اعتراض به یادداشت آیدین آغداشلو/روایتی تلخ از روز خاکسپاری علی گلستانه
حمید شاهرخ، عکاس و از دوستان نزدیک علی گلستانه در اظهار نظری با اشاره به یادداشت آیدین آغداشلو که برای چهلمین روز درگذشت علی گلستانه منتشر شد، تصریح کرد: «من به نمایندگی از خانواده گلستانه می‌گویم که به شدت نسبت به یادداشت آقای آغداشلو معترض هستند.»
اعتمادآنلاین| آیدین آغداشلو، هنرمند نقاش معاصر کشورمان به مناسبت چهلمین روز از درگذشت علی گلستانه به همراه تعدادی از دوستداران این نقاش بر سر مزار این هنرمند حاضر شده بود. او که با انتشار یادداشتی در صفحه اینستاگرام خود محل به خاک سپرده شدن علی گلستانه را توصیف کرده بود، این سوال را مطرح کرد که آیا جای بزرگترین نقاش معاصر ایران زیر این توده‌ی گل انباشته است؟
به گزارش ایسنا، با گذشت چند روز از انتشار این یادداشت، به منظور پیگیری این مسئله که آیا محل به خاک سپرده شدن علی گلستانه در شأن جایگاه هنری‌اش است یا خیر با حمید شاهرخ تماس گرفت. حمید شاهرخ اما ضمن انتقاد از این یادداشت حقایقی را درباره محل خاکسپاری هنرمند روشن کرد.
هیچ توجیهی برای این یادداشت وجود ندارد!
شاهرخ ضمن اشاره به این نکته که هیچ توجیهی برای انتشار این یادداشت وجود ندارد، به خبرنگار بخش تجسمی ایسنا گفت: «طی دو سه روز گذشته من مطالبی نوشتم که منتشر کنم اما با مشورتی که انجام شد و برای نگه داشتن حرمت این استاد و شخصیت شناخته شده‌اش مطلبی را منتشر نکردم.»
وی پیش از پاسخ به این سوال که چرا علی گلستانه در طالقان به خاک سپرده شد، اظهار کرد: «روزی که این بزرگان بر سر مزار علی رفتند، اصلا چهلمش نبود. چهلم علی بیست و پنجم بود.»
شاهرخ در ادامه اضافه کرد: «طبق سنتی که ما داریم و به خصوص اهالی طالقان این است که سنگ قبر چهلم گذاشته شود. سنگ قبری که ما سفارش دادیم موقت بود. این سنگ قبر را چون موقت بود به یک سنگ‌تراش پیری که در آنجا بود دادیم. بنابراین نمی‌شود توقع داشت که این سنگ خوش خط باشد آنطور که آقای آغداشلو در یادداشتشان به آن اشاره کرده‌اند. بیست و پنجم ما سنگ موقت را نصب کردیم.»
وی ضمن اشاره به این نکته که این یادداشت شتابزده منتشر شده است، خاطرنشان کرد: «این یادداشت شتابزده خانواده گلستانه را آزار روانی داد. از من خواستند پاسخگو باشم اما من حرمت استاد آغداشلو را نگه داشتم. برای پست شخصی ایشان هم حتی مطلبی ننوشتم که پاسخگو باشند. چرا شتابزده این را نوشتید و چرا باعث آزار روانی این خانواده شدید و تحقیر کردید؟»
چرا طالقان؟
حمید شاهرخ در ادامه به تبیین علت به خاک سپرده شدن علی گلستانه در طالقان پرداخت. او در همین رابطه گفت: «سال 1368 علی من را به باغچه‌ای که خریده بود و تابستان‌ها به آنجا می‌رفت، دعوت کرد. ما به آنجا رفتیم و پیاده‌روی‌های طولانی‌ای داشتیم. نزدیک غروب به گورستان کولچ و تپه‌ای رسیدیم که مشرف بر خانه علی بود. او کنار سنگ قبر کوچکی توقف کرد. با پاهایش سنگ‌ها را کنار زد و گفت اینجا محل دفن مادر همسرم است. او خیلی به این خانم علاقه داشت و برایش احترام قائل بود.»
این هنرمند ادامه داد: «در آنجا علی به من گفت که حمید اگر من مُردم مرا اینجا دفن کنید. سال‌ها گذشت و یک بار دیگر وقتی علی با من صحبت می‌کرد، دوباره اشاره کرد که اگر فوت کرد، در کنار قبر مادر خانمش به خاک سپرده شود.»
در شأن علی نیست که در قبر چند طبقه بخوابد
شاهرخ ضمن اشاره به تماس تلفنی آیدین آغداشلو با همسر علی گلستانه در روزی که این هنرمند از دنیا رفت، گفت: «زمانی که من در بیمارستان بودم، صحبت شد و ما گفتیم که دو نقطه برای به خاک سپردن علی وجود دارد. یکی قطعه هنرمندان بهشت زهرا و یکی قبرستان کولچ طالقان. همسر علی تأکید داشت که باتوجه به گفته‌ی خود او در طالقان به خاک سپرده شود. در دیالوگ تلفنی با آقای آغداشلو اما محل دیگری پیشنهاد شد و آن محلی بود که بیژن الهی به خاک سپرده شده بود.»
این هنرمند اضافه کرد: «در این مکالمه تلفنی استاد آغداشلو محل قطعه هنرمندان بهشت زهرا را رد می‌کنند و می‌گویند که در شأن علی نیست در قبر چند طبقه بخوابد. ایشان دو نقطه دیگر را پیشنهاد کردند. یکی طالقان و یکی محل دفن شدن بیژن الهی. با مشورتی که انجام دادیم، دیدیم که محل دفن آقای الهی دور است و مسافت طولانی‌ای از تهران دارد. باتوجه به اینکه خود علی نیز بارها تأکید کرده بود که او را در طالقان به خاک بسپاریم، تصمیم بر این گرفته شد که در آنجا به خاک سپرده شود.»
علی گلستانه در تنهایی مطلق رفت
این هنرمند ضمن اشاره به این نکته که روز فوت شدن علی گلستانه مصادف با تعطیلی عمومی بوده است، ادامه داد: «در روز پنجشنبه من به همراه خانم علی و یک راننده آژانس به سمت طالقان رفتیم. در آخرین مرحله با فرستادن پیکر ایشان به طالقان در گورستان کولچ مخالفت کردند. گفتم چرا، گفتند که باید فرمانداری اجازه بدهد و شما باید تا روز شنبه صبر کنید. از طریق شخصی که در طالقان بود و علی را می‌شناخت به خانه فرماندار مراجعه کرد و فرماندار لطف کرد و مجوز را به تلفن همراه من ارسال کرد. با پیگیری ایشان اجازه دفن صادر شد.»
وی ضمن اشاره به این نکته که زمان تحویل گرفتن جسد چهار نفر بودند، اضافه کرد: «موقعی که ما جسد را تحویل گرفتیم چهار نفر بودیم که نفر چهارم راننده آژانس بود. خیلی تلخ است که هیچکس نبود. باز ما توقع نداشتیم که به دلیل کرونا کسی در مراسم خاکسپاری شرکت کند. پیکر ایشان را به مکانی که قبلا قبر را کنده بودند، آوردیم. هفت هشت نفر بودند که همگی در عکس‌ها و فیلم‌های من حضور داشتند. نماینده بهداشت هم آمده بود. زمانی که ما درِ آمبولانس را باز کردیم تا علی را به داخل گوری که از قبل کنده شده بود ببریم، هیچکس نبود. راننده آمبولانس داد میزد که کمک کنید. من را نشان می‌داد و می‌گفت به این پیرمرد کمک کنید. هیچکس نبود.»
شاهرخ ادامه داد: «کارگران افغانی که قبر را کندند ما هرچه به آن‌ها گفتیم که هر چه بخواهید به شما می‌دهیم اما به دلیل کرونا حاضر نشدند کمک کنند. شما تصور کنید که جسد چنین مرد بزرگی روی زمین بود. من و راننده آمبولانس و یک جوانی که واقعا غیرت داشت و آشنایی با خانواده گلستانه داشت جنازه را آوردیم و من به دلیل مسئله کرونا اجازه ندادم که آن جوان نزدیک‌تر شود.»
این هنرمند ضمن اشاره به این نکته که در زمان کوتاهی خبر فوت علی گلستانه همه جا منتشر شده بود، اضافه کرد: «آن چهارشنبه ساعت شش و نیم ـ هفت صبح به ما از بیمارستان اطلاع دادند. ساعت هشت و نیم ـ نه صبح خبر همه جا پخش شد. دقیقا ساعت یک و نیم یا دو بعد از ظهر بود که به من گفتند باید برای شناسایی به سردخانه بیمارستان طوس مراجعه کنم. همسر آقای گلستانه نمی‌توانست برود و هیچکس نبود. در این حد فاصل حتی یک نفر نیامد دم بیمارستان طوس به دلیل کرونا نمی‌گویم باید کسی می‌آمد داخل بیمارستان اما هیچکسی حتی نیامد یک تسلی بدهد و برود.»
در جریان فوت یک آدم بزرگ می‌خواهند خودشان را بزرگ کنند
شاهرخ ضمن اشاره به این نکته که تا زمان بازگشت فرزند علی گلستانه از طرف خانواده این هنرمند اختیار کامل دارد، خاطرنشان کرد: «من تا جایی که به یاد دارم، افراد با خانمی که نمی‌خواهم اسمشان را بیاورم و خیلی هم شناخته شده هستند، تماس می‌گیرند و خبر فوت را تأیید می‌کنند. جالب است ایشان کجا بودند؟ این اتفاق کاملا نشان می‌دهد یک سلسه مراتب پچیده‌ای وجود دارد که همه حتی در جریان فوت یک آدم بزرگ می‌خواهند خودشان را بزرگ کنند.»
به گفته این هنرمند همچنین جغرافیایی که آیدین آغداشلو در یادداشتش به آن اشاره کرده جغرافیای غلطی است. او در همین رابطه اظهار کرد: «عکس‌های من وجود دارد. ببخشید قبر اصلا اشتباهی بوده است. خیلی خب کاری به این نداریم. چهار نفری که برای مراسم چهلم بر سر مزار علی رفتند لطف کردند و منت بر سر ما گذاشتند اما هم روز را اشتباه رفتند و هم مکان را. ما چه کاری می‌توانستیم بکنیم؟ آیا کسی که فوت میکند تا زمانی که سنگ قبرش آماده شود فرش بر سر مزار او پهن می کنند؟»
وی ادامه داد: «اهالی از قبل به ما گفته بودند که فصل مناسبی برای نصب سنگ قبر اصلی نیست چون می‌ترکد. پس ما به خاطر اینکه قبر، چهلم به بعد شناسایی شود، سنگ قبر موقتی را سفارش دادیم. ما طبق سنت سنگ را چهلم نصب کردیم و به حرمت این اعتقادات سنگ موقتی را بیست و پنجم نصب کردیم. ما نمی‌توانستیم خطاط درجه یک برای سنگ قبر موقتی بیاوریم؛ بنابراین گفتیم زمستان که تمام شد، یک سنگ بهتر از تهران می‌گیریم و می‌بریم.
در کدام قبرستانی فرش پهن کرده‌اند؟
حمید شاهرخ در ادامه به زیبایی قبرستان کولچ (محل به خاک سپرده شدن علی گلستانه) اشاره کرد و گفت: «مجموعه عکس‌هایی که من از روزی که علی را به خاک سپردیم، نشان می‌دهد که قبرستان کولچ زیباتر از محلی است که بیژن در آن به خاک سپرده شده است. مقایسه این مجموعه عکس‌ها نشان می‌دهد که چقدر گورستان کولچ زیباتر است. این مجموعه خیلی کامل است و این بی‌انصافی بوده که در متنی که آقای آغداشلو نوشته‌اند، فضای قبرستان چنین توصیف شده است.
چه کار می توانستیم بکنیم؟ در کدام قبرستانی فرش پهن کرده‌اند؟»
علی گلستانه از نقاشان مطرح معاصر کشورمان بود که در تاریخ 14 مهر ماه به علت اثرات ناشی از ابتلاء به ویروس کرونا دار فانی را وداع گفت و به وصیت خودش در شهر طالقان به خاک سپرده شد.
دیدگاه تان را بنویسید