مخالفت صریح یک حزب سیاسی با طرح شاهچراغ

با وجود آن‌که استاندار فارس با تعرض به بافت تاریخی شیراز مخالف کرده و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز تخریب ۲۰۰ خانه تاریخی در شیراز و ساخت مجتمع تجاری به‌جای آن را در جریان طرح "گسترش ۵۷ هکتاری شاهچراغ" کذب دانسته، اما همچنان صدور بیانه‌ها و مطالبه‌گری برای "توقف کامل" این طرح با هدف جلوگیری از تخریب بافت تاریخی شیراز ادامه دارد. در تازه‌ترین مورد یک حزب سیاسی مخالفت صریح خود را با اجرای این طرح اعلام کرده است.

به گزارش ایسنا، توقف طرح "گسترش ۵۷ هکتاری شاهچراغ" تا کنون از سوی افکار عمومی و جامعه متخصص میراث فرهنگی و معماری پیگیری شده است، اینک یک طیف سیاسی در بیانیه‌ای رسمی با اجرای این طرح مخالفت کرده و ضمن ارجاع به مقررات کشور، تاکید کرده است: «از هر گونه اقدام سلیقه‌ای و شتابزده خودداری شود.»

در بیانیه حزب همدلی مردم تحول‌خواه ـ شاخه استان فارس به قلم هاشم انصاری جابری، دبیر آن آمده است: «در این واپسین روزهای زمستان ۱۴۰۰ موضوع توسعه حرم شاهچراغ (ع) و طرح بین‌الحرمین شیراز و نگرانی از تخریب‌های روزافزون بافت تاریخی شیراز، شایع‌ترین موضوعی است که با نام شیراز جنت‌تراز گره خورده است. یادآوری ضرورت صیانت از تمامی داشته‌های ارزشمند فرهنگی مذهبی شهر شیراز در میانه بافت تاریخی آن و جفایی که از خیابان‌کشی‌های گذشته تا طرح‌های توسعه‌ای و عمرانی متأخر در این بستر فرهنگی مذهبی رفته است، در مطالب منتشرشده اخیر از سوی دانشگاهیان و دغدغه‌مندان حفاظت فرهنگی و انجمن‌های مردم‌نهاد به خوبی و درستی اشاره شده است.

بافت تاریخی شیراز با وجود اهمیت جهانی و برخورداری از طرح شگرف معماری و شهرسازی و آثار مفاخر پرآوازه تاریخی، سال‌هاست در معرض تخریب‌های خطرناک و عمدتا با انگیزه‌های سوداگرانه قرار گرفته و شوربختانه این اقدامات مخرب به‌ویژه از دهه‌های ۷۰ تاکنون، در محدوده‌های مرکزی بافت که به جهت همجواری با حرم مطهر شاهچراغ (ع) و امامزاده‌های حضرت سیدعلاءالدین حسین (ع) و سیدمیرمحمد (ع) که افزون بر هویت تاریخی فرهنگی از قداست مذهبی نیز برخوردارند، بیشتر اتفاق افتاده است. ساخت و جایگزینی اماکن خدماتی و تجاری، همانند غرفه‌ها و واحدهای تجاری، هتل‌ها، استخر، جکوزی، سونا، پارکینگ، ساختمان اداری و سالن همایش، مسافرخانه‌ها و زائرسراها، پاساژها، مراکز درمانی و درمانگاه‌ها و خیابان‌کشی‌های عریض و طویل نامناسب و نامأنوس با معماری مجموعه باارزش فرهنگی، تاریخی و مذهبی پیرامون حرم به قتلگاه بافت تاریخی هزارها و صدها مکان باارزش تاریخی و فرهنگی تبدیل شده و بقایای این میراث ارزشمند فرهنگی را که به نسل‌های آینده تعلق دارد با خطر و تهدید جدی تخریب روبه‌رو کرده است.

نظر به این‌که پیامدها و سوءاستفاده‌های سودمدارانه از چنین طرح‌هایی که اهداف صرفا اقتصادی کوتاه‌مدت را به قیمت از بین رفتن تمام پشتوانه‌های فرهنگی و مذهبی و صنعت پایدار توسعه‌زای گردشگری، دنبال می‌کند و در درازمدت به فروپاشی زیرساخت‌های توسعه پایدار شهر و از بین رفتن هویت فرهنگی مذهبی شهر می‌انجامد و تنها به شادی دشمنان فرهنگ و اقتصاد این خطه منجر می‌شود و احتمال همراهی و سوءاستفاده معاندان نظام از ساده‌انگاری‌های طرح‌های فاقد مطالعه و مخرب را دور از ذهن نشان نمی‌دهد و با توجه به این‌که اجرای هرگونه طرح خام و بدون مطالعه، پیامدهای نگران کننده‌ای را برای دوستداران شاهچراغ (ع) و تاریخ و فرهنگ این خطه به همراه دارد، حزب همدلی مردم تحول‌خواه (همت) مخالفت آشکار خود را با هرگونه تخریب احتمالی بافت تاریخی شیراز به‌ویژه پیرامون حرم مطهر شاهچراغ (ع) اعلام می‌کند و خودداری از هر گونه اقدام سلیقه‌ای و شتابزده را مورد تاکید جدی قرار می‌دهد.

اکیدا لازم است با نگاه حفظ آثار تاریخی و در پرتو قوانین مصوب و ملاک عمل قراردادن قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی فرهنگی و قوانین موضوعه میراث فرهنگی کشور و در کمال آرامش و متانت و با کمک گرفتن از انبوه ظرفیت‌های متخصصان توانمند معماری و شهرسازی استان فارس و کشور و با همکاری و همراهی نیروهای کنشگر و سازمان‌های مردم‌نهاد با رویکرد حفظ و مرمت نسبت به پایدارسازی این پهنه منحصربه‌فرد تاریخی کشور اقدام شود.

لازم به یادآوری است که برابر قوانین کشور یک هیأت سه نفره نمی‌تواند در خصوص بافت تاریخی تصمیم کارشناسی و تاریخی بگیرد و بنابراین ضروری است تجدید نظر اساسی در شیوه و عمل دستگاه استانداری فارس و متولیان امر به عمل آید.

همچنین یادآوری می‌شود برابر اصل ۵۷ قانون اساسی، هرگونه دخالت نمایندگان قوه مقننه در جزییات چنین امور اجرایی قویا ممنوع است و شایسته است هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان تصمیم مناسب را در این خصوص اعمال دارد. امید است گوشزدهای فراوان کارشناسان متخصص و دلسوز و احزاب و فعالان این حوزه مورد توجه متولیان امر قرار گیرد و از هرگونه نگاه سطحی و خام در خصوص چنین تصمیم تاریخی به طور جدی پرهیز شود.»

دکتر غلامحسین معماریان،  استادتمام رشته معماری در دانشگاه علم و صنعت ایران چندی پیش در نامه‌ای سرگشاده به استاندار فارس که به آیت‌الله دژکام، امام جمعه شیراز، آیت‌الله کلانتری، تولیت آستان شاه چراغ (ع)، دکتر پاک‌فطرت، نماینده شیراز، مهندس طاهری، رییس شورای شهر شیراز و مهندس اصنافی شهردار شیراز رونوشت شده بود، یادآور شده بود که تخریب بافت تاریخی شمال مسجد نو با نابودی ده‌ها خانه و ساخت خیابان شهید دستغیب در دهه  ۱۳۶۰ آغاز شد، حدود ۸۰ هزار متر مربع دیگز از این بافت در جنوب بارگاه شاهچراغ به نام بین‌الحرمین در اوایل دهه ۱۳۷۰ تخریب و به پاساژها و هتل و ... تبدیل شد.  ۳۵۰۰۰ متر مربع از فضای پیرامون مدرسه خان (مدرسه ملاصدرا عالم بزرگ اسلامی) نیز به پاساژ طلافروشی در حریم حفاظتی این مدرسه مهم کم‌نظیر تاریخی تبدیل شد. و احداث خیابان ۹ دی در بافت تاریخی به بهانه ایجاد دسترسی به در غرب شاهچراغ و به بهای تخریب ده‌ها خانه تاریخی تمام شد، در حالی که دسترسی از طریق خیابان و میدان موجود بود و  با ساخت شبستان روی میدان احمدی، راه دسترسی عمومی را بستند و مجموعه را با مشکل مواجه کردند. اینک طرح ۵۷۰ هزار متری (بیش از نیم میلیون متر مربع) گسترش شاهچراغ (ع) با هدف تخریب بخش‌های بزرگی از بافت تاریخی و ایجاد صحن بزرگ (به اندازه تقریبی ۶ زمین فوتبال)، قبرستان زیرزمینی و مراکز رفاهی، خرید و ... مطرح است که در نهایت سرنوشتی مانند پیرامون بارگاه امام رضا (ع) را در پی خواهد داشت و تاکنون بخش‌هایی از آن نیز تخریب شده است.