه برجام برای تعیین تکلیف مذاکرات بلند و بلندتر شد.

در این میان مقام‌های دولت سیزدهم پاسخ به این مطالبه‌ها را بر سه محور متمرکز کردند: 1- توپ در زمین طرف مقابل است و هر زمان که ایالات متحده با حسن نیت اقدام به رفع تحریم‌های وضع شده علیه ایران در 4 سال اخیر بکند، تهران در بازگشت به مذاکرات جدی است. 2- تهران مذاکره به عنوان راهکاری برای خروج از بن بست را قبول دارد و 3- به زودی رایزنی‌ها با 1+4 برای احیای برجام را از سر خواهد گرفت. با این‌همه تکرار دایمی عبارت «به زودی» از سوی مقام‌های وزارت خارجه دولت سیزدهم به سوژه‌ای برای پاس دادن توپ به زمین تهران تبدیل شد و حتی در چند مقطع ما شاهد انتقاد نماینده روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین از تعلل ایران برای بازگشت به مذاکرات هم بودیم. همزمان زمانی که حسین امیر عبداللهیان، وزیر خارجه برای نخستین‌بار در این جایگاه به مسکو سفر کرد با مطالبه صریح سرگئی لاوروف، همتای روس برای بازگشت هرچه سریع‌تر ایران به وین روبه رو شد.

در این بازه زمانی رفت و آمدها میان تهران و وین به دید و بازدید رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و محمد اسلامی رییس سازمان انرژی اتمی ایران اختصاص یافت و دو طرف تلاش کردند حداقل در حوزه فنی این کانال ارتباطی را باز نگاه دارند تا بستری مناسب برای حفظ زمینه مذاکرات سیاسی هم باشد. در نهایت در روزهایی که به نظر می‌رسید تروییکای اروپایی در هماهنگی با ایالات متحده تصمیم به تغییر زمین بازی و تشدید فشار بر تهران برای از سرگیری مذاکرات وین دارند، انریکه مورا، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا شال و کلاه کرده و به تهران آمد. سفری برای دیدار با علی باقری به عنوان رییس جدید تیم مذاکره‌کننده ایران با 1+4 که پیش‌بینی می‌شد ماحصل آن تعیین تاریخی برای از سرگیری مذاکرات در وین باشد. با این‌همه رایزنی‌های باقری و مورا پشت درهای بسته در وزارت خارجه ایران به نتیجه‌ای غیرقابل انتظار از منظر رسانه‌ای منتهی شد: تیم ایران برای ادامه رایزنی‌های برجامی به بروکسل می‌رود اما در بروکسل صرفا با انریکه مورا تجدید دیدار می‌کند و از آغاز رایزنی‌ها با 1+4 خبری نخواهد بود.

این نتیجه هرچند از منظر تداوم زنجیره مذاکرات به خودی خود مثبت به حساب می‌آمد اما غیبت چین و روسیه و البته هیات‌های مستقل تروییکای اروپایی به سوژه‌ای برای انتقاد از تهران و متهم کردن دولت سیزدهم به وقت‌کشی تبدیل شد. در این بازه زمانی دست‌های تخریبگر نیز بیکار نماندند و همزمان که هیات حاکمه رژیم اسراییل با سفر به واشنگتن و مسکو تلاش می‌کردند با بزرگنمایی وضعیت به وجود آمده، حلقه پیرامون تهران را تنگ‌تر کنند، واشنگتن نیز سیاست تهدید به توسل به گزینه دوم در صورت شکست دیپلماسی در پرونده ایران را دنبال کرد. در چند هفته اخیر برخی مقام‌های امریکایی از روی میز قرار داشتن «پلن بی» و برخی رسانه‌های اسراییلی از آماده شدن تل‌آویو برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران خبر دادند . مجموعه این تحولات در میدان را باید در کنار اراده سیاسی اروپا و ایالات متحده برای احیای اتحاد در برابر ایران پس از 4 سال افتراق نظر در سایه سیاست‌های مخرب دونالد ترامپ، رییس‌جمهور پیشین ایالات متحده قرار داد. تلاش تروییکای اروپایی برای نمایش همصدایی با واشنگتن در جریان رایزنی‌های دو‌جانبه رابرت مالی، مسوول پرونده ایران در وزارت خارجه امریکا در تور او به اروپا و غرب آسیا نمود پیدا کرد.

در چنین صحنه‌آرایی نیروها مقابل ایران در شطرنج برجام بود که علی باقری در راس هیاتی جدید راهی بروکسل شد. همزمان با سفر باقری به بروکسل، منابع آگاه اروپایی و امریکایی به کمک روایت غرب از مقصر بودن ایران در طولانی شدن روند بازگشت به مذاکرات احیای برجام آمدند. لارنس نورمن، خبرنگار روزنامه «وال استریت ژورنال» در یک رشته توییت ادعا کرد که علی باقری به درخواست نشست مشترک با نماینده اتحادیه اروپا و اعضای اروپایی برجام در بروکسل به منظور تسهیل شرایط ازسرگیری مذاکرات وین پاسخ منفی داده است.

ساعتی پس از انتشار این خبر در حالی که در تهران وزارت‌خارجه درگیر برگزاری اجلاس همسایگان افغانستان به علاوه روسیه درباره افغانستان بود، منابع آگاه نزدیک به تیم باقری در گفت‌وگو با پرس‌تی‌وی پاسخ وال‌استریت ژورنال را دادند. براساس این گزارش، برخلاف ادعای برخی رسانه‌های امریکایی، ایران رسماً آمادگی خود را برای مذاکره با سه کشور اروپایی امضاکننده توافق هسته‌ای 2015 در تهران یا در پایتخت‌های این سه کشور اعلام کرده است.

طبق این گزارش، یک منبع آگاه از تلاش‌های دیپلماتیک «علی باقری کنی» مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران در بروکسل، بلژیک در گفت‌وگو با این شبکه، ادعای رسانه‌های امریکایی مبنی بر پاسخ منفی ایران به دیدار با نمایندگان سه کشور فرانسه، انگلیس و آلمان را رد کرد.به گفته این منبع، ایران رسما آمادگی خود را برای مذاکره مستقیم با سه طرف اروپایی توافق هسته‌ای اعلام کرده است.این منبع افزود که ایران از سه کشور اروپایی برای سفر به تهران دعوت کرده یا برای چنین گفت‌وگوهایی پیشنهاد سفر به پایتخت‌های این سه کشور را داده، اما تاکنون پاسخی دریافت نکرده است.

در نهایت پای این موضوع به نخستین نشست خبری وزیر خارجه در تهران هم کشیده شد و البته حسین امیر عبداللهیان در این نشست خبری توضیحات مفصلی هم درباره نقشه راه مد نظر دولت سیزدهم برای بازگشت به مذاکرات وین داد.

وزیر خارجه ایران: فرمت مذاکرات وین را قبول داریم

وزیر خارجه در پاسخ به سوال خبرنگار الجزیره عربی درباره مذاکرات برای احیای برجام با اشاره به گفت‌وگوهای میان مورا و باقری گفت: ما با آقای انریکه مورا درباره این گفت‌وگو می‌کنیم که چه زمانی وارد مذاکره جدید با 1+4 خواهیم شد و در این مذاکرات بر چه مسائلی تمرکز خواهیم کرد. اولا همه طرف‌ها باید بدون فوت وقت و در اولین زمان ممکن به تعهدات کامل خودشان در برجام بازگردند و ثانیا بازگشتن آنها به برجام، آورده خیلی مهمی برای ما در جمهوری اسلامی ایران نخواهد بود.

امیر عبداللهیان برای نخستین‌بار در این نشست خبری تکلیف تیم جدید مذاکره‌کننده در ایران با نتایج شش دور مذاکره در وین در دوره حسن روحانی را مشخص کرده و گفت: ما نمی‌خواهیم از نقطه بن‌بست مذاکرات وین وارد مذاکرات وین شویم، ولی فرمتی که در مذاکرات وین شکل گرفته را قبول داریم و به زودی درباره اینکه در چه تاریخی وارد گفت‌وگو و مذاکره با 1+4 شویم، تصمیم می‌گیریم. ولی دیر نخواهد بود. فرمت اصلی که برای ما وجود دارد گفت‌وگو با 1+4 است و آن فرمت را دنبال می‌کنیم.

وزیر خارجه در ادامه این نشست خبری درباره مطالبه ایران از ایالات متحده به عنوان عضو خارج شده از برجام گفت: آقای بایدن باید اراده جدی برای بازگشت به برجام را نشان دهد. ما خیلی مشتاق بازگشت امریکا به برجام به صرف بازگشت نیستیم. مهم این است که نتیجه این بازگشت آیا به نفع ایران خواهد بود یا خیر؟ آیا در راستای لغو تحریم‌ها به برجام بازمی‌گردد یا در راستای ایجاد محدودیت‌های جدید. ما براساس اظهارات مقامات امریکایی در نیویورک که ادعا می‌کردند آقای بایدن حسن نیت دارد، گفتیم اگر چنین است حداقل به نشانه کوچکی از حسن نیت خودش 10 میلیارد دلار از اموال و دارایی‌هایی که متعلق به ایران است را آزاد کنند. ما در جمهوری اسلامی ایران جدی هستیم، اگر همه طرف‌ها به تعهدات کامل‌شان برگردند، ما قطعا به تمام تعهدات خودمان برمی‌گردیم. اما دولت سیزدهم، دولت عملگرا و نتیجه محور است و نتیجه برای ما مهم‌تر از حرف‌های زیبا گفتن است.

دیدار چندجانبه با اروپا در بروکسل ممنوع!

در پایان این نشست خبری، وزیر خارجه در پاسخ به سوالی درباره روایت رسانه‌های امریکایی مبنی بر مخالفت ایران با دیدار سه جانبه با تروییکای اروپایی در بروکسل گفت: از نظر ما سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس یک روش ناپسندیده‌ای دارند . آنها به جای اینکه در ظرفیت ملی خود با مقامات ایران ملاقات کنند، در برخی از موضوعات از جمله موضوع هسته‌ای درخواست می‌کنند سه سفیر به صورت مشترک با یک مقام سیاسی ما در وزارت خارجه یا خارج از کشور ملاقات کنند. البته بخش ناپسندیده‌تر رفتار آنها این است که بعد از این ملاقات‌ها معمولا یک بیانیه مشترک می‌دهند و معمولا حرف‌های خود را به صورت یکطرفه می‌آورند و گاه اعلام می‌کنند در فلان موضوع به ایران دمارش دادیم. ما چه در بروکسل و چه در تهران از هر گفت‌وگوی دیپلماتیک دوجانبه با آلمان، انگلیس و فرانسه استقبال می‌کنیم، ولی گفت‌وگو با سه کشور اروپایی در موضوع هسته‌ای صرفا در چارچوب 1+4 یعنی در کنار نمایندگان چین و روسیه که طرف‌های مذاکراتی ما هستند را فرمتی معقول و قابل قبول می‌دانیم.

تعیین تاریخ حدودی برای بازگشت به وین

به گزارش اعتماد، روز گذشته نمایندگی ایران در اتحادیه اروپا در پیامی توییتری به نشست امروز «علی باقری» و «انریکه مورا» اشاره کرد و نوشت: «گفت‌وگوهای ایران و اتحادیه اروپا برای اجرای کامل و عملی برجام توسط تمامی اعضا از جمله برداشتن تمامی تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران در بروکسل آغاز شد. نمایندگی ایران در اتحادیه اروپا در ادامه در خصوص آمادگی ایران برای گفت‌وگو با طرف‌های برجام نوشت: «ایران بر آمادگی خود برای گفت‌وگو با تمامی طرف‌های قابل اعتماد به منظور یافتن یک راه‌حل از طریق (میز) مذاکره تأکید کرد».

علی باقری عصر روز گذشته در توییتی درباره مذاکرات با انریکه مورا نوشت: گفت‌وگوی جدی و سازنده‌ای با انریکه مورا درباره عناصر ضروری مذاکرات موفق داشتم. توافق کردیم پیش از پایان ماه نوامبر مذاکرات را آغاز کنیم. تاریخ دقیق هفته بعد اعلام خواهد شد.

پس از این توییت، وزارت خارجه نیز خبری درباره ماحصل دیدار مورا و باقری منتشر کرد. براساس این خبر، معاون سیاسی وزارت امور خارجه در این ملاقات با تاکید بر تجربه چند‌ساله بدعهدی در اجرا و نهایتا خروج یکجانبه و غیرقانونی از برجام توسط ایالات متحده و بی‌عملی کشورهای اروپایی در عمل به تعهدات پذیرفته شده خود، گفت: آنچه برای ایران موضوعیت دارد، لغو موثر تحریم‌ها و عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران است و هر توافقی باید خواسته‌های ایران در این‌خصوص‌را برآورده سازد.

باقری ارایه تضمین برای عدم تکرار بدعهدی و رفتارهای غیرقانونی طرف‌های مقابل را خواسته غیرقابل چشم پوشی ایران خواند. در این ملاقات دو‌طرف موانع اصلی مذاکرات پیش رو را مرور کرده و توافق کردند مذاکرات را در ماه نوامبر شروع کنند.

به گزارش «اعتماد»، هرچند که تیم ایران می‌گوید تا پیش از تاریخ 9 آذرماه به مذاکرات وین باز می‌گردد اما به نظر نمی‌رسد که این اعلام تاثیری در فضای رسانه‌ای مدیریت شده علیه ایران داشته باشد. در حالی که ایران می‌گوید درباره چند و چون داده‌ها و ستانده‌ها در وین، فعلا سیاست مذاکرات دو‌جانبه با اعضای 1+4 را پیش می‌برد، عمده انتقادها حول این محور است که چرا درباره متن وین در وین و با حضور 1+4 در مذاکرات مستقیم و ایالات متحده به شکل غیرمستقیم مذاکره نشود؟ در شرایطی که ایران به روند طراحی شده از سوی دولت جدید برای بازگشت به وین سرعت بیشتری نبخشد، طرح مکرر این پرسش در فضای رسانه‌ای می‌تواند به هزینه‌ای برای ایران تبدیل شود.

امیر عبداللهیان برای نخستین‌بار در این نشست خبری تکلیف تیم جدید مذاکره‌کننده در ایران با نتایج شش دور مذاکره در وین در دوره حسن روحانی را مشخص کرده و گفت: ما نمی‌خواهیم از نقطه بن‌بست مذاکرات وین وارد مذاکرات وین شویم، ولی فرمتی که در مذاکرات وین شکل گرفته را قبول داریم و به زودی درباره اینکه در چه تاریخی وارد گفت‌وگو و مذاکره با 1+4 شویم، تصمیم می‌گیریم. ولی دیر نخواهد بود. فرمت اصلی که برای ما وجود دارد گفت‌وگو با 1+4 است و آن فرمت را دنبال می‌کنیم.

وزیر خارجه در پاسخ به سوال خبرنگار الجزیره عربی درباره مذاکرات برای احیای برجام با اشاره به گفت‌وگوهای میان مورا و باقری گفت: ما با آقای انریکه مورا درباره این گفت‌وگو می‌کنیم که چه زمانی وارد مذاکره جدید با 1+4 خواهیم شد و در این مذاکرات بر چه مسائلی تمرکز خواهیم کرد. اولا همه طرف‌ها باید بدون فوت وقت و در اولین زمان ممکن به تعهدات کامل خودشان در برجام بازگردند و ثانیا بازگشتن آنها به برجام، آورده خیلی مهمی برای ما در جمهوری اسلامی ایران نخواهد بود.